Cztery polskie badaczki wezmą udział w międzynarodowych projektach wyłonionych w programie „Demokratyczne rządy w niespokojnych czasach” europejskiej sieci NORFACE.
Do finansowania skierowano projekty 14 multidyscyplinarnych konsorcjów na łączną sumę 17,8 mln euro. Środki pochodzą z unijnego programu Horyzont 2020. Przez kilka najbliższych lat blisko sześćdziesięciu naukowców będzie zajmować się m.in. destrukcyjnymi zmianami w krajobrazie politycznym, polaryzacją i populizmem oraz kwestią tożsamości europejskiej. Wśród laureatów są także uczone z Polskiej Akademii Nauk, Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu i Uniwersytetu Jagiellońskiego.
UAM będzie partnerem w projekcie „The Threats and Potentials of a Changing Political Information Environment (THREATPIE)”. Uczelnią koordynującą jest University of Southern Denmark (Odense), zaś polską stronę reprezentuje dr hab. Agnieszka Stępińska, prof. UAM, z Zakładu Komunikacji Społecznej na Wydziale Nauk Politycznych i Dziennikarstwa. Badania będą dotyczyły zmian, jakie zachodzą obecnie w środowisku informacji politycznej w Europie, oraz czynników, które stanowią zagrożenie dla demokracji lub też stwarzają szansę na jej wzmocnienie. W centrum zainteresowania naukowców znajdzie się nie tylko informacja rozpowszechniania przez media (zarówno tradycyjne, jak i online), ale także to, w jaki sposób obywatele te informacje pozyskują i jak je wykorzystują do swojej aktywności w życiu społecznym (politycznym).
W dwóch nagrodzonych projektach biorą udział badaczki z Polskiej Akademii Nauk. Prof. Barbara Błaszczyk z Zakładu Polityki Gospodarczej w Instytucie Nauk Ekonomicznych PAN będzie realizować grant „Populist Backlash, Democratic Backsliding, and the Crisis of the Rule of Law in the European Union (POPBACK)”, którego liderem jest brytyjski Loughborough University. Zbadane zostaną mechanizmy wykorzystywane przez „wykluczających populistów” do zwiększenia ich władzy poprzez podważanie rządów prawa w obszarach prawa, gospodarki i mediów. Uczestnicy projektu spróbują też zidentyfikować strategie podmiotów społecznych radzących sobie z wykluczającym populizmem.
Z kolei dr Marta Marchlewska z Pracowni Psychologii Społecznej Instytutu Psychologii PAN jest członkiem zespołu w projekcie „Threat, identity, and dissent: Understanding and addressing political polarization in European democracies (UNDPOLAR)”. Prace koordynować będzie University of Groningen (Holandia). Celem badań jest określenie, w jaki sposób połączenie tożsamości z zagrożeniem może wygenerować polaryzację postaw. Naukowcy porównają systemy przekonań w różnych krajach i na przestrzeni czasu. Eksperymenty, które pokażą przyczynowe skutki korelacji tożsamości i zagrożeń, pomogą zrozumieć procesy polaryzacyjne, ale także znaleźć rozwiązania w celu ich przezwyciężenia.
UJ w tym programie będzie reprezentować dr Agata Dziuban z Instytutu Socjologii na Wydziale Filozoficznym. Weźmie udział w projekcie „CrimScapes: Navigating citizenship through European landscapes of criminalisation”, którego liderem jest Humboldt-Universität zu Berlin (Niemcy). Jego uczestnicy przeanalizują stosowanie prawa karnego, w tym środki kontroli przestępczości, oraz wyobrażenia o (nie)legalności, a także sposób, w jaki te elementy wytwarzają politykę zagrożenia i niepewności, rozwijającą się w całej Europie. Przeprowadzone zostaną prace etnograficzne w terenie w celu konceptualizacji strategii, relacji i dynamiki obywatelstwa zaangażowanych podmiotów.
NORFACE (New Opportunities for Research Funding Agency Cooperation in Europe) to sieć krajowych agencji finansujących badania z dwudziestu krajów europejskich, wspierających badania w obszarze nauk społecznych i behawioralnych. Powstała w 2004 roku. Osiem lat później przystąpiło do niej Narodowe Centrum Nauki. „Democratic governance in a turbulent age” to trzeci konkurs na międzynarodowe projekty badawcze tej sieci”.
MK