Przyznano stypendia L’Oréal-UNESCO Dla Kobiet i Nauki

Sześć utalentowanych badaczek otrzymało stypendia L’Oréal-UNESCO Dla Kobiet i Nauki. Laureatki prowadzą nowatorskie badania w dziedzinie nauk o życiu i środowisku.

Program L’Oréal-UNESCO Dla Kobiet i Nauki adresowany jest do badaczek znajdujących się zarówno na początkowym, jak i zaawansowanym etapie kariery. Uczone mogą zgłaszać swój dorobek naukowy w takich obszarach, jak: nauki przyrodnicze, medyczne i nauki o zdrowiu, rolnicze, ścisłe czy inżynieryjno-techniczne (m.in. medycyna, biologia, fizyka, chemia i biotechnologia). Dokonując wyboru, jury pod przewodnictwem prof. dr hab. Ewy Łojkowskiej, brało pod uwagę dorobek naukowy, doświadczenie oraz możliwe praktyczne wykorzystanie badań w przyszłości. Stypendia zostały przyznane w trzech kategoriach.

W kategorii magistranckiej (stypendium w wys. 25 tys. zł):

Natalia Sauer z Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu – za badania nad wpływem nanosekundowych impulsów elektrycznych na ekspresję markerów powierzchniowych LAG-3 i PD-1 na komórkach czerniaka barwnikowego (A375) i bezbarwnikowego (C32)

W ramach swojej pracy magisterskiej skupiła się na wpływie nanosekundowych impulsów elektrycznych (nsPEF) na modulacje immunofeno typu komórek nowotworowych czerniaka. Rezultatem tych badań jest opis wpływu nanosekundowych impulsów elektrycznych, które wywołują reakcję komórek nowotworowych polegającą na wydzielaniu mikro pęcherzyków, migracji lipidów z wnętrza komórek na ich obrzeża, a także obkurczanie się komórek. Za cel stawia sobie odkrycie mechanizmów, leżących u podstaw tych obserwacji oraz wykazanie, czy możliwe jest modulowanie ekspresji genów, co mogłoby okazać się bardzo pomocne w procesach leczenia klinicznego czerniaka. Studiowała farmację na Uniwersytecie Medycznym im. Piastów Śląskich we Wrocławiu. Obecnie pracuje we Wrocławiu, biorąc udział w projektowaniu i przeprowadzaniu badań klinicznych.

W kategorii doktoranckiej (35 tys. zł):

mgr inż. Angelika Andrzejewska-Romanowska z Instytutu Chemii Bioorganicznej PAN w Poznaniu za charakterystykę dynamiki strukturalnej i funkcjonalnej genomów RNA aktywnych retrotranspozonów LTR

Zajmuje się określeniem, jak wygląda struktura komórkowych oraz wirusowych RNA, jak zmienia się ona w czasie podróży i funkcjonowania RNA w komórce i w jaki sposób reguluje różne procesy komórkowe oraz replikację wirusów. Celem jej pracy badawczej jest lepsze zrozumienie biologii retrotranspozonów LTR. To wewnątrzkomórkowe wirusy RNA. Mogą one namnażać się w komórce gospodarza, ale jej nie opuszczają. Mają zdolność integracji, czyli wbudowywania się do DNA komórki, dlatego w toku ewolucji stały się integralną częścią genomów różnych organizmów, także człowieka. Ich rola jest wciąż niejasna, choć wiadomo, że mogą wpływać na funkcjonowanie komórek i występowanie procesów chorobowych. Laureatka ukończyła studia inżynierskie i magisterskie na kierunku biotechnologia na Uniwersytecie Przyrodniczym w Poznaniu. W 2018 roku rozpoczęła studia doktoranckie w IChB PAN w Poznaniu. W ramach działalności Zakładu Struktury i Funkcji RNA prowadzi badania dotyczące struktury drugorzędowej cząsteczek RNA. Ma na koncie stypendium START Fundacji na rzecz Nauki Polskiej.

mgr inż. Elżbieta Wątor ze Szkoły Doktorskiej Nauk Ścisłych i Przyrodniczych w Małopolskim Centrum Biotechnologii Uniwersytetu Jagiellońskiego – za opracowanie molekularnych podstaw deoksyhypuzynacji

Specjalizuje się w dziedzinie biologii strukturalnej. W swoich badaniach zajmuje się hypuzynacją – unikalną modyfikacją, której ulega aminokwas – lizyna – wyłącznie w jednym z białek uczestniczących w regulacji procesu biosyntezy białka. Nadmiar tej modyfikacji często występuje w komórkach nowotworowych. Jej niedostatek z kolei sprawia, że komórki nie mogą prawidłowo się rozwijać i często jest obserwowany przy schorzeniach neurologicznych.  Zmodyfikowane, posiadające hypuzynę, białko eIF5A jest niezbędne do prawidłowego przebiegu wielu istotnych procesów komórkowych, takich jak wzrost komórki i jej podział. Hypuzynacja to najbardziej unikalna z dotychczas poznanych modyfikacji potranslacyjnych białek. Została opisana tylko dla jednego białka – czynnika translacyjnego eIF5A.   Przy użyciu technik biologii strukturalnej takich, jak krystalografia makromolekularna, czy kriomikroskopia elektronowa możliwe jest uchwycenie biomolekuł „w akcji”, a taka wizualizacja pozwala na zrozumienie mechanizmu ich działania.

W kategorii habilitacyjnej (40 tys. zł):

dr inż. Marta Pacia z Jagiellońskiego Centrum Rozwoju Leków UJ, która odkryła nowe aspekty patofizjologii kropel lipidowych w zapaleniu izolowanego naczynia krwionośnego

Wyniki jej badań mogą przyczynić się do poszerzenia wiedzy na temat stanów zapalnych naczyń krwionośnych i chorób układu sercowo-naczyniowego. Bez podstawowej wiedzy na temat wpływu procesu zapalnego na komórki śródbłonka w naczyniu krwionośnym, zaproponowanie skutecznej terapii w tych chorobach wydaje się wręcz niemożliwe. Charakterystyka mikroskopowych i spektroskopowych markerów zapalenia naczyń krwionośnych umożliwiła odkrycie nowych aspektów patofizjologii kropel lipidowych w śródbłonku i ścianie naczynia krwionośnego. Dr inż. Marta Pacia wykazała, że powstawanie kropel lipidowych jest nieodłącznym elementem dysfunkcji śródbłonka, wywołanej stanem zapalnym. Ukończyła studia magisterskie, a następnie doktoranckie na Wydziale Chemii Uniwersytetu Jagiellońskiego. Równolegle ukończyła także studia inżynierskie z zakresu technologii chemicznej na Akademii Górniczo-Hutniczej. Jest laureatką programu START Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej, stypendium Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego dla wybitnych młodych naukowców oraz nagrody Polskiego Towarzystwa Chemicznego za rozprawę doktorską.

dr Aleksandra Rutkowska z  Centrum Chorób Mózgu oraz Zakładu Anatomii Neurobiologii na Gdańskim Uniwersytecie Medycznym – za opracowanie metod stymulacji potencjału regeneracyjnego mieliny w ośrodkowym układzie nerwowym

Bada układ nerwowy, a zwłaszcza możliwości poznawcze i procesy zachodzące w mózgu. Skupia się na badaniu mechanizmów uszkodzenia mieliny oraz poszukiwaniu strategii zapobiegania jej uszkodzeniom, a także odbudowy, szczególnie w kontekście stwardnienia rozsianego, najczęstszej przyczyny nieurazowej niepełnosprawności neurologicznej u młodych dorosłych. Analizuje funkcje szeregu receptorów i kanałów, które mogą mieć kluczowe znaczenie w procesie odbudowy osłonki włókien nerwowych (mieliny), izolującej aksony oraz umożliwiającej szybkie i skuteczne przesyłanie impulsów nerwowych. Zdobywała wiedzę i doświadczenie m.in. na Trinity College w Dublinie, gdzie uzyskała tytuł magisterski i obroniła pracę doktorską z molekularnej neurofarmakologii. Na post-doku w St. James’ hospital była zaangażowana w projekt BiomarkAPD. Jej zadaniem było potwierdzanie klinicznej przydatności biomarkerów w płynie mózgowo-rdzeniowym do diagnozowania otępienia. To doświadczenie stało się katalizatorem jej dalszych badań nad biomarkerami otępienia, skupionych w szczególności na identyfikacji biomarkerów we krwi jako mniej inwazyjnej alternatywy dla pobierania płynu mózgowo-rdzeniowego.

dr Magdalena Zdrowowicz-Żamojć z Katedry Chemii Fizycznej na Wydziale Chemii Uniwersytetu Gdańskiego za badania dotyczące radiouwrażliwiania poprzez skojarzone działanie modyfikowanych nukleozydów i inhibitorów naprawy DNA w celu poprawy skuteczności radioterapii

Prowadzi badania w obszarze chemii radiacyjnej i radiobiologii. W swojej pracy dowodzi, że radioterapia powinna być skojarzona z użyciem radiosensybilizatorów, tj. związków chemicznych, które uwrażliwiają komórki nowotworowe na działanie promieniowania jonizującego. Stąd w centrum jej zainteresowań znalazły się modyfikowane nukleozydy które wykazują te cechy. Nukleozydy są organicznymi związkami chemicznymi, szczególnie istotnymi w procesach regeneracji komórkowej. Zajmuje się analizą zmian, jakie zachodzą w skomplikowanych procesach na poziomie DNA cząsteczki oraz weryfikacją ich aktywności na poziomie komórkowym.

Promocja osiągnięć kobiet nauki, zachęcenie ich do kontynuowania prac badawczych oraz udzielenie wsparcia finansowego – to główne założenia programu L’Oréal dla Kobiet i Nauki, realizowanego przez L’Oréal Polska we współpracy z Ministerstwem Edukacji i Nauki, Polskim Komitetem do spraw UNESCO oraz Polską Akademię Nauk. Polska edycja prowadzona jest od 2001 roku. Inicjatywa ma na celu wsparcie badań kobiet-naukowców, które mimo dużego wkładu w rozwój nauki stanowią jedynie 30% wszystkich ludzi nauki. Łącznie z tegorocznymi, stypendia przyznano już 123 wybitnym badaczkom pracującym w Polsce.

MK, źródło: L’Oréal

Natalia Sauer

Angelika Andrzejewska-Romanowska

Elżbieta Wątor

Marta Pacia

Aleksandra Rutkowska

Magdalena Zdrowowicz-Żamojć

Dyskusja (0 komentarzy)