Komisja Europejska zatwierdziła 10 lipca nowy harmonogram konkursów Europejskiej Rady ds. Badań Naukowych. Do rozdysponowania będzie w sumie 2,2 mld euro.
European Research Council (ERC) oferuje prestiżowe granty, które mają pomóc naukowcom w dokonywaniu przełomowych odkryć naukowych i technicznych stanowiących podstawę nowych gałęzi przemysłu, rynków i innowacji społecznych na miarę przyszłych wyzwań. Do tej pory sfinansowano w ten sposób prace badawcze ponad 10 tys. najlepszych naukowców na różnych etapach kariery oraz wchodzących w skład ich zespołów blisko 100 tys. badaczy ze stopniem doktora, doktorantów i innych pracowników.
Przyjęty w poniedziałek plan konkursów na 2024 rok jest trzecim realizowanym w ramach unijnego programu ramowego w zakresie badań naukowych i innowacji „Horyzont Europa” obejmującego lata 2021–2027.
Pierwsze zaproszenie do składania wniosków będzie dotyczyło początkujących naukowców (Starting Grants). Najlepsi badacze otrzymają granty na stworzenie własnego, niezależnego zespołu lub programu badawczego. Otwarcie: 11 lipca 2023. Wnioski można składać do 24 października 2023. Do rozdysponowania jest ponad 600 mln euro.
Nazajutrz po StG (12 lipca 2023) wystartuje konkurs na granty w zakresie synergii (Synergy Grant). Służą one rozwiązywaniu ambitnych problemów badawczych przez 2–4 liderów (Principal Investigators), niezależnie od posiadanego stopnia naukowego, oraz ich zespołów. Dotyczą wszystkich dziedzin wiedzy. We wniosku należy wykazać, że osiągnięcie przełomowych wyników proponowanych badań nie jest możliwe w pojedynkę, a tylko we współdziałaniu liderów. Aplikacje będą przyjmowane do 8 listopada 2023, a pula środków wynosi 400 mln euro.
Po wakacjach zostanie uruchomiony konkurs o granty dla naukowców u progu samodzielności badawczej (Consolidator Grants), którzy konsolidują własny niezależny zespół lub program badawczy. Otwarcie wyznaczono na 12 września 2023, zamknięcie – 12 grudnia 2023. Naukowcy powalczą o granty na łączną sumę 584 mln euro.
Jeszcze w tym roku uruchomiony zostanie także konkurs Proof of Concept Grant. Środki przyznawane są naukowcom, którzy realizują już badania finansowane ze źródeł ERC i w ich trakcie uzyskali nieoczekiwane lub nowe możliwości dla zastosowań komercyjnych lub społecznych. W ramach grantu można sfinansować prace, których nie przewidziano w pierwotnym projekcie. Start: 16 listopada 2023, a terminy zamknięcia wyznaczono na: 14 marca, 17 września 2024. Budżet: 30 mln euro.
W przyszłym roku (29 maja) ERC ogłosi zaproszenie do składania wniosków o granty dla doświadczonych naukowców (Advanced Grants). Zakończenie naboru przewidziano na 29 sierpnia 2024. W tym przypadku do rozdzielenia jest 578 mln euro.
We wszystkich zaplanowanych konkursach do zdobycia będą granty o łącznej wartości blisko 2,2 mld euro. Jednocześnie ERC zapowiedziała zmiany w sposobie oceny zarówno projektów, jak i samych wniosków.
Przy ocenie projektu większy nacisk zostanie położony na proponowany projekt badawczy, niż na karierę naukową i CV. Osiągnięcia naukowe zostaną także potraktowane bardziej kompleksowo. Jest to zgodne z inicjatywą „Coalition for Advancing Research Assessment” (CoARA), która została podpisana przez ponad 500 naukowców, uczelni oraz agencji finansujących badania, w tym ERC. Porozumienie postuluje spojrzenie na osiągnięcia naukowe bardziej jakościowo i kompleksowo, w przeciwieństwie do stosowania wyłącznie oceny ilościowej, koncentrującej się na głównie na publikacjach – informuje na swojej stronie internetowej Biuro ds. Doskonałości Naukowej PAN.
Głównym kryterium oceny projektów pozostaje ich doskonałość naukowa, przejawiająca się m.in. w przełomowej naturze badań. Następuje rezygnacja z terminologii „high risk – high gain” na rzecz ambitnego charakteru projektu. Odchodzi się od oceny ilościowej (liczba cytowań, indeks Hirscha) w kierunku oceny jakościowej.
Kandydat bądź kandydatka wnioskujący o grant, poza informacjami biograficznymi, będą musieli przedstawić listę swoich osiągnięć, wyników badań i zdobytych nagród (do 10 pozycji), które wskażą ich wpływ na rozwój wiedzy w danej dziedzinie. Nacisk będzie położony zwłaszcza na dokonania z ostatniego okresu, a także na przykłady uznania w środowisku naukowym (np. otrzymane nagrody). Kandydaci mogą opisać każde z wymienionych osiągnięć, uwzględniając swój wkład. Aplikujący będą mogli zawrzeć we wniosku istotne informacje dotyczące przerw w karierze bądź jej niestandardową ścieżkę, co samo w sobie nie podlega ocenie, ale może stać się pomocne dla ekspertów w bardziej kompleksowej ocenie osiągnięć naukowca. Zmianie ulegnie forma CV oraz dorobku naukowego – oba te elementy zostaną połączone w jeden, 4-stronnicowy dokument.
Jak informuje Krajowy Punkt Kontaktowy Programów Badawczych UE, w konkursach StG, CoG i AdG do drugiego etapu oceny przejdą maksymalnie 44 wnioski w ramach każdego z paneli. Pojawi się dodatkowy podział wniosków ocenionych w I etapie na ocenę A: zaproszone do II etapu i niezaproszone do II etapu. Kandydaci, którzy otrzymają ocenę A w I etapie, ale ich wnioski nie przejdą do II etapu, będą mogli złożyć wniosek w kolejnym roku.
ERC Advanced Grants 2024 będą finansowane na zasadach lump sum (kwoty ryczałtowej). Środki zostaną wypłacone na podstawie zrealizowanych działań w projekcie, niezależnie od rzeczywiście poniesionych kosztów czy sukcesu badawczego. Nowy sposób finansowania AdG 2024 nie będzie miał wpływu na istniejącą dotychczas możliwość przeniesienia grantu do innej jednostki. W pozostałych konkursach granty nadal będą się opierały na modelu kosztów rzeczywistych.
Przypomnijmy, że do tej pory do Polski trafiły już 73 granty ERC wszystkich kategorii, w tym 43 Starting Grants, 14 Consolidator Grants, 9 Advanced Grants, 6 Proof of Concept Grants i 1 Synergy Grant. Wśród ponad dwudziestu polskich jednostek, w których są lub były realizowane, prym wiedzie Uniwersytet Warszawski (29 grantów). Indywidualnym rekordzistą jest dr hab. Piotr Sankowski, prezes IDEAS NCBR i profesor w Instytucie Informatyki UW, który ma na koncie już 4 granty ERC.
MK, źródło: ERC, KPK PB, PAN
