Witold Bagieński za książkę „Wywiad cywilny Polski Ludowej w latach 1945–1961” oraz Andrzej Chwalba za publikację „Wielka wojna Polaków. 1914–1918” znaleźli się wśród laureatów konkursu Książka Historyczna Roku na najlepsze publikacje poświęcone dziejom Polski w XX wieku. Wyniki konkursu ogłoszono w siedzibie TVP w Warszawie.
Przewodniczący jury, historyk i politolog prof. Antoni Dudek, podkreślił, że książka Bagieńskiego jest „nowatorska, wprowadza do wiedzy historycznej ogromną liczbę informacji”. W publikacji autor, na co dzień pracujący w Archiwum IPN, przedstawił pierwsze 15 lat dziejów wywiadu cywilnego Polski Ludowej: ewolucję jego struktury organizacyjnej, cele i obszary działania, metody pracy, a także funkcjonariuszy i ich agentów. W obszernym dwutomowym dziele czytamy, że wywiad cywilny stanowił integralną część organów bezpieczeństwa Polski Ludowej i miał ściśle wytyczone pole działania. „Głównym zadaniem jednostek UB i SB działających w kraju było kontrolowanie społeczeństwa i zwalczanie wroga wewnętrznego, czyli przeciwników władz komunistycznych. Rola wywiadu polegała na walce z wrogami zewnętrznymi i obserwowaniu sytuacji w środowiskach, które mogły podejmować próby wspierania krajowych przeciwników systemu” – napisał Bagieński.
W kategorii najlepszej książki naukowej dotyczącej historii Polski wyróżniono ponadto książkę Jana Pisulińskiego „Akcja specjalna Wisła” oraz książkę Andrzeja Zawistowskiego „Bilety do sklepu. Handel reglamentowany w PRL”.
Nagrodę jury w kategorii Najlepsza książka popularnonaukowa otrzymał prof. Andrzej Chwalba. – Ta książka o zaskakujących losach Polaków w latach 1914-1918 opowiada o tym, jak naród pozbawiony większych nadziei na początku roku 1914 w czasie wojny odzyskiwał i pamięć o swojej wielkiej przeszłości i odzyskiwał nadzieję, aczkolwiek Polska w czasie wojny została sponiewierana. W naszej pamięci tej Polski sponiewieranej nie ma, jest tylko ta Polska radosna, szczęśliwa tak jak autor niniejszych słów – powiedział prof. Chwalba, dziękując za nagrodę.
„Wielką wojnę Polaków. 1914-1918” opublikowało Wydawnictwo Naukowe PWN, które podkreśla, że prof. Andrzej Chwalba – historyk z Uniwersytetu Jagiellońskiego – prezentuje losy milionów mieszkańców dawnej Rzeczypospolitej od dnia wybuchu I wojny światowej do 11 listopada 1918 roku, daty symbolicznej, gdy na froncie zachodnim doszło do zawieszenia broni i zakończenia wojny, a w Polsce do przekazania władzy wojskowej przez Radę Regencyjną Józefowi Piłsudskiemu. Opowiada o losach trzech zaborów i trzech obszarów okupowanych, praktykach okupantów, które później zostały powtórzone w większej skali i w brutalniejszej formie podczas II wojny światowej, o aktywności najwybitniejszych polskich polityków i wojskowych, wysiłku politycznym i militarnym, który doprowadził do „polskiego listopada” 1918 roku i odzyskania niepodległości, a także o umęczonych przez wojnę bezimiennych świadkach i uczestnikach historii.
Podczas gali ogłoszono także wyniki plebiscytu na najlepsze książki historyczne, w którym udział wzięło kilka tysięcy internautów. W kategorii książki naukowej zwyciężyła praca autorstwa Mariusza Bechty i Wojciecha Muszyńskiego „Przeciwko Pax Sovietica. Narodowe Zjednoczenie Wojskowe i struktury polityczne ruchu narodowego wobec reżimu komunistycznego 1944-1956”. W kategorii książki popularnonaukowej czytelnicy wybrali książkę autorstwa Wojciecha Koenigsberga „AK 75. Brawurowe akcje Armii Krajowej” opublikowaną przez Znak Horyzont w Społecznym Instytucie Wydawniczym Znak.
Po raz drugi przyznane zostały również nagrody w dwóch nowych kategoriach. Za najlepsze wydawnictwo źródłowe poświęcone historii Polski i Polaków w XX wieku jury uznało książkę Mariusza Korzeniowskiego, Krzysztofa Latawca i Dariusza Tarasiuka „Uchodźstwo Polskie w Rosji w latach I wojny światowej w świetle dokumentów”. W kategorii najlepsze wspomnienia dotyczące historii Polski i Polaków w XX wieku jury uhonorowało książkę w opracowaniu Jerzego Łazora „Moje wspomnienia. Stanisław Wojciechowski t. 1-2”, którą wydało Muzeum Historii Polski.
Konkurs Książka Historyczna Roku, którego inicjatorem był Janusz Kurtyka (prezes IPN w latach 2005–10), ma za zadanie popularyzować dzieje Polski XX w. i zachęcać do czytania książek historycznych. W tym roku zgłoszono 89 publikacji, które wydano po raz pierwszy i w języku polskim między 1 stycznia 2017 r. a 31 maja 2018 r. Łączna wartość nagród wyniosła 80 tys. złotych. Organizatorami konkursu są IPN, Narodowe Centrum Kultury, Polskie Radio i Telewizja Polska. Patronat nad wydarzeniem objął prezydent Andrzej Duda.
Źródło: Polskie Radio