Mateusz Fido z Wydziału Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego otrzymał Złoty Medal Chemii 2020. Tematem jego pracy było badanie enzymów degradacji kapu z wykorzystaniem oligonukleotydowych sond aptamerowych.
Konkurs Złoty Medal Chemii skierowany jest do autorów nowatorskich prac licencjackich lub inżynierskich, obejmujących tematyką chemię lub jej pogranicza z biologią i fizyką. Jego organizatorem jest Instytut Chemii Fizycznej PAN. W jubileuszowej, dziesiątej, edycji brano pod uwagę prace napisane i obronione w roku akademickim 2019/2020. Najważniejsze kryteria, którymi kierowało się jury, to: wartość naukowa pracy, dorobek publikacyjny autora, znaczenie praktyczne otrzymanych rezultatów, wykorzystanie nowoczesnych metod analitycznych oraz samodzielność prowadzenia badań.
Poziom tegorocznego konkursu był niezwykle wyrównany. Pomimo epidemii i wynikającej z niej formuły online, udało nam się zebrać nie mniej zgłoszeń niż zwykle z prawie wszystkich regionów Polski – zaznacza prof. dr hab. Marcin Opałło, dyrektor IChF PAN.
Tematem zwycięskiej pracy należącej do Mateusza Fido było Badanie enzymów degradacji kapu z wykorzystaniem oligonukleotydowych sond aptamerowych. Praca napisana została pod opieką naukową dr hab. Joanny Kowalskiej z Uniwersytetu Warszawskiego. Projektowanie leków opartych na RNA jest kluczowym zagadnieniem w dobie chorób wirusowych i nowotworowych. W pracy licencjackiej opracowano metodę pozwalającą na wysokoprzepustowe badanie aktywności i specyficzności enzymów dekapujących, które pełnią kluczową rolę w stabilizacji oraz metabolizmie RNA w komórce. Laureat otrzymał nagrodę pieniężną w wysokości 10 tys. zł.
O połowę mniej dostał zdobywca Srebrnego Medalu Chemii – Maciej Gancewski z Wydziału Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Jego praca Quantum scattering of diatomic molecules with non-zero spin napisana pod opieką dr. hab. Piotra Wcisło, prof. UMK, dotyczyła kwantowego opisu zderzeń molekularnych z uwzględnieniem spinu elektronów oddziałujących cząsteczek. Przedstawiono w niej wyniki obliczeń kluczowe dla badań atmosfery Ziemi, rozpraszania cząsteczek tlenu i azotu, co stanowi pierwszą tego typu analizę teoretyczną układu O2-N2.
Trzecią Nagrodę – Brązowy Medal Chemii i 2,5 tys. zł – otrzymał Roman Gańczarczyk z Wydziału Chemicznego Politechniki Warszawskiej. W ramach pracy inżynierskiej zatytułowanej Pochodne ditienopirolu z podstawnikami akceptorowymi przy atomie azotu: opracowanie i optymalizacja metody syntezy oraz badanie wybranych właściwości został zaprojektowany oraz otrzymany nowy półprzewodnik organiczny o charakterze donorowo-akceptorowym. Wykonane badania spektroskopowe i elektrochemiczne pozwoliły na zaklasyfikowanie tego związku jako potencjalnego materiału do konstrukcji urządzeń elektrooptycznych.
Oprócz nagród głównych przyznano również cztery wyróżnienia. Otrzymali je: Jakub Drapała z Wydziału Chemicznego Politechniki Warszawskiej (Wielocentrowe kompleksy metali przejściowych 11 grupy układu okresowego – synteza i badanie natury oddziaływania metal-metal; opieka naukowa: dr inż. Krzysztof Durka), Mateusz Fortunka z Wydziału Chemii Uniwersytetu Warszawskiego (Przemiany konformacyjne elektrostatycznych koagregatów biopolimerowych wywołane zamrażaniem; opieka naukowa: prof. dr hab. Wojciech Dzwolak), Antoni Marciniak z Wydziału Chemicznego Politechniki Gdańskiej (Mechanism of coupling of ATP synthaseForotation with proton gradient acrossinnermitochondrialmembrane; opieka naukowa: prof. dr hab. Jacek Czub) i Kamil Stankiewicz z Wydziału Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu (Manifestation of subtle collisional effects in molecular spectra; accurate ab initio scattering calculations for He-perturbed HD; opieka naukowa: dr hab. Piotr Wcisło, prof. UMK).
Oprócz tego przyznano także trzy wyróżnienia firmy DuPont o wartości 2 tys. złotych. Wręczono je: Magdalenie Jankowskiej z Wydziału Inżynierii i Technologii Chemicznej Politechniki Krakowskiej, Angelice Mieszczanin z Wydziału Nauk Ścisłych i Technicznych Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach oraz Alicji Tymczewskiej z Wydziału Chemii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Nagrodę Finalistów otrzymała Magdalena Maria Kaźmierczak z Wydziału Chemicznego Politechniki Warszawskiej.
Wszyscy finaliści konkursu zyskali możliwość odbycia stażu naukowego w Instytucie Chemii Fizycznej PAN oraz bezpłatnego realizowania badań w jego laboratoriach.
Ogłoszenie wyników konkursu odbyło się 3 grudnia 2020 podczas uroczystego spotkania w formie telekonferencji online, podczas którego obecni byli organizatorzy, laureaci oraz ich promotorzy, a także wszyscy patroni konkursu.
Patronat honorowy na konkursem sprawuje prof. dr hab. Maciej Żylicz, prezes Fundacji na rzecz Nauki Polskiej oraz Polskie Towarzystwo Chemiczne i Komitet Chemii Analitycznej Polskiej Akademii Nauk. Organizatorem konkursu jest Instytut Chemii Fizycznej PAN, a fundatorem nagród firma DuPont.
MK