Dr hab. Dawid Pinkowicz z Uniwersytetu Jagiellońskiego, laureat Nagrody Narodowego Centrum Nauki z 2019 roku, otrzymał prestiżowy Consolidator Grant Europejskiej Rady ds. Badań. Jego projekt dotyczy otrzymania i wykorzystania fotomagnesów molekularnych o unikatowych właściwościach.
O „konsolidatory” mogą się ubiegać naukowcy u progu samodzielności badawczej (od 7 do 12 lat po doktoracie), którzy posiadają co najmniej kilka ważnych publikacji napisanych bez udziału promotora, a także wykazują się wyjątkowymi osiągnięciami naukowymi, m.in. publikacjami w znaczących recenzowanych i międzynarodowych czasopismach, wygłoszonymi na zaproszenie prezentacjami na uznanych, międzynarodowych konferencjach, a także otrzymanymi patentami, nagrodami i wyróżnieniami.
Wyniki tegorocznego konkursu ERC Consolidator Grants ogłoszono w marcu. W tej edycji złożono 2652 wnioski, z których 313 otrzymało dofinansowanie w łącznej kwocie 632 mln euro. Do Polski trafiły wówczas dwa granty: prof. Marty Bucholc z Wydziału Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego i dr. hab. Jarosława Wilczyńskiego z Instytutu Systematyki i Ewolucji Zwierząt Polskiej Akademii Nauk. Z listy rezerwowej (podobnie jak było to ostatnio w przypadku prof. Andrzeja Indrzejczaka – Advanced Grant, a wcześniej dr. hab. Michała Bogdziewicza – Starting Grant) dołączył do nich dr hab. Dawid Pinkowicz, prof. UJ z Zespołu Nieorganicznych Materiałów Molekularnych Zakładu Chemii Nieorganicznej Uniwersytetu Jagiellońskiego, który uzyskał dofinansowanie w wysokości 1 751 250 euro na realizację projektu pt. Bringing molecular photomagnets to light – achieving magnets through visible light excitation at room temperature (LUX-INVENTA). Dotyczy on otrzymania i wykorzystania fotomagnesów molekularnych o unikatowych właściwościach.
Światło słoneczne jest najczystszą formą energii, a jego wykorzystanie jest kluczowe z punktu widzenia dalszego rozwoju technologicznego i socjoekonomicznego. Efekt fotomagnetyczny, w którym światło powoduje znaczące zmiany magnetyzacji układu molekularnego, jest potencjalnie jednym ze sposobów wykorzystania energii słonecznej. Umożliwia zapisywanie i odczytywanie informacji magnetycznej za pomocą światła, co stanowi o jego unikatowości oraz potencjalnych zastosowaniach technologicznych. Efekt ten wykazują tzw. fotomagnetyki molekularne, które po raz pierwszy zostały odkryte w 1996 roku. Występuje on jedynie w bardzo niskich temperaturach (tzw. helowych), co skutecznie uniemożliwia jego wykorzystanie – tłumaczy laureat.
Celem jego projektu jest odkrycie fotomagnesów molekularnych, działających w temperaturze pokojowej, oraz zbadanie mechanizmu ich działania. Wyniki mogą otworzyć drogę do badań nad zastosowaniem fotomagnesów w przedmiotach codziennego użytku.
Dr hab. Dawid Pinkowicz ukończył studia magisterskie, a następnie zdobył stopień doktora nauk chemicznych na Wydziale Chemii Uniwersytetu Jagiellońskiego. W latach 2009–2013 odbył trzy długoterminowe staże naukowe na Uniwersytecie we Florencji (Włochy), Uniwersytecie Tohoku (Japonia) oraz Uniwersytecie Texas A&M (USA). Od 2017 r. jest samodzielnym pracownikiem na Wydziale Chemii UJ. Za swoje osiągnięcia naukowe w dziedzinie projektowania oraz syntezy multifunkcjonalnych materiałów molekularnych i magnesów kwantowych był wielokrotnie nagradzany (m.in. nagroda im. W. Kołosa za wybitne osiągnięcia naukowe oraz nagrody Prezesa Rady Ministrów i Polskiego Towarzystwa Chemicznego za najlepszą pracę habilitacyjną). W 2019 roku otrzymał Nagrodę Narodowego Centrum Nauki. Był dwukrotnym stypendystą Fundacji na rzecz Nauki Polskiej, międzynarodowej fundacji Matsumae, akcji Marie Skłodowska-Curie w ramach 7. Programu Ramowego oraz programu MNiSW dla wybitnych młodych naukowców. Obecnie w centrum jego zainteresowań są układy fotomagnetyczne (magnesy przełączalne światłem widzialnym) oraz magnetyczne qubity (komponenty do realizacji komputera kwantowego).
W tegorocznej edycji ERC Consolidator Grants jest więcej polskich akcentów. Oprócz trzech grantów, które będą realizowane w kraju, cztery inne Polacy poprowadzą w zagranicznych ośrodkach: prof. Wojciech Samotij w Uniwersytecie w Tel Awiwie, prof. Magdalena Kowalska w CERN, prof. Anna Sandak w InnoRenew CoE w Izoli (Słowenia) i prof. Ethan Ilzetzki w London School of Economics and Political Science.
W sumie od 2007 roku do 21 krajowych instytucji trafiło już 60 grantów ERC wszystkich kategorii, w tym 37 Starting Grants, 12 Consolidator Grants, 7 Advanced Grants, 3 Proof of Concept Grants i 1 Synergy Grant. Ogłoszono już harmonogram konkursów ERC na przyszły rok. Niedawno ruszyły Starting Grants i Synergy Grants.
MK, źródło: www.chemia.uj.edu.pl