Kronika
GDAŃSK
Jesienią w Politechnice Gdańskiej zgromadziło się około 100 pracowników PR z firm zajmujących się dystrybucją i produkcją energii, ciepła, gazu, a także z uczelni i samorządów. Pomysł stworzenia platformy wymiany poglądów o działaniach PR tego rodzaju instytucji wyszedł z Wydziału Zarządzania i Ekonomii PG i Kompanii Energetycznej Energa. W referatach zwracano uwagę na specyfikę działań PR w instytucjach pełniących ważne funkcje w społeczeństwie: placówkach służby zdrowia, uczelniach, szkołach, instytucjach dostarczających energię. Najczęściej nie ma w nich klasycznego działu marketingu, a więc wszelkie działania związane z kreowaniem wizerunku, komunikacją z różnymi grupami otoczenia, jak i działania promocyjne, są dziełem służb PR.
RZYM
W dniach 7-13 listopada ub.r. członkowie Konferencji Rektorów Polskich Uczelni Technicznych wzięli udział w akademickiej pielgrzymce do papieża. Uczestniczyli w audiencji generalnej w Auli Pawła VI oraz w audiencji prywatnej w Bibliotece Papieskiej. Złożyli Ojcu Świętemu dar w postaci kielicha i pateny oraz okolicznościowy adres. Zostali także przyjęci przez księdza kardynała Zenona Grocholewskiego, prefekta Watykańskiej Kongregacji Edukacji Katolickiej. Podczas spotkania dyskutowano o negatywnych skutkach globalizacji w edukacji i rozwoju technologii.
GDAŃSK
Anna Ogrodnik, absolwentka Uniwersytetu Gdańskiego, zwyciężyła w konkursie na najlepszą pracę magisterską z zakresu prawa europejskiego „Luminarz”. Konkurs jest organizowany przez Europejskie Stowarzyszenie Studentów Prawa ELSA i kancelarię prawniczą White & Case. Zwycięska praca dotyczyła „egzekucji uprawnień jednostki wynikających z prawa wspólnotowego przed sądami krajowymi w sytuacjach naruszenia ich przez państwa członkowskie”. Konkurs ma służyć promowaniu idei integracji europejskiej i prawa wspólnotowego, dokonaniu analiz i porównań prawa wspólnoty i prawa polskiego z myślą o ich wykorzystaniu w procesie legislacyjnym, poszerzeniu środowisk specjalizujących się w prawie wspólnotowym.
)
BYDGOSZCZ
Centralna Komisja ds. Stopni i Tytułów Naukowych przyznała Wydziałowi Rolniczemu Akademii Techniczno-Rolniczej uprawnienia do nadawania stopnia naukowego doktora nauk rolniczych w dyscyplinie kształtowanie środowiska. Placówka posiada od 1976 uprawnienie do nadawania stopnia doktora, a od 1984 - doktora habilitowanego nauk rolniczych w dyscyplinie agronomia. Kształcenie w zakresie kształtowania środowiska prowadzone jest na Wydziale Rolniczym od 1992 roku, zastępując dyscyplinę melioracje wodne. Zajmuje się celami, metodami i środkami służącymi kompleksowemu i zrównoważonemu rozwojowi obszarów wsi i rolnictwa, przewidywaniem skutków działalności w środowisku oraz poprawą jego stanu. Pierwszy nabór studentów na specjalność kształtowanie środowiska przeprowadzono w 2003 r. Obecnie studiuje na niej 115 osób.
KRAKÓW
3 grudnia nadano tytuł honorowego profesora Politechniki Krakowskiej prof. Günterowi Woznemu z Uniwersytetu Technicznego w Berlinie (TUB). G. Wozny jest kierownikiem Katedry Dynamiki i Optymalizacji Instalacji Przemysłowych, specjalistą z zakresu symulacji i optymalizacji procesowej oraz projektowania procesów w dziedzinie inżynierii chemicznej. Jest autorem ponad 200 prac badawczych. W swojej karierze zawodowej współpracował z wieloma przedsiębiorstwami w całej Europie oraz prowadził prace w uniwersytetach technicznych w Aachen, Siegen, Düsseldorfie i Berlinie. Jest promotorem 30 doktoratów. Koordynuje projekty badawcze o zasięgu europejskim, m.in. z zakresu e-learningu. Ze strony Uniwersytetu Technicznego w Berlinie jest koordynatorem umowy o współpracy z Politechniką Krakowską.
OPOLE
4 grudnia w Jezuickim Ośrodku Formacji i Kultury „Xaverianum” wręczono przyznawane corocznie nagrody „Żar Serca”. Tym razem uhonorowano prof. Stanisława Leszka Stadniczeńkę, dyrektora Międzywydziałowego Instytutu Prawa i Administracji Uniwersytetu Opolskiego. Jury nagrody doceniło go za postawę moralną, zaangażowanie, rzetelność, naukową pomysłowość, konsekwencję i umiejętność przekazywania wiedzy. Nagrodzono też dwoje wolontariuszy, studentów teologii UO: Zbigniewa Hoffmana i Majkę Ludwig (za pomoc w Domu Matki i Dziecka w Grudzicach, w Domu Pomocy Społecznej sióstr franciszkanek, organizowanie akcji społecznych, pracę w świetlicy terapeutycznej dla dzieci).
TORUŃ
Klub Maratoński UMK powstał w 2003 r. Zrzesza studentów i pracowników UMK uprawiających amatorsko biegi długodystansowe. Członkowie klubu startują w krajowych i międzynarodowych zawodach biegowych, w tym w maratonach w Berlinie, Pradze, Leidzie, Londynie. 5 grudnia zorganizowali oni drugi Półmaraton Świętych Mikołajów, w którym uczestniczyło 336 zawodników. W ramach biegu odbyły się również Otwarte Mistrzostwa Torunia w Półmaratonie Rekreacyjnym oraz Ogólnopolskie Mistrzostwa Szkół Wyższych w Półmaratonie Rekreacyjnym. W tych ostatnich zwyciężyli: Tomasz Walerowicz (UWM w Olsztynie) oraz Anna Balbus (AWF Katowice). Strojem uczestników był ubiór św. Mikołaja. W 21-kilometrowym biegu wzięli udział także pracownicy UMK, m.in. prof. Włodzimierz Wincławski z Instytutu Socjologii UMK.
)
GDAŃSK
9 grudnia prof. Piotr Kowalik z Politechniki Gdańskiej został laureatem Nagrody Bertebosa, przyznawanej raz na dwa lata przez Królewską Szwedzką Akademię Nauk Rolniczych i Leśnych. Wartość nagrody, zwanej „Noblem Rolniczym”, wynosi 300 tys. koron szwedzkich. Wyróżnienie przyznawane jest od 1996 roku. Polskiego uczonego nagrodzono za „wybitne interdyscyplinarne badania naukowe dotyczące gospodarowania wodą w rolnictwie oraz za pionierskie badania i wdrożenia dotyczące oczyszczania ścieków na złożach trzcinowych, a także energetycznego wykorzystania plantacji wierzbowych jako odnawialnych źródeł energii”.
GDAŃSK
Katedra Marketingu Wydziału Zarządzania i Ekonomii Politechniki Gdańskiej organizuje co dwa lata konferencję katedr marketingu polskich uczelni technicznych. Tegoroczne spotkanie odbyło się w dniach 9-10 grudnia pod hasłem Marketing. Doświadczenia i perspektywy. Pierwszy dzień konferencji poświęcony był metodom, instrumentom i narzędziom marketingowym, praktyce marketingu, technikom informacyjnym w marketingu oraz innowacjom marketingowym. Drugiego dnia omawiane były nowe trendy w marketingu oraz dyskutowane były zagadnienia dydaktyki marketingu w uczelniach technicznych.
WARSZAWA
13 grudnia odbyła się w Warszawie uroczystość z okazji 50-lecia Instytutu Archeologii i Etnologii PAN. Został on powołany 19 listopada 1953 roku, początkowo pod nazwą Instytut Historii Kultury Materialnej PAN. Instytut skupia kilka dyscyplin wiedzy: archeologię prahistoryczną, antyczną oraz wczesnośredniowieczną, historię - m.in. badania stosunków społecznych i gospodarczych w przeszłości, etnologię, a także przydatne dla archeologii nauki przyrodnicze. IAiE jest współorganizatorem międzynarodowej Zjednoczonej Ekspedycji Prahistorycznej, która na Pustyni Zachodniej w Egipcie odkryła ślady nieznanej neolitycznej cywilizacji pasterskiej. Kontynuuje badania nad Polską wczesnopiastowską i początkami państwa polskiego. Prowadzi badania ratownicze, wcześniej - na trasie rurociągu jamalskiego, obecnie - na terenach przeznaczonych pod autostrady.
WARSZAWA
Główny dowódca Sił Zbrojnych Republiki Iraku gen. Baderkhan Shawkat Al Zibari Babekir złożył w dniach 13-14 grudnia oficjalną wizytę w Polsce, w czasie której spotkał się m.in. z władzami Wojskowej Akademii Technicznej im. Jarosława Dąbrowskiego w Warszawie (WAT). Minister obrony RP Jerzy Szmajdziński przedstawił irackiej delegacji propozycję szkolenia żołnierzy i oficerów w polskich uczelniach i ośrodkach wojskowych. Gen. bryg. prof. Bogusław Smólski, rektor WAT, zaprezentował irackim gościom infrastrukturę techniczną uczelni, m.in. symulator efektywności systemu komunikacyjnego. Prof. Smólski jest przekonany, że irackich adeptów sztuki wojennej WAT wyposaży w nowoczesną i przydatną wiedzę, dzięki której przysłużą się odbudowie sił zbrojnych nowego Iraku.
)
WARSZAWA
Polska została członkiem EUROPOLAR ERA-NET, międzynarodowej organizacji utworzonej przez UE w celu inspiracji i koordynacji europejskich badań polarnych w Arktyce i Antarktyce. Badania będą realizowane w 6. Programie Ramowym UE. Polskę reprezentują Ministerstwo Nauki i Informatyzacji, Narodowy Komitet IV Międzynarodowego Roku Polarnego oraz Polska Sieć Naukowa, skupiająca placówki zajmujące się problematyką polarną. W 2005 r. będą przyjmowane propozycje programów badawczych związanych z IV Rokiem Polarnym 2007/08. Polska jest zainteresowana badaniem m.in.: struktury skorupy ziemskiej w rejonach polarnych, bioróżnorodności w morzach arktycznych, dynamiki lodowców, przenoszenia zanieczyszczeń w atmosferze z Europy do Arktyki. Polska stacja polarna w fiordzie Hornsund na Spitsbergenie będzie pełnić funkcję jednego z międzynarodowych centrów naukowych w EUROPOLAR.
WARSZAWA
Naukowa część 103 Sesji Zgromadzenia Ogólnego PAN, która odbyła się w dniach 16-17 grudnia, nosiła tytuł „Za horyzontem Ziemi”. Mówiono na niej o: ciemnej materii i energii jako największym nierozwiązanym problemie fizyki, badaniach Słońca oraz planet i małych obiektów naszego Układu słonecznego, badaniach planet spoza naszego Układu Słonecznego jako etapie poszukiwania życia we wszechświecie. Prof. Stanisław Kłos, dyrektor Centrum Badań Kosmicznych PAN, powiedział, że eksploracja przestrzeni kosmicznej stanowi podstawę rozwoju wielu technologii i dziedzin przemysłu. Wpływa także na politykę. W części formalnej prof. Andrzej Legocki, prezes PAN, przedstawił bieżące sprawy Akademii. Dokonano także wyboru nowych członków PAN.
WARSZAWA
Rzymskie cmentarzysko i wczesnochrześcijańską bazylikę odkrył w ruinach antycznego miasta Porfirejon nad Morzem Śródziemnym w Libanie dr Tomasz Waliszewski z Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej UW. Na terenie cmentarzyska z III-VI wieku n.e. udało się odsłonić 17 grobów, w części wolno stojących, w części wykutych w skale. W jednym z grobów zachowała się dekoracja malarska, przedstawiająca woźnicę na rozpędzonym rydwanie. Odsłonięto zarys fragmentu bazyliki z V w. W warstwach poniżej rzymskiego cmentarzyska znaleziono - co jest prawdziwą rewelacją - rozległe centrum produkcji ceramiki: amfor, dzbanów, misek, talerzy, lampek oliwnych. Tysiące skorup oraz dziesiątki kompletnych naczyń doskonale obrazują lokalną wytwórczość typową dla tamtego okresu.
WROCŁAW
18 grudnia podpisano umowę o współpracy pomiędzy Winuelem S.A. i Politechniką Wrocławską. Obie strony będą współpracować m.in. przy projektach semestralnych (składających się z wykładu otwierającego, zadań projektowych i płatnych praktyk wakacyjnych dla najlepszych studentów) oraz przy zadaniach projektowych (studenci będą mogli rozwiązywać konkretne problemy biznesowe). Winuel zaproponuje tematy magisterskich prac dyplomowych i zapewni opiekunów merytorycznych tych prac. Firma ufunduje stypendia dla najlepszych doktorantów. Przewiduje się ogłoszenie dorocznej Nagrody Zarządu Winuelu S.A. dla najzdolniejszych absolwentów PWr. Ma powstać rynkowa rada programowa, poprzez którą Winuel będzie przedstawiał swoje propozycje takich modyfikacji programów kształcenia, które uwzględnią trendy rynkowe w działalności biznesowej.
WARSZAWA
Koło PTTK nr 1 przy Politechnice Warszawskiej należy do najstarszych tego typu organizacji w kraju. Powstało 14 grudnia 1954. Obecnie należy do niego ok. 50 osób. Sztandarowymi, organizowanymi co roku imprezami „Jedynki” są rajdy: Puszcza Biała, Arkadia, Czersk, Roztocze, Beskid Niski. Studenci mają też możliwość uczestniczenia w licznych pieszych wycieczkach po Polsce i świecie oraz w bezpłatnych kursach na organizatora i przodownika turystyki pieszej PTTK organizatora imprez na orientację. Członkowie klubu organizują również trekingi i wspinaczki wysokogórskie. W 2004 r. odbyły się wyprawy w Dolomity oraz w góry Rumunii. Podczas slajdowisk prezentowane są zdjęcia z klubowych imprez. Informacje o działalności „Jedynki” można znaleźć w Internecie: http://jedynka.om.pttk.pl.
)
WROCŁAW
Prywatny program stypendialny „Salamandra” dla studentów geologii powstał dzięki inicjatywie Instytutu Nauk Geologicznych i firmy „Arcadis” Ekokonrem Sp. z o.o. Ma na celu wspieranie uzdolnionej młodzieży, a w przyszłości wdrażanie przy udziale absolwentów najnowszych zdobyczy wiedzy w działalności gospodarczej. Laureaci otrzymują roczne stypendia w wysokości 600 zł miesięcznie. Tegorocznymi laureatami stypendiów „Salamandry” zostali Dominika Lewicka i Marcin Jóźwik, studenci I roku studiów magisterskich geologii UWr. Dominika ma średnią ocen powyżej 4,8 i bardzo dobrze zna język angielski. Marcin studiuje też drugi kierunek - górnictwo w Politechnice Wrocławskiej, a stypendium przeznaczy na dokształcanie językowe (jako jedyny kandydat podał plany co do wykorzystania stypendium).
WARSZAWA
Polscy uczeni znaleźli się w gronie zwycięzców szóstej edycji światowego konkursu w modelowaniu struktury przestrzennej białek, organizowanego przez Protein Structure Prediction Center w Lawrence Livermore National Laboratory w Kalifornii w USA. Wyróżnieni zostali: prof. Andrzej Koliński z Wydziału Chemii UW, dr Krzysztof Ginalski z Interdyscyplinarnego Centrum Modelowania Matematycznego i Komputerowego UW i BioInfoBank Institute oraz dr Janusz Bujnicki z Międzynarodowego Instytutu Biologii Molekularnej i Komórkowej. W konkursie 2004 roku uczestniczyło 250 zespołów badawczych z całego świata. Badania przestrzennej struktury białek mają znaczenie nie tylko poznawcze, ale otwierają nieograniczone możliwości zastosowań praktycznych, m.in. do prac nad nowymi lekami.
)
KRAKÓW
Nagrodę Główną im. Wacława Felczaka i Henryka Wereszyckiego, ufundowaną przez Wydawnictwo Literackie, otrzymał dr Stanisław Pijaj za książkę Między polskim patriotyzmem a habsburskim lojalizmem. Polacy wobec przemian ustrojowych monarchii habsburskiej (1866-1871) (Kraków 2004, Historia Iagellonica). Autor jest adiunktem w Instytucie Historii UJ, kontynuatorem badań prof. W. Felczaka, pod którego kierunkiem rozpoczynał pracę nad nagrodzoną publikacją. Nagrodę Honorową otrzymał dr Andrzej Szczerski za książkę Wzorce tożsamości. Recepcja sztuki brytyjskiej w Europie Środkowej około roku 1900 (Kraków 2002). Dr Szczerski jest adiunktem w Instytucie Historii Sztuki UJ, stypendystą Fundacji na rzecz Nauki Polskiej.
WARSZAWA
20 grudnia tytuł doktora honoris causa Politechniki Warszawskiej otrzymał prof. T. Kaczorek, związany z Wydziałem Elektrycznym uczelni, specjalista z zakresu sterowania i elektrotechniki. Uczony wypromował 60 doktorów. Jest autorem 680 publikacji i 17 książek. Wcześniej otrzymał doktoraty honoris causa Uniwersytetu Zielonogórskiego, Politechniki Lubelskiej oraz Politechniki Szczecińskiej. Tego samego dnia medale PW wręczono profesorom Giancarlo Michellone z FIAT-a za promowanie współpracy ze szkołami wyższymi i osiągnięcia inżynierskie oraz Jackowi Stupnickiemu z PW za wkład w rozwój uczelni i uznanie osiągnięć naukowych.
WARSZAWA
Strona internetowa Biblioteki Uniwersyteckiej we Wrocławiu z 220 punktami uznana została za najlepszą w kraju witrynę bibliotek szkół wyższych, instytutów naukowych i instytucji centralnych w II edycji konkursu na „Najlepsze witryny internetowe bibliotek polskich”. Biblioteka Główna Akademii Medycznej w Gdańsku uzyskała 214 pkt., Biblioteka Uniwersytecka w Toruniu - 210 pkt. W pierwszej dziesiątce znalazły się: Biblioteka Główna Politechniki Krakowskiej, Biblioteka Uniwersytecka w Warszawie, Biblioteka Jagiellońska, Biblioteka Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, Biblioteka Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Biblioteka Wyższej Szkoły Biznesu, Biblioteka Główna i OINT Politechniki Wrocławskiej.
)
WARSZAWA
Walory krajobrazowe i przyrodnicze Wisły - jednej z ostatnich dzikich rzek w Europie - będą tematem rozpoczynającego się unijnego projektu badawczego „Rzeki Europy jako infrastruktura kulturowa”. Celem badań jest upowszechnienie znaczenia kulturowego krajobrazu związanego z europejskimi rzekami. W projekcie uczestniczą placówki naukowe z Finlandii, Francji, Polski, Portugalii i Włoch. Polską część projektu prowadzić będzie SGGW w Warszawie. Do badań wytypowano 6 rzek o odmiennym charakterze w różnych rejonach Europy: Wisłę, Pad we Włoszech, Rodan we Francji, Aurajoki w Finlandii oraz Duero i Guardianę w Portugalii. Na zakończenie projektu przewidziano opracowanie międzynarodowego atlasu kulturowego rzek.
LUBLIN
Prof. Andrzej Kidyba, specjalista prawa handlowego z UMCS, został laureatem tegorocznej edycji Lubelskiej Nagrody Naukowej. Kapituła złożona z prezesa Lubelskiego Towarzystwa Naukowego oraz pięciu rektorów państwowych uczelni lubelskich wyróżniła go za książkę Kodeks spółek handlowych (Zakamycze 2004). Laureat oprócz dyplomu otrzymał 10 tys. zł. LTN wyróżniło także medalami „Meritus pro Societate Lublinese” profesorów Wiesława Kamińskiego, fizyka z UMCS i Tomasza Trojanowskiego, neurochirurga z Akademii Medycznej. Ks. prof. Andrzej Szostek, były rektor KUL, otrzymał wyróżnienie za działalność profesorską.
GDAŃSK
Laureaci tegorocznej Nagrody Naukowej Miasta Gdańska im. Jana Heweliusza otrzymają po 16 tys. zł, a Nagrody Młodego Heweliusza po 5 tys. W dziedzinie nauk humanistycznych wyróżniono „Heweliuszem” prof. Bohdana Dziemidoka, filozofa, a Nagrodę Młodego Heweliusza otrzymał dr Oktawian Nawrot, prawnik i filozof, obaj z Uniwersytetu Gdańskiego. W kategorii nauk ścisłych i przyrodniczych „Heweliusza” otrzymał prof. Bolesław Rutkowski, kierownik Kliniki Chorób Nerek Akademii Medycznej w Gdańsku, a młodego „Heweliusza” - dr nauk medycznych Piotr Trzonkowski, adiunkt z Katedry Histologii i Immunologii także AM.
KRAKÓW
Ustanowiona w 1996 Nagroda im. H. Niewodniczańskiego, twórcy i pierwszego dyrektora Instytutu Fizyki Jądrowej w Krakowie, jest przyznawana młodym (do 35 lat) fizykom, pracownikom instytutu lub doktorantom za najlepsze i najciekawsze publikacje naukowe, zawierające nowatorskie pomysły lub ciekawe wyniki. Laureatem nagrody za rok 2004 został dr inż. Paweł Mochalski z Zakładu Fizyki Środowiska i Transportu Promieniowania IFJ PAN. Do konkursu przedstawił cztery publikacje (zamieszczone w: „Chem. Anal.”, „Hydrol. Process.” i dwie w „J. Chromatogr.”), dotyczące chromatograficznych metod pomiaru stężenia neonu i argonu w powietrzu oraz w wodach podziemnych. Opracowania pozwalają na określenie wymienionych parametrów metodą chromatograficzną, bez konieczności korzystania z drogich i trudno dostępnych w Polsce metod spektrometrycznych. Pomysł dr. Mochalskiego, pod nazwą Baseline, zastosowano w ramach 5. PR UE do zbadania systemów wód podziemnych: piasków bogucickich w rejonie Krakowa i subniecki kędzierzyńskiej.
)
WARSZAWA
Kaja Giżewska z II LO im. Mieszka I w Szczecinie, Kamila Zapałowicz z VI LO im. Stefana Czarnieckiego w Szczecinie oraz Agata Karska, studentka astronomii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu zwyciężyły w polskich eliminacjach Konkursu Prac Młodych Naukowców Unii Europejskiej i będą reprezentowały nasz kraj w europejskim finale we wrześniu w Moskwie. Kaja Giżewska została wyróżniona za pracę na temat prób łagodzenia stresu u psów w schronisku za pomocą muzykoterapii. Kamila Zapałowicz zdobyła uznanie jury za pracę nad wpływem herbicydu na owadobójczego grzybka. Agata Karska odkryła i badała nietypowy układ podwójnych gwiazd. Polska uczestniczy w tym konkursie już po raz 11 z dorobkiem 13 głównych nagród.
)
OPOLE
Katedra Teatru, Filmu i Nowych Mediów Wydziału Filologicznego Uniwersytetu Opolskiego zakupiła sprzęt multimedialny wartości 150 tys. zł. W Collegium Maius powstanie pracownia multimedialna, wyposażona w telewizory, kamery, odtwarzacze DVD i wideo, projektory, program do montażu cyfrowego i komputery. Studenci będą mogli np. nakręcić film. Z pracowni korzystać będą przede wszystkim studenci filologii polskiej. Pieniądze na zakup aparatury pochodzą z grantu przyznanego Instytutowi Filologii Polskiej przez Komitet Badań Naukowych.
WARSZAWA
Archeolodzy z Uniwersytetu Warszawskiego wezmą udział w międzynarodowej akcji ratowania zabytków w Iranie w rejonie starożytnego miasta Pasargade, na terenie budowanej zapory wodnej na rzece Pulvar. Irańskie Centrum Badań Archeologicznych zaprosiło ekipy z Polski, Francji, Włoch, Niemiec, Japonii i Australii. Na terenie przyszłego zalewu znajduje się 129 stanowisk archeologicznych związanych m.in. z Królewską Drogą Persów, łączącą w VI-V wieku p.n.e starożytne miasta Pasargade i Persepolis. Pasargade, pierwsza stolica Persji, zostało założone w połowie VI wieku p.n.e przez Cyrusa II Wielkiego, twórcę potęgi perskiej. Prace ratownicze w dolinie rzeki Pulvar prowadzone będą w latach 2005-06. Polscy archeolodzy uczestniczą już w podobnej akcji ratowania zabytków w dolinie Nilu w rejonie IV katarakty (Sudan).
)
WARSZAWA
Temperaturę minus 179 stopni zarejestrował polski czujnik w próbniku Huygens, który 14 stycznia 2005 wylądował na księżycu Saturna - Tytanie. Skonstruowany w Centrum Badań Kosmicznych PAN w Warszawie czujnik do pomiaru temperatury oraz przewodnictwa cieplnego atmosfery i powierzchni Tytana - jeden z 6 przyrządów znajdujących się w próbniku Huygens - spełnił swoje zadanie. Przeprowadził on serię pomiarów w czasie lotu oraz po opadnięciu próbnika i potwierdził wcześniejsze przypuszczenia, że temperatura na powierzchni Tytana wynosi ok. minus 180 st. Wyniki pomiarów przewodnictwa cieplnego - po opracowaniu - dostarczą danych o strukturze atmosfery i twardego podłoża Tytana, na którym wylądował Huygens. Udział Polski - wśród 19 krajów - w międzyplanetarnej misji Cassini-Huygens jest jednym z największych osiągnięć polskich badań kosmicznych.
WARSZAWA
19 stycznia odbyło się posiedzenie Rady Fundacji Wspierania Rozwoju Radiokomunikacji i Technik Multimedialnych z okazji 5-lecia jej działalności. Fundacja założona w 1999 r. przez 10 firm, obecnie skupia ich 22. Głównymi celami fundacji są m.in.: wspomaganie rozwoju myśli naukowej w dziedzinie radiokomunikacji i technik multimedialnych, promowanie młodej kadry naukowej oraz unowocześnianie bazy laboratoryjnej Politechniki Warszawskiej. W ciągu 5 lat fundacja przyznała 80 stypendiów naukowych, także studentom, za wyróżniające się prace inżynierskie i magisterskie oraz wspomagające udział w programach międzynarodowych. Dzięki działalności fundacji i hojności jej sponsorów laboratoria dydaktyczne i badawcze politechniki zostały wyposażone w aparaturę o wartości ponad 4,5 mln zł. Od podstaw stworzono 2 nowe laboratoria - Cyfrowych Systemów Komórkowych oraz Techniki Antenowej.
Opracował Piotr Kieraciński
Współpraca: Bydgoszcz - Elżbieta Rudzińska, Gdańsk - Beata Czechowska-Derkacz, Ewa Hope, Beata Orzażewska, Kraków - Elżbieta Barowa, Małgorzata Nowina-Konopka, Leszek Śliwa, Opole - Barbara Stankiewicz, Beata Zaremba, Poznań - Krystyna Długosz, Toruń - Kinga Nemere-Czachowska, Warszawa - Ewa Chybińska, Jacek Margol, Andrzej Markert, Magdalena Parol, Wrocław - Kazimiera Dabrowska, Maria Kisza.
Punkty za dorobek
Dla potrzeb kariery naukowej warto wprowadzić wymóg uzyskania pewnej liczby punktów. Na przykład ktoś napisałby jeden wysoko punktowany artykuł, a ktoś inny trzy mniej punktowane. Nie umniejszałoby to jednak wartości ich publikacji. Łatwo zauważyć, że w takim systemie rośnie niepomiernie rola czasopism posiadających kategorię KBN. Instytucja ta musiałaby w większym stopniu interesować się tym, jakie naprawdę są kwalifikacje rady naukowej, jakie są kryteria przyjmowania publikacji, oraz kontrolować, czy recenzje mają charakter anonimowy. System punktowy jest przydatny także do dyscyplinowania kierowników jednostek organizacyjnych uczelni i instytutów, którzy mają spore możliwości blokowania nielubianych przez siebie pracowników. Istotnym novum byłaby kadencyjność stanowiska profesora, np. czteroletnia, w którym to okresie musiałby uzyskać on odpowiednia liczbę punktów za swój aktualny dorobek. Gdyby mu się nie powiodło, traciłby tytuł profesora i znów, już jako doktor, gromadził dorobek na kolejna kadencję. W ten sposób uczelnie i instytuty uzyskałyby niezbędną dynamikę kadrową. (Dariusz Wędzki, Magister profesorem, „Przegląd”, 7.11.2004)
Profesor jak biskup
Dzisiaj profesor jest, jak na razie, wciąż przedstawicielem grupy stosunkowo najmniej skorumpowanej, chociaż niedawne skandale plagiatowe i afery z przyjmowaniem na studia wskazują, że korupcja może wedrzeć się i na uniwersytety. Ale przede wszystkim (...) nie ma profesorów w polityce. Natomiast ci profesorowie, którzy zaangażowali się w politykę, nie zawsze byli super sprawni, ale nie kompromitowali siebie i swojego środowiska. (...)
Krąży od pewnego czasu pomysł, żeby zamienić Senat RP w izbę innego rodzaju, w której zasiadaliby także rektorzy uczelni. Nie wiem, czy jest to pomysł dobry i tutaj tego nie rozważam, ale świadczy o przekonaniu społecznym, funkcjonującym także w niektórych kręgach politycznych, że profesor to trochę tak jak biskup, czyli to autorytet oraz człowiek, który ma poważną i wyrobioną opinię na temat spraw publicznych. (...) Wprawdzie bardzo wiele badań socjologicznych i doświadczeń historycznych wskazuje na to, że ludzie bardziej oświeceni niekoniecznie są lepszymi obywatelami (...), ale społeczeństwa lubią mięć autorytety i elity. (...)
(...) od kilkuset lat w kulturze europejskiej panuje niepodzielnie szacunek do wiedzy, zwłaszcza - do nauczania. (...) Czy jest to szacunek usprawiedliwiony? Sądzę, że nie, bowiem nie ma żadnych dowodów na to, że ci, którzy uczą, czynią to dobrze i z dobrymi skutkami. (...) Jednak nie będę podcinał gałęzi, na której siedzę, i powiem na koniec tylko tyle - lepiej, że profesor uniwersytetu jest tak wysoko ceniony przez społeczeństwo, niż żeby to był kto inny. (Marcin Król, Profesor wciąż na czele, „Tygodnik Powszechny”, 1.12.2004)
Poparcie dla podstawowych
Po pierwsze, szeroko prowadzone badania naukowe są absolutnie niezbędne do poprawy jakości edukacji uniwersyteckiej. (...) Po drugie, dzisiejsi absolwenci, nawet ci najzdolniejsi, w trakcie studiów w najlepszym razie jedynie ocierają się o najnowsze osiągnięcia badawcze i technologiczne. (...) konieczny jest system edukacji pomagisterskiej, w ramach którego współuczestnictwo w badaniach jest elementem niezbywalnym. (...) Po trzecie, w jaki sposób administracja publiczna, nie mając kompetentnych ekspertów - uczonych, ma podejmować decyzje w kluczowych sprawach rozwojowych? (...) Tej wiedzy, osadzonej w krajowym kontekście, nie da się nigdzie kupić!
(...) gospodarka nie rozwija się w próżni, lecz w określonym społeczeństwie. Czy można rozwijać gospodarkę, nie mając wiedzy na temat własnego społeczeństwa, której dostarczają nauki humanistyczne i społeczne? Jak można myśleć o rozwoju kraju bez wzbogacania jego kultury choćby poprzez badania nad historią czy literaturą? (Michał Kleiber, Niepotrzebna nauka?, „Wprost”, 9.01.2005)
Obecnie jesteśmy świadkami zmian dotychczasowych paradygmatów naukowych. (...) Po przejściowej fascynacji perspektywą natychmiastowych wdrożeń technologicznych (...) UE realizuje koncepcję instytucjonalnego wspierania badań naukowych o charakterze podstawowym. (...)
Nie ulega wątpliwości, że nauka w Polsce może być lepsza i efektywniej zorganizowana. Co więcej, wkrótce mogłaby się sta - obok kultury - jedna z naszych narodowych specjalności. Co skłania mnie do takiego optymizmu (...)? Po pierwsze, liczący się w skali międzynarodowej potencjał badawczy Polski z kilkudziesięcioma „centrami doskonałości” i zaawansowanej technologii w wybranych obszarach nauk przyrodniczych i obliczeniowych. Po drugie, obecność w pracowniach sporej liczby (...) nowocześnie wyszkolonych badaczy średniej i młodej generacji. Po trzecie wreszcie (...), coraz wyższy stopień zintegrowania środowisk naukowych... (Andrzej B. Legocki, Centrum doskonałości, „Wprost”, 9.01.2005)
Ministerstwo Nauki i Informatyzacji
Rezygnacja dr. Frąckowiaka
)
24 stycznia dr Jan Krzysztof Frąckowiak przestał pełnić funkcję podsekretarza stanu w MNiI. 15 stycznia złożył prośbę o dymisję na ręce prof. Michała Kleibera, ministra nauki. Została ona przyjęta przez prof. Marka Belkę, premiera RP. Dr Frąckowiak należał do najdłużej urzędujących wiceministrów III RP. Funkcję wiceministra w KBN i MNiI pełnił nieprzerwanie od marca 1991, w pewnym okresie także jako sekretarz stanu. Przez cały czas istnienia Komitetu Badań Naukowych był jego sekretarzem. Uchodził za osobę, która wie wszystko na temat pracy tej instytucji. Położył ogromne zasługi dla przystosowania naszego systemu nauki do systemu obowiązującego w UE oraz dla włączenia się Polski w Europejską Przestrzeń Badawczą. Dziennikarzom potrafił jasno przybliżyć zawiłości funkcjonowania systemu nauki w Polsce. Jego nazwisko wielokrotnie gościło na łamach „Forum Akademickiego”, jako autora tekstów, rozmówcy, autora cytowanych wypowiedzi. Wysoko ceniliśmy nasze kontakty z min. Frąckowiakiem.
Po odejściu z MNiI dr J.K. Frąckowiak nadal będzie pracował na rzecz nauki. Na zaproszenie prof. Andrzeja Legockiego, prezesa PAN, zajmie się organizacją placówki Polskiej Akademii Nauk w Brukseli.
Prof. Langer wiceministrem nauki
)
24 stycznia podsekretarzem stanu w Ministerstwie Nauki i Informatyzacji został prof. Jerzy Marian Langer z Instytutu Fizyki Polskiej Akademii Nauk. Zastąpił na tym stanowisku dr. J.K. Frąckowiaka. Zajmuje się fizyką ciała stałego. Do jego najważniejszych osiągnięć należą: odkrycie zjawiska bistabilności defektów w kryształach, odkrycie nowego rodzaju rekombinacji niepromienistej i pokazanie jego związku z fizyką elektroluminescencji w złączach półprzewodnikowych oraz zaproponowanie nowego sposobu przewidywania skoku potencjału w heterozłączach półprzewodnikowych. Uczony wykonał pierwszą diodę świecącą w ultrafiolecie. Jest współodkrywcą nowego mechanizmu zapisu holograficznego. Prof. Langer jest autorem ponad 200 publikacji i 3 patentów. Był promotorem 13 doktoratów. Pięciu jego uczniów pełni funkcje profesorów. Jest członkiem wielu towarzystw naukowych, m.in. Amerykańskiego Towarzystwa Fizycznego i Towarzystwa Naukowego Warszawskiego. Przez 5 lat doradzał prezesowi PAN. Ma duże doświadczenie we współpracy z instytucjami europejskimi. Reprezentował PAN w Europejskiej Fundacji Nauki. Od 2002 z nominacji ministra nauki jest członkiem Rady Gubernatorów Zjednoczonych Instytutów Badawczych UE.
(pik)
1 procent dla FNP
31 grudnia ub.r. Fundacja na rzecz Nauki Polskiej otrzymała status organizacji pożytku publicznego (KRS nr 109744). Oznacza on dla instytucji m.in. obowiązek publicznego prezentowania sprawozdań ze swej działalności (co jest, jak wiadomo, od początku stałą praktyką FNP), a jednocześnie reguluje sprawę korzystania z przywilejów fiskalnych dotyczących dochodów przeznaczonych na cele statutowe oraz uprawnia do zwolnień z niektórych opłat urzędowych. Ustawa o działalności organizacji pożytku publicznego, która obowiązuje od 24 kwietnia 2003 r., daje też prawo do uzyskiwania od osób fizycznych 1 proc. odpisu podatku dochodowego (PIT). Dla uczonych oznacza to, że będą mogli częścią swojego podatku wspomóc fundację, a tym samym włączyć się w jej dzieło subsydiowania polskiej nauki. Fundacja zamierza wkrótce rozpocząć kampanię informacyjną, dotyczącą tej ostatniej sprawy.
- Chcemy zwrócić się do środowiska akademickiego, zwłaszcza do osób związanych z fundacją, naszych współpracowników i beneficjantów, o finansowe wsparcie projektów fundacji - mówi dr Tomasz Perkowski, wiceprezes FNP. - Wielkość pomocy będzie świadczyła o odbiorze naszej działalności przez środowisko - czy jest ona potrzebna oraz czy warto zaufać nam i powierzyć pieniądze.
Z wpłat dokonanych z tego tytułu FNP zamierza stworzyć odrębny fundusz na tzw. granty powrotne. Miałyby one służyć wsparciu krajowych warsztatów badawczych młodych polskich uczonych powracających z zagranicy.
(mit)
Prawo o szkolnictwie wyższym
Ustawa realna
Trwają prace nad nową ustawą o szkolnictwie wyższym. Podkomisja przekazała sejmowej Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży przedyskutowany tekst projektu ustawy „Prawo o szkolnictwie wyższym” noszący datę 15 grudnia 2004 (dostępny m.in. na naszej stronie internetowej: http://forumakad.pl/ustawy_i_projekty.html). Na posiedzeniu komisji 19 stycznia wśród licznych polemik uznano, że kilka kwestii wymaga dalszej dyskusji. Są to w szczególności: sprawy habilitacji i doktoratów, wieloetatowość i zatrudnianie w trybie mianowania, kryteria oceny pracowników naukowych, podporządkowanie uczelni „resortowych”. Postanowiono na kolejnych posiedzeniach jeszcze raz przedyskutować wszystkie artykuły projektu - przesądzając ostatecznie kształt rozwiązań szczegółowych.
Do komisji wpłynęło kilkadziesiąt opinii dotyczących rozwiązań przyjętych w podkomisji. Są wśród nich uchwały senatów UW i UWr. (opowiadające się m.in. za większą samodzielnością uczelni autonomicznych), uwagi autorów tzw. listu 50 (postulujących głębsze zmiany systemu), a także opinia Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich (proponująca szereg zmian szczegółowych). Dokumenty te także są dostępne na naszej stronie www. Według przyjętego harmonogramu, ustawa powinna przejść wszystkie etapy legislacji jeszcze przed wakacjami.
(kk)
Inwestycje: Uniwersytet Warszawski
Collegium Iuridicum III
Nowy budynek Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego powstanie przy ulicy Oboźnej 6/8, na terenie centralnego kampusu UW. Znajdą się w nim pomieszczenia dla Instytutu Nauk Prawno-Administracyjnych oraz Biblioteki Wydziałowej z Centrum Informacji Prawnej.
Nowy obiekt będzie miał cztery kondygnacje naziemne i dwie podziemne. Jego powierzchnia wyniesie 1789,4 m2. W projektowanym budynku wykorzystanych zostanie kilka nowoczesnych technologii budowlanych, m.in.: okna połaciowe w dachu doświetlające 3 piętro, szklany daszek nad wejściem, szklane świetliki doświetlające kondygnację podziemną, przeszklona ściana klatki schodowej i wejścia o konstrukcji kurtyny drewniano-aluminiowej.
Szacowany koszt inwestycji to 13,5 mln zł. Ponad 2/3 tej sumy dofinansuje Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego. Zakończenie inwestycji planowane jest na październik przyszłego roku. Po oddaniu budynku w użytkowanie Wydział Prawa i Administracji dysponować będzie trzema obiektami dydaktycznymi. Przeniesienie na stałe Biblioteki oraz Instytutu Nauk Prawno-Administracyjnych do budynku przy ul. Oboźnej pozwoli na wykonanie kapitalnego remontu obiektu Collegium Iuridicum I (wzmocnienie fundamentów, wymiana instalacji elektrycznej, kanalizacyjnej, komputerowej, odgrzybienie piwnic).
W Bibliotece WPiA przewiduje się organizację księgozbioru liczącego 14 tys. woluminów z tzw. wolnym dostępem. Zorganizowana będzie czytelnia z 40 stanowiskami przy stołach oraz 41 przy komputerach. Centrum Informacji Prawnej będzie oferowało dostęp do baz danych z zakresu prawodawstwa krajowego i unijnego. W tej chwili na WPiA UW kształci się 6670 studentów, w tym 2870 w trybie dziennym.
(karma)
Państwowa Komisja Akredytacyjna
Nowy skład
)
Minister edukacji mianował skład PKA na drugą kadencję 2005/07. Przewodniczącym został ponownie dr hab. Andrzej Jamiołkowski (na fot.). Funkcję sekretarza pełnić będzie dr hab. Mieczysław Wacław Socha, a na wiceprzewodniczących wybrano prof. dr. hab. Marka Dietricha i prof. dr. hab. Andrzeja Manię.
ZespóŁ Kierunków Studiów Humanistycznych: przewodniczący - prof. dr hab. Jacek Fisiak, członkowie: prof. dr hab. Janusz Arabski, prof. dr hab. Sylwester Dworacki, prof. dr hab. Joanna Jabłkowska, prof. dr hab. Piotr Władysław Kowalski, ks. prof. dr hab. Andrzej Szostek, prof. dr hab. Ryszard Szczygieł.
ZespóŁ Kierunków Studiów Przyrodniczych: przewodniczący - dr hab. Jacek Bielecki, członkowie: dr hab. Marian Adam Gasiński, prof. dr hab. Stanisław Liszewski, prof. dr hab. Józef Szmeja, prof. dr hab. Elżbieta Lonc.
ZespóŁ Kierunków Studiów Matematyczno-Fizyczno-Chemicznych: przewodniczący - prof. dr hab. Kazimierz Goebel, członkowie: prof. dr hab. Leszek Pacholski, prof. dr hab. Zbigniew Grande, prof. dr hab. Reinhard Kulessa, prof. dr hab. inż. Zenon Łukaszewski, dr hab. Wiesław Szwast.
ZespóŁ Kierunków Studiów Rolniczych Leśnych i Weterynaryjnych: przewodniczący - prof. dr hab. Bogdan Józef Wosiewicz, członkowie: prof. dr hab. inż. Stefan Smoczyński, prof. dr hab. inż. Jan Żelazo, prof. dr hab. Andrzej Filistowicz, prof. dr hab. Franciszek Rudnicki.
ZespóŁ Kierunków Medycznych: przewodniczący - prof. dr hab. Jan Pawlaczyk, członkowie: prof. dr hab. Marek Grzybiak, dr hab. Andrzej Pająk, prof. dr hab. Hubert Wanyura, dr Anna Abramczyk.
ZespóŁ Kierunków Wychowania Fizycznego: przewodniczący - prof. dr hab. Jan Chmura, członkowie: prof. dr hab. Sławomir Andrzej Drozdowski, prof. dr hab. Jerzy Grossman, dr hab. Anna Nowakowska, prof. dr hab. Janusz Czerwiński.
ZespóŁ Kierunków Studiów Technicznych: przewodniczący - prof. dr hab. Marek Dietrich, członkowie: prof. dr hab. inż. Janusz Kawecki, prof. dr hab. inż. Bohdan Macukow, prof. dr hab. inż. Stanisław Mitkowski, prof. dr hab. inż. Ryszard Parkitny, prof. dr hab. inż. Jan Zawadiak, dr hab. inż. Andrzej Jędrczak, prof. dr hab. inż. Roman Nadolski, prof. dr hab. inż. Andrzej Królikowski.
ZespóŁ Kierunków Ekonomicznych: przewodniczący - prof. dr hab. Danuta Strahl, członkowie: prof. dr hab. Jerzy Kisielnicki, prof. dr hab. inż. Jerzy Lewandowski, dr hab. Marek Lisiński, prof. dr hab. Krystyna Piotrowska-Marczak, dr hab. Barbara Pogonowska, prof. dr hab. Adam Szewczuk, prof. dr hab. Anna Zielińska-Głębocka, dr hab. Wojciech Popławski, prof. dr hab. Łucja Tomaszewicz.
ZespóŁ Kierunków Studiów Społecznych i Prawnych: przewodniczący - prof. dr hab. Andrzej Mania, członkowie: dr hab. Jan Jeżewski, dr hab. Barbara Rysz-Kowalczyk, prof. dr hab. Wojciech Witkowski, prof. dr hab. Stefan Mieszalski, dr hab. Henryk Goik, prof. dr hab. Andrzej Michał de Tchorzewski, dr hab. Krystyna Wojtczak, prof. dr hab. Andrzej Janowski, prof. dr hab. Anna Buchner-Jeziorska.
ZespóŁ Kierunków Studiów Artystycznych: przewodniczący - prof. dr hab. Joachim Pichura, członkowie: prof. dr hab. Andrzej Banachowicz, prof. dr hab. Andrzej Klimczak-Dobrzaniecki, prof. dr hab. Grażyna Korpal, prof. dr hab. Zygmunt Rafał Strent.
Inwestycje: Akademia Wychowania Fizycznego w Poznaniu
Biblioteka, pływalnia i hala
)
Budowa nowej hali wielofunkcyjnej to najpoważniejsze zadanie stojące przed poznańską AWF w roku 2005. Będzie to trzeci element kompleksu, w skład którego wchodzą już: biblioteka akademicka i pływalnia z zapleczem fizjoterapeutycznym. Projekt kompleksu powstał w Autorskiej Pracowni Architektonicznej w Krakowie.
Pływalnia powstała w latach 1998-2001. Obiekt ma powierzchnię użytkową 4823,7 m2 i kubaturę 22 762,0 m3. Koszt inwestycji wyniósł 20,3 mln zł. Znaczna część środków - 17,7 mln zł - pochodziła z funduszu Totalizatora Sportowego, 2,6 mln zł stanowiły środki własne uczelni.
Biblioteka Główna AWF powstała w latach 2002-04. Jej powierzchnia użytkowa wynosi 1954,9 m2, a kubatura - 13 527 m3. Koszt inwestycji to 10,5 mln zł, z czego 9,8 mln zł to środki budżetowe MENiS, a 0,7 mln zł to środki własne AWF.
Hala wielofunkcyjna będzie miała powierzchnię użytkową 4380,3 m2 i kubaturę 35 872 m3. Planowany koszt budowy obiektu to 15 mln zł. Z funduszu Totalizatora Sportowego ma pochodzić 70 proc. środków na realizację inwestycji, a 30 proc. będą stanowiły środki własne uczelni. Zakończenie inwestycji zaplanowano na rok 2007.
To jednak nie koniec planów inwestycyjnych uczelni. Jeżeli Poznań zostanie organizatorem Uniwersjady w 2009 roku, jest szansa na powstanie kolejnej hali wielofunkcyjnej, spełniającej wymagania lekkoatletów i uprawiających sporty walki. W br. AWF planuje także złożenie wniosku o dofinansowanie ze środków europejskich następnej inwestycji: obiektu dydaktycznego. - Uczelnia od wielu lat cierpi na niedostatek pomieszczeń dydaktycznych. Oddany do użytku w 1972 roku budynek główny nie spełnia już naszych wymagań. Od tamtego czasu liczba studentów wzrosła kilkakrotnie, sięgając obecnie 5 tysięcy - mówi prof. Tadeusz Rychlewski, rektor AWF.
Prowadzone są z władzami miasta rozmowy o możliwości korzystania z pomieszczeń w pobliskich szkołach. Uczelnia zamierza jednak postawić własny budynek dydaktyczny, przeznaczony głównie dla Wydziału Turystyki i Rekreacji, a także jednostek mieszczących się przy ulicy Grunwaldzkiej. W nowym budynku mają znaleźć się sale wykładowe, w tym dwie na 250 osób, sale seminaryjne i zakłady naukowe oraz zaplecze warsztatowo-techniczne i podziemny parking. Wówczas AWF zrezygnuje z budynku przy ul. Rybaki i wyprowadzi się z baraków przy ulicy Grunwaldzkiej. Na przestrzeni najbliższych 2 lat uczelnię czeka również kapitalny remont budynku głównego. Konieczna jest wymiana całej infrastruktury instalacyjnej. Wcześniej w miejscu dawnej biblioteki powstały nowe pomieszczenia dydaktyczne, w tym sala wykładowa.
Arkadiusz Cyman
Fundacja Edukacyjna Przedsiębiorczości
10 mln dolarów na edukację
Fundacja Edukacyjna Przedsiębiorczości ustanowiona została przez Polsko-Amerykański Fundusz Przedsiębiorczości i Skarb Państwa w 1991 r. z misją wspierania rozwoju kapitału intelektualnego dla gospodarki rynkowej. Założyciele i fundatorzy przekazali na realizację celów statutowych FEP po 1 mln USD. Od 1995 r. fundacja finansowana była wyłącznie przez Polsko-Amerykański Fundusz Przedsiębiorczości, a od 2000 przez utworzoną przez PAFP Polsko-Amerykańską Fundację Wolności. Przez 14 lat działalności fundacji sfinansowano: ponad 25 tys. stypendiów dla wyróżniających się studentów; 126 książek wydanych w serii „Przedsiębiorczość” utworzonej wraz z PWN; 20 konferencji naukowych organizowanych przez FEP, poświęconych zagadnieniom edukacji oraz dofinansowano 96 konferencji organizowanych przez inne instytucje; 20 edycji różnych konkursów edukacyjnych, w tym 7 edycji konkursu „Moja szkoła - szkołą przedsiębiorczości” dla młodzieży szkół średnich i 8 edycji konkursu „Przedsiębiorczość, Finanse i Zarządzanie” dla studentów; dofinansowano 24 edycje konkursów organizowanych przez inne instytucje, w tym 10 edycji „Olimpiady wiedzy ekonomicznej”; udział 114 polskich zespołów w konkursie The Global Internet Marketplace Competition organizowanym przez Uniwersytet Tennessee; zakup ok. 5 tys. książek do bibliotek 40 niepaństwowych szkół biznesu. Na realizację zadań statutowych wydano ze środków FEP 30 mln zł (10 mln USD), większość na stypendia - ponad 22 mln zł. Z różnych form pomocy FEP skorzystało dotąd ponad 42 tys. osób, otrzymując stypendia, uczestnicząc w konferencjach i konkursach.
Podstawową dziedziną działalności FEP jest realizacja programów stypendialnych. Od 1992 FEP realizuje Program Stypendiów Naukowych dla studentów uczelni niepaństwowych, których jakość kształcenia nie budziła w tym czasie zastrzeżeń. Fundusze stypendialne otrzymało dotąd 76 uczelni niepaństwowych. FEP przyznaje obecnie granty stypendialne 45 uczelniom, tj. 30 proc. ogólnej liczby niepaństwowych szkół wyższych, oferujących studia z dziedziny ekonomii i zarządzania. Od 2004 fundusze stypendialne są w 20 proc. współfinansowane przez uczelnie. Stypendium jest przeznaczone na sfinansowanie 30 proc. lub 50 proc. czesnego. W ramach tego programu w ciągu 14 lat przyznano ponad 20,5 tys. stypendiów.
Od 2002 r. realizowany jest Program Stypendiów Pomostowych. Został on zainicjowany przez Polsko-Amerykańską Fundację Wolności. Celem programu jest pomoc w zdobyciu wyższego wykształcenia uzdolnionym młodym ludziom z małych miast i wsi, szczególnie z terenów popegeerowskich, poprzez przyznanie stypendiów na I rok studiów. Na kolejnych latach studiów pomoc stypendialna adresowana jest do wyróżniającej się w nauce młodzieży w postaci stypendiów naukowych na II rok studiów. Stypendia otrzymało dotąd 4,5 tys. studentów (patrz „FA” 12/04). Każdego roku fundacja przyznaje i wypłaca ok. 2,5 tys. różnych stypendiów dla studentów. W 2004 r. przyznano 1,7 tys. stypendiów pomostowych oraz 800 stypendiów najlepszym studentom 46 uczelni niepaństwowych.
(rat)
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu
Nowe oczy
)
7 grudnia w Centrum Astronomii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Piwnicach koło Torunia miało miejsce spektakularne wydarzenie. Do największego obserwatorium optycznego w Polsce po konserwacji wróciły odnowione zwierciadła optycznych teleskopów: 90-centymetrowego i 60-centymetrowego. Zwierciadła większego z nich nie były odnawiane przez ostatnie 20 lat, a mniejszego - od czasu jego montażu, czyli od 15 lat.
Po napyleniu nowych warstw aluminium w zakładach Carla Zeissa w Jenie (Niemcy), ekipa niemieckich optyków zamontowała odnowione lustra oraz zgrała pozycje wszystkich zwierciadeł wzdłuż tej samej osi optycznej. Wszystkie lustra teleskopów (dwa w teleskopie 60-centymetrowym i trzy w teleskopie 90-centymetrowym) wróciły na swoje poprzednie pozycje z dokładnością do 1/4 długości fali, czyli ok. 1 dziesięciotysięcznej milimetra. Najbardziej newralgicznym momentem operacji było przeniesienie i instalacja ważących kilkaset kilogramów zwierciadeł głównych w ich obudowach, a następnie podniesienie ich i przymocowanie do tubusów teleskopów. Kolejnym etapem była justacja optyki.
Zastosowanie wzmacniacza obrazu trzeciej generacji zintegrowanego z kamerą wideo stworzy zupełnie nowy system podglądu pola w spektrografie, pozwalający w pełni wykorzystać jego możliwości do obserwacji kilkakrotnie słabszych gwiazd niż było to możliwe do tej pory. Z będących w zainteresowaniu toruńskich astronomów obiektów osobliwych można było do tej pory w każdej klasie obserwować kilka, najwyżej kilkanaście gwiazd. Obecnie dostępne są wszystkie znane obiekty danego typu na północnym niebie.
Konserwacja zwierciadeł wraz z całkowitą zmianą systemów odbiorczych na obydwu teleskopach kosztowała ok. 300 tys. zł i została pokryta ze środków uzyskanych z Ministerstwa Nauki i Informatyzacji.
Kin
Politechnika Rzeszowska
Laboratorium lotnicze
W listopadzie ub.r. Katedra Samolotów i Silników Lotniczych Politechniki Rzeszowskiej uruchomiła Laboratorium Trwałości Konstrukcji Lotniczych. Dzięki środkom z dwóch realizowanych grantów aparaturowych KBN zakupiono, za sumę 450 tys. zł, specjalistyczny sprzęt diagnostyczny do badań nieniszczących, m.in. system endoskopii przemysłowej, umożliwiający identyfikację uszkodzenia zespołu konstrukcyjnego silnika lotniczego bez demontażu z samolotu. W skład urządzenia wchodzi mikrokamera umieszczona na końcu elastycznego przewodu (o średnicy 4 mm i długości 3 m) oraz źródło światła doprowadzone światłowodem. Dzięki temu istnieje możliwość oglądania obrazów w tak newralgicznych elementach konstrukcji, jak komory spalania i turbiny. System ten umożliwia nie tylko wizualizację uszkodzenia, ale również wykonanie niezbędnych geometrycznych pomiarów zaistniałego uszkodzenia (pęknięcia, rysy, obszaru korozji).
Uzyskane tą drogą dane przetwarzane są następnie przy użyciu specjalistycznego oprogramowania, w celu ustalenia stopnia zagrożenia dla dalszej eksploatacji zespołu konstrukcyjnego silnika. Operator steruje położeniem kamery przy użyciu specjalnego pilota. Jeżeli zostanie stwierdzone uszkodzenie jakiegoś elementu (np. łopatka turbiny, sprężarki), przekazywany jest on do laboratorium, gdzie dokonuje się dalszych badań przy użyciu defektoskopu ultradźwiękowego i wiroprądowego. Dzięki tym urządzeniom można „spojrzeć” w głąb konstrukcji i zobaczyć to, czego nie widać gołym okiem.
Niezwykle istotne są również pomiary zmian własności powierzchni np. twardości, świadczące o stopniu degradacji czy zużycia materiału w czasie pracy silnika. Do tego służy twardościomierz z mikrokamerą pozwalającą na obserwację badanej powierzchni w dużym powiększeniu.
Wszystkie urządzenia są przystosowane do pracy w trudnych warunkach, są przenośne i przyjazne w użytkowaniu. Prowadzenie diagnostyki silnika z użyciem tych przyrządów wymaga (zgodnie z normami polskimi i unijnymi) specjalnych uprawnień, stąd też pracownicy Katedry Samolotów i Silników Lotniczych oraz Zakładu Odlewnictwa i Spawalnictwa Wydziału Budowy Maszyn i Lotnictwa PRz. uczestniczą w kursach dotyczących metod badań nieniszczących, diagnozowania i użytkowania urządzeń. Uczelnia ma zamiar uzyskać dla Laboratorium Trwałości Konstrukcji Lotniczych certyfikat, umożliwiający realizowanie usług dla przemysłu lotniczego. Laboratorium pod względem wyposażenia jest unikatowym w skali kraju.
Piotr Wygonik
Uniwersytet Jagielloński
Stypendia własne
13 grudnia ub.r. pamiątkowe dyplomy otrzymali laureaci szóstej edycji konkursu o stypendia z Własnych Funduszy Stypendialnych Uniwersytetu Jagiellońskiego. Rady pięciu funduszy rozpatrzyły 1534 podania i przyznały 378 stypendiów. W tym roku akademickim po raz pierwszy stypendia otrzymali laureaci centralnych olimpiad przedmiotowych, którzy podjęli studia w UJ. Utworzono również Stypendia im. Józefa Dietla dla doktorantów w zakresie nauk medycznych z krajów Europy Środkowej i Wschodniej. Z Funduszu im. S. Estreichera, przeznaczonego dla najzdolniejszych studentów i doktorantów UJ, 10-miesięczne stypendia otrzymało 18 studentów (500 zł miesięcznie) i 11 doktorantów (1000 zł miesięcznie).
Fundusz im. A. Krzyżanowskiego, przeznaczony dla pracowników naukowych UJ na realizację badań naukowych, rozdysponował 19 stypendiów w wysokości 1000 zł miesięcznie (przez 10 miesięcy). Fundusz Królowej Jadwigi, którego oferta skierowana jest do doktorantów i pracowników naukowych z krajów Europy Środkowowschodniej, rozdał stypendia 78 osobom. Swoje programy badawcze realizują one w ramach 1- lub 2-miesięcznych staży w UJ pod opieką pracowników uniwersytetu. Stypendia wynoszą 1500 zł miesięcznie, ponadto stypendyści otrzymują zakwaterowanie w domu studenckim oraz ubezpieczenie. Małopolski Fundusz im. St. Pigonia, przeznaczony dla studentów i doktorantów pozostających w trudnej sytuacji materialnej, a wykazujących dobre wyniki w nauce, przyznał 101 stypendiów studenckich (400 zł przez 10 miesięcy) oraz 25 stypendiów doktoranckich (600 zł przez 12 miesięcy).
Z Rektorskiego Funduszu Stypendialnego przyznano 101 stypendiów pracowniczych (1000 zł miesięcznie przez 10 miesięcy) i 23 olimpijskie (600 zł miesięcznie przez 10 miesięcy).
(lesl)
Instytut Społeczeństwa Wiedzy
Strategiczne uczelnie
)
Głównym celem Strategii Lizbońskiej jest przekształcenie gospodarki Unii Europejskiej w najbardziej konkurencyjną na świecie gospodarkę opartą na wiedzy. Osiągnięcie tego założenia nie będzie możliwe bez stworzenia społeczeństwa wiedzy. Właśnie dlatego Strategia przyznaje szczególne miejsce uczelniom wyższym w realizacji jej celów. Uniwersytety, jako miejsca tworzenia i rozpowszechniania wiedzy, są najważniejszym elementem kształtowania społeczeństwa wiedzy. Również polskie uczelnie powinny dobrze przygotować się do realizacji Strategii, zrozumieć swą odpowiedzialność za jej powodzenie, wypracować instrumenty jej realizacji oraz określić konkretne zadania, jakie z niej wynikają.
Instytut Społeczeństwa Wiedzy podjął się organizacji serii ogólnopolskich seminariów szkoleniowo-dyskusyjnych pod wspólną nazwą „Zadania polskich szkół wyższych w realizacji Strategii Lizbońskiej”. Ideą seminarium jest stworzenie forum wymiany doświadczeń reprezentantów uczelni ds. Strategii Lizbońskiej oraz propagowanie najlepszych wzorów i form działania uczelni. Idea seminarium spotkała się z bardzo dobrym przyjęciem, a liczba zgłoszeń przerosła oczekiwania organizatorów.
Pierwsze posiedzenie seminarium, sfinansowane ze środków Urzędu Komitetu ds. Integracji Europejskiej, które odbyło się w siedzibie Instytutu 13 grudnia 2004 roku, poświęcone było najważniejszym założeniom realizacji Strategii przez uczelnie. Wygłoszono trzy referaty: Polityka rządu w realizacji Strategii Lizbońskiej - szanse i zagrożenia dla szkół wyższych - prof. Marek Bartosik, sekretarz stanu w Ministerstwie Nauki i Informatyzacji; Relacja gospodarka - uczelnie w realizacji Strategii Lizbońskiej. Uwagi praktyczne - Tomasz Sielicki, prezes ComputerLandu S.A.; Strategia Lizbońska w połowie drogi - szanse dla uczelni akademickich - prof. Jerzy Woźnicki, dyrektor ISW. Towarzyszyła im dyskusja panelowa „Instrumenty finansowania B+R w Polsce a Strategia Lizbońska” (paneliści: prof. Roman Galar, dr hab. Julita Jabłecka, dr Jan Kozłowski, dr Stanisław Kubielas) oraz prezentacja Krzysztofa Lewandowskiego, prezesa Płockiego Parku Przemysłowo-Technologicznego, „Płocki Park Przemysłowo-Technologiczny jako instrument transferu wiedzy i nowoczesnych technologii”. Po seminarium wydana zostanie publikacja, zawierająca tezy wystąpień referentów oraz zapis dyskusji. Publikacja w wersji drukowanej i na CD będzie rozpowszechniana przez Instytut.
Kolejne seminaria zaplanowano na wiosnę 2005 r. Będą one skoncentrowane na konkretnych projektach prac związanych z realizacją Strategii oraz rozpowszechnianiu dobrych wzorców krajowych i zagranicznych w tym zakresie.
Organizatorzy seminarium mają nadzieję, że stanie się ono miejscem nie tylko pozyskiwania informacji przez przedstawicieli uczelni oraz przygotowywania materiałów szkoleniowych i informacyjnych, ale także forum ich współdziałania.
Ech
Więcej informacji na stronie Instytutu www.frp.org.pl.
Politechnika Lubelska
Jubileusz wydziału
Początki kształcenia elektryków w Politechnice Lubelskiej związane są z Wydziałem Mechanicznym, na którym w 1963 roku utworzono kierunek o nazwie elektrotechnika. Dopiero rok później zdecydowano się na uruchomienie odrębnego wydziału, kształcącego w zakresie elektrotechniki przemysłowej. W okresie minionych 40 lat wielokrotnie modyfikowano jego strukturę organizacyjną. Do 1973 funkcjonował jako Wydział Elektryczny, w latach 1973-84 jako Instytut Przetwarzania i Użytkowania Energii Elektrycznej (na prawach wydziału), w 1984 roku powrócono do pierwotnej nazwy, aż wreszcie w 2003 przekształcony został w Wydział Elektrotechniki i Informatyki.
Obecnie w jego skład wchodzi 14 jednostek: Instytut Podstaw Elektrotechniki i Elektrotechnologii, Instytut Informatyki, katedry: Inżynierii Komputerowej i Elektrycznej, Elektroniki, Automatyki i Metrologii, Sieci Elektrycznych i Zabezpieczeń, Urządzeń Elektrycznych i Techniki Wysokich Napięć, Elektrowni i Gospodarki Energetycznej, Maszyn Elektrycznych, Napędów Elektrycznych, Elektrochemii, Matematyki oraz Laboratorium Komputerowe i Pracownia Techniczna.
W ciągu 40 lat wydział ukończyło 4922 absolwentów. W tej chwili na dwóch kierunkach - elektrotechnice i informatyce - naukę pobiera 2409 studentów, w tym 1593 w systemie dziennym. Wydział zatrudnia 117 pracowników naukowych, w tym 4 profesorów tytularnych, 15 profesorów nadzwyczajnych, po 40 adiunktów i asystentów oraz 18 starszych wykładowców.
Równolegle z działalnością dydaktyczną prowadzone są badania naukowe z zakresu elektrotechniki, optoelektroniki, techniki światłowodowej, wykorzystania nadprzewodnictwa w elektrotechnice, techniki zimnej plazmy w ochronie środowiska, techniki implantacji jonowej w elektrotechnologii, a także badania właściwości elektrycznych materiałów pochodzenia roślinnego. Aktualnie pracownicy wydziału realizują 12 projektów KBN, m.in.: nadprzewodnikowy zasobnik energii z elektromagnesem wysokotemperaturowym i autonomicznym układem chłodzenia (wartość 394 tys. zł, czas realizacji 3 lata) oraz badania wieloskładnikowych powłok ochronnych styków łączników do przyrządów wytwarzanych metodą dynamicznego mieszania jonowego (wartość 120 tys. zł).
Mariusz Karwowski
Akademia Ekonomiczna w Katowicach
E-teams
Jesienią 2004 r. Katedra Badań Strategicznych i Regionalnych katowickiej AE rozpoczęła realizację projektu „Interregional Entrepreneurial Teams (E-teams)”, finansowanego ze środków Inicjatywy Wspólnotowej INTERREG III C. Celem tej inicjatywy jest poprawa efektywności polityki i instrumentów rozwoju regionalnego i spójności poprzez wymianę informacji na dużą skalę oraz wzajemne wykorzystywanie doświadczeń. Projekt katowickich regionalistów jest pierwszym i do tej pory jedynym przedsięwzięciem realizowanym przez polskiego partnera wiodącego wśród kilkuset projektów INTERREGU III C w całej Europie.
- Poprzez „E-teams” chcemy wspierać politykę wobec małych i średnich przedsiębiorstw, jaka realizowana jest w zaangażowanych regionach oraz, w konsekwencji, w całej Unii Europejskiej - powiedział Marcin Baron, koordynator projektu. Poza województwem śląskim projekt będzie realizowany równolegle w 8 innych regionach UE. Do współpracy zaproszono przedstawicieli regionów: Sztokholm (Szwecja), Centro (Portugalia), Kreta (Grecja), Saksonia (Niemcy), West Midlands (Wielka Brytania), Katalonia (Hiszpania), Pohjois-Suomi (Finlandia) oraz litewskiego okręgu Kłajpeda.
- Głównym atutem projektu jest jego unikatowa metodologia, którą zbudowaliśmy wspólnie z Uniwersytetem Południowego Sztokholmu - dodaje Baron. - Zakłada ona bezpośrednie zaangażowanie beneficjantów polityki wobec MŚP, czyli samych firm, które zlokalizowane są w partnerskich regionach. To właśnie ich uwagi i obserwacje stanowić będą impulsy do korygowania istniejących i tworzenia nowych programów wspierających MŚP. Aktywna i ciągła współpraca przedstawicieli władz publicznych, instytucji otoczenia biznesu oraz MŚP gwarantuje, że zmiany w regionach, jakie przyniesie projekt, spełnią oczekiwania i samorządów, i firm.
Ostatecznie w ramach „E-teams” zostaną wypracowane rekomendacje dla Komisji Europejskiej, dotyczące polityki wobec MŚP na lata 2007-13. W szczególności skupią się one na problematyce internacjonalizacji firm, dostępu do Jednolitego Rynku Europejskiego oraz wykorzystywania korzyści płynących z funkcjonowania w sieciach gospodarczych opartych na wiedzy.
Realizacja projektu zajmie 3 lata. Nad zagadnieniami merytorycznymi oraz prawidłową realizacją projektu czuwa Międzyregionalna Grupa Sterująca, której przewodniczy prof. Florian Kuźnik z Katedry Badań Strategicznych i Regionalnych katowickiej Akademii Ekonomicznej. Całkowity budżet „E-teams” zamyka się kwotą 1 239 590 euro, z czego 793 832 euro stanowi dofinansowanie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Pozostałą część pokryją partnerzy projektu.
(mit)
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego
Najnowocześniejsze szklarnie
)
Na terenie ursynowskiego kampusu Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego uruchomiono po generalnym remoncie i przebudowie Doświadczalny Ośrodek Szklarniowy. Jest to najbardziej nowoczesny w Europie kompleks szklarni badawczo-dydaktycznych, składający się z 6 ocieplanych szklarni o powierzchni ok. 6 tys. m2. Obiekt powstał w wyniku trwającej dwa lata modernizacji istniejących szklarni. Koszt inwestycji to ok. 18 mln zł. Łączna powierzchnia szklarni na Ursynowie wynosi ponad 10 tys. m2. Do modernizacji pozostały jeszcze 4 tys. m2 szklarni.
Szklarnie są przypisane organizacyjnie do Wydziału Ogrodnictwa i Architektury Krajobrazu, a służą również wydziałom: Rolnictwa i Biologii, Leśnictwa oraz Inżynierii Kształtowania Środowiska. Szklarnie podzielone są na 62 kamery, w tym 7 kamer otwartych. Ośrodek szklarniowy składa się z kilku segmentów o różnym charakterze. Część A to kamery o podłożu gruntowym. Segment B ma posadzki betonowe. W kamerach sekcji C znajdują się zagony stałe. W segmencie D mieszczą się stoły stałe i przesuwane. W kamerach E znajdują się lizymetry, a w F - uprawy w pojemnikach. Segment J to hala wazonowa, a K - hala techniczna. Konstrukcję hali stanowi stalowy szkielet o rozpiętości 12 m w rozstawie co 3 m. Obiekt wyposażono we wszystkie media, w których wykorzystano najnowocześniejsze, dostępne obecnie technologie. Dla celów technologicznych wykorzystywane są wody opadowe. Szklarnie sterowane są w całości komputerowo, a do ich obsługi zatrudnionych jest tylko 3 pracowników.
Na terenie kampusu SGGW znajduje się obecnie 47 budynków o łącznej powierzchni 200 tys. m2. Znajduje się tam ponad 1,5 tys. pomieszczeń dydaktycznych. Uczelnia posiada imponującą liczbę nowoczesnych i w pełni wyposażonych pomieszczeń laboratoryjnych o powierzchni 28 tys. m2 oraz 50 pracowni komputerowych.
Krzysztof Szwejk
Uniwersytet Jagielloński
Czym jest edycja?
W dniach 16-18 listopada 2004 odbyły się II Ogólnopolskie Warsztaty Młodych Edytorów, zorganizowane przez Koło Naukowe Edytorów UJ. Wzięło w nich udział 30 przyszłych wydawców z Gdańska, Krakowa, Lublina i Warszawy.
Uczestnicy warsztatów starali się odpowiedzieć na pytanie: „jak wydawać i co wydawać w dzisiejszym świecie”. Studenci edytorstwa z Krakowa, którzy w swoich referatach przedstawili tło kulturowe i historyczne edytorstwa naukowego, zwrócili uwagę na zapomniane techniki wydawania i zdobienia książek. Przykłady twórczości Stanisława Samostrzelnika, Williama Morrisa i Artura Rackhama stały się źródłem dyskusji nad znaczeniem ilustracji i zdobnictwa książek, które są ich niezbędnym elementem i nierzadko uzupełnieniem treści przekazywanych przez słowa.
Prezentacja działalności najsłynniejszych wydawców europejskich pozwoliła na spojrzenie z szerszej perspektywy na historię edytorstwa w całej jego różnorodności uwarunkowanej m.in. politycznie. Szczegółowe wiadomości zebrane przez uczestników warsztatów pozwolą przyszłym edytorom na bardziej dociekliwe badania nad historią książki europejskiej, a także z pewnością ułatwią poszukiwanie informacji niezbędnych do wydawania tekstów dawnych.
Drugą część warsztatów poświęcono problemom edytorskim i tekstologicznym. Ewa Rot i Marcin Kuźma, doktoranci z Uniwersytetu Warszawskiego, przedstawili prace nad edycją krytyczną siedemnastowiecznych Sielanek nowych polskich Jana Gawińskiego oraz osiemnastowiecznych tekstów J.K. Kossakowskiego. Wojciech Kruszewski i Dariusz Pachocki z Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego przedstawili problemy pojawiające się w badaniach i opracowywaniu dzieł autorów współczesnych. Przykład szczegółowej analizy rękopisów wierszy Tadeusza Różewicza umożliwił uczestnikom warsztatów zapoznanie się z niektórymi hipotezami dotyczącymi sposobu powstawania tekstów, co może pomóc w prawidłowym ich opracowaniu.
Źródłem dyskusji stał się referat dotyczący edycji współczesnych listów. Jego autor przedstawił trudności związane ze zgodnym z wolą autora i z obowiązującym prawem upublicznianiem prywatnej korespondencji, traktowanej nieraz jako równorzędna wobec pozostałej, twórczość pisarza. Zastanawiano się, czy przy edycji listów dopuszczalne są działania cenzorskie i co mogłoby takim działaniom podlegać. Próbowano określić zasady etyczne obowiązujące wszystkich, którzy podejmują się edycji i opracowywania nie tylko listów, ale również innych tekstów.
W dyskusji „Dla kogo wydajemy?” przeważały opinie zachęcające do wydawania jak najlepiej opracowanych i przygotowanych dzieł, tak aby mogli po nie sięgać nie tylko naukowcy i studenci. Młodzi edytorzy wyrazili nadzieję, że nadejdą wreszcie lepsze czasy dla książek i że ich praca zachęci jak najwięcej osób do poznawania bogactwa polskiej literatury, także dawnej.
Przykład studiów edytorskich w Uniwersytecie Jagiellońskim, na które zgłasza się co roku bardzo wielu kandydatów, świadczy o tym, że dostrzegana jest potrzeba kształcenia dobrze przygotowanych wydawców, którzy będą umieli odnaleźć się w tak trudnej dziś dla książek sytuacji.
Magdalena Kędzierska
Instytut Fizyki Jądrowej im. Henryka Niewodniczańskiego
Zmierzmy razem radon
Rok 2005 ogłoszony został Światowym Rokiem Fizyki. Wydawnictwo ZamKor wraz z Laboratorium Promieniotwórczości Naturalnej Zakładu Fizyki Środowiska i Transportu Promieniowania Instytutu Fizyki Jądrowej im. Henryka Niewodniczańskiego Polskiej Akademii Nauk w Krakowie proponują nauczycielom i uczniom udział w naukowym projekcie badawczym „Radon w naszym otoczeniu”, który dotyczy pomiarów stężenia promieniotwórczego izotopu radonu (222Rn). W ofercie czytamy: organizatorzy zapraszają uczestników akcji w „podróż” obejmującą cały proces pracy naukowej - od projektu, poprzez wykonanie pomiarów, zebranie i opracowanie wyników aż do przygotowania wspólnej publikacji w wydawnictwie naukowym.
Uczestnicy sami wybiorą miejsce pomiaru stężenia radonu, w którym umieszczą na trzy miesiące detektory dostarczone przez organizatorów, następnie przygotują te detektory do odczytu (przez odpowiednie wytrawianie chemiczne), odczytają je, obliczą stężenie radonu, wyniki zinterpretują i prześlą do Laboratorium Promieniotwórczości Naturalnej IFJ PAN. Tam zostanie dokonane opracowanie globalne stężenia radonu dla całego terenu objętego badaniami.
Celem projektu jest upowszechnienie zagadnień związanych z promieniowaniem jonizującym w naszym środowisku, a także zapoznanie uczniów z metodyką pracy naukowej „od pomysłu do publikacji”. Może to być wspaniała przygoda nie tylko dla uczniów, ale i dla nauczycieli. Zakres projektu zależy od liczby uczestników. W krótkim czasie po przesłaniu zgłoszenia zainteresowani otrzymają materiały pomocnicze związane z prezentowanym projektem badawczym. Ewentualne wykrycie miejsc z podwyższonym poziomem stężenia radonu pozwoli zapobiec szkodliwym skutkom jego promieniowania dla zdrowia przebywających tam ludzi.
Organizatorzy czekają na zgłoszenia chętnych. Informacje na stronie internetowej Wydawnictwa ZamKor www/zamkor.com.pl (osoby odpowiedzialne: dr Barbara Sagnowska i dr Marek Godlewski) lub Laboratorium Promieniotwórczości Naturalnej IFJ www/ifj.edu.pl/Dept6/Lpn (dr Krzysztof Kozak i mgr Jadwiga Mazur).
(mnk)
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu
Hipopotam i bursztyny
)
Niewielkie Muzeum Przyrodnicze - jedyne w Toruniu - obchodzące jubileusz 30-lecia istnienia, mieści się w budynku Wydziału Biologii i Nauk o Ziemi UMK. Eksponaty pochodzą głównie z wypraw naukowych i zbiorów prywatnych. Zobaczyć tu można m.in.: naukową kolekcję motyli Pomorza, owady egzotyczne (w tym charakterystyczne dla terenów pustynnych), a także bezkręgowce - skorpiony i inne pajęczaki oraz roślinność Sahary i gór Atlas. Są też materiały z wypraw naukowych na Antarktydę i Spitsbergen - flora i fauna, ekspozycja ptaków (w tym 48 gatunków ptaków chronionych), fauny mórz i oceanów czy krajowych porostów. Jednak największym zainteresowaniem zwiedzających cieszy się zwykle kolekcja myśliwska zwierząt afrykańskich (wypreparowane głowy): nosorożca czarnego, hipopotama, bawoła, różnych gatunków antylop i innych ssaków. Do rzadkości należą także: dziobak, kolczatka, łuskowiec leśny oraz szkielet kangura i mrówkojada. W sali poświęconej dziejom Ziemi pokazane są skamieliny prawie wszystkich grup zwierząt, skamieniałości roślinne, m.in. odciski i skamieliny flory trzeciorzędu oraz zbiór bursztynów z zatopionymi owadami i innymi bezkręgowcami. Są też kopalne rogi tura (ostatni osobnik padł w 1627 r. na Mazowszu). Duże zainteresowanie zwiedzających budzi unikatowy zbiór anomalii rozwojowych zwierząt, który pokazuje deformacje ciała. Podobno w większości stanowią one skutek zgubnego wpływu człowieka na środowisko naturalne.
Jubileusz 30-lecia placówki uświetniło otwarcie wystawy „Piórkiem i kopytem”, prezentującej zdjęcia autorstwa członków Związku Polskich Fotografów Przyrody.
Muzeum składa się z trzech sal wystawowych o łącznej powierzchni 400 m2, trzech pracowni i sali hodowlanej oraz pomieszczenia magazynowego. W budowanym obecnie drugim budynku Wydziału BiNoZ znajdzie się także miejsce dla muzeum. Da to możliwość powiększenia i unowocześnienia placówki oraz utworzenia sali dydaktycznej - prowadzi się tam bowiem lekcje dla szkół i zajęcia edukacyjne, np. z fotografii przyrodniczej. Muzeum podejmuje też inne inicjatywy, m.in. spotkania z filmem i fotografią podwodną, forum akwarystyki polskiej.
(knc)
Uczelnie w statystyce
Wszop w Katowicach
Wyższa Szkoła Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach (www. wszop.edu.pl) jest niepaństwową wyższą szkołą zawodową, utworzoną na podstawie decyzji ministra edukacji narodowej i sportu i wpisaną do rejestru pod nr 93/2002. Uczelnia kształci na dwóch kierunkach: zarządzanie i inżynieria produkcji (specjalności: zarządzanie bezpieczeństwem pracy, zintegrowane systemy zarządzania, ochrona własności intelektualnej w przedsiębiorstwie) oraz zarządzanie i marketing (specjalność: zarządzanie i psychologia w biznesie). W WSZOP studiuje łącznie 1055 osób, w tym 144 w trybie dziennym, 841 w trybie zaocznym, zaś na studiach podyplomowych (prawo pracy i ubezpieczeń społecznych, bhp i systemy zarządzania bezpieczeństwem oraz doradca zawodowy/szkolny doradca zawodowy) - 70. Dotychczas uczelnia wykształciła 52 absolwentów.
Etatową kadrę dydaktyczną stanowi 11 samodzielnych pracowników naukowych, w tym 3 profesorów tytularnych, 13 doktorów i 3 magistrów. Szkoła umożliwia studentom wybór języka obcego. Dysponuje też bogatym zapleczem informatycznym, a studenci mają bezpłatny dostęp do Internetu w 2 pracowniach (30 stanowisk).
Tradycją WSZOP w Katowicach jest organizowanie konferencji naukowych, seminariów i wykładów otwartych, m.in. 18 października ub.r. odbyła się konferencja „Bezpieczeństwo pracy w budownictwie” (w ramach Europejskiego Tygodnia Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy), a 24 listopada seminarium „Stan ochrony pracy w zrestrukturyzowanym górnictwie” (wspólnie z Zarządem Głównym Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Przemysłu Hutniczego w Polsce).
WSZOP w Katowicach, poza ośrodkami naukowymi w kraju, współpracuje z Technische Universität Braunschweig w Niemczech, École des Saint Etienne we Francji oraz Uniwersytetem Technicznym w Koszycach na Słowacji. Studenci mają możliwość odbycia stażu w Wyższej Szkole Inżynierskiej w Bourges (Francja).
Wydawnictwo uczelni opublikowało dotąd 4 książki. W bibliotece znajduje się ponad 1,5 tys. woluminów. W czytelni każdy zainteresowany ma nieograniczony dostęp do periodyków. WSZOP dysponuje 2,7 tys. m2 powierzchni dydaktycznej.
Lucyna Sadzikowska
Nagrody naukowe wydziaŁów PAN za rok 2004
WydziaŁ I Nauk Społecznych: W dziedzinie ekonomii - Nagroda im. Fryderyka Skarbka: prof. Eugeniusz Kwiatkowski za pracę Bezrobocie - podstawy teoretyczne; w dziedzinie filozofii - Nagroda im. Tadeusza Kotarbińskiego: doc. dr hab. Seweryn Blandziem za pracę Platoński projekt filozofii pierwszej; w dziedzinie historii sztuki: prof. Mariusz Karpowicz za prace Artisti Ticinesi in Polonia nella prima meta del 600, Da contadino a magnate Gaspare Fodiga, architetto e scultore di Mescocco in Polonia (wyd. Fondazione Archivio a Marca - Mesocco, 2002 i 2003) oraz Matteo Castello l.architetto del primo barocco a Roma e in Polonia (wyd. Ticino Management Sa, Edizioni Arte e Storia, 2002); w dziedzinie psychologii - Nagroda im. Władysława Witwickiego: prof. Ida Kurcz za pracę Psychologia języka i komunikacji; w dziedzinie socjologii - nagroda im. Ludwika Krzywickiego: prof. Maria Jarosz za pracę Władza, przywileje, korupcja.
Wyróżnienia za działalność organizacyjną w komitetach i komisjach Wydziału I Nauk Społecznych PAN w 2004 r. otrzymali: prof. Joanna Kotowicz-Jawor - przewodnicząca Komisji Wspólnej Ekonomistów Polskiej i Rosyjskiej Akademii Nauk; dr Zofia Rudnik-Karwat - sekretarz naukowy Komitetu Słowianoznawstwa PAN; dr Bożena Balcerzak-Paradowska - wieloletni sekretarz naukowy Komitetu Nauk o Pracy i Polityce Społecznej PAN; prof. Cezary Kuklo - przewodniczący Sekcji Demografii Historycznej Komitetu Demografii PAN; prof. Henryk Wisner - przewodniczący Komisji Lituanistycznej Komitetu Nauk Historycznych PAN.
WydziaŁ II Nauk Biologicznych: Laureatami nagród i wyróżnień Wydziału Nauk Biologicznych PAN w 2004 roku zostali: doc. dr hab. Barbara Tudek z Instytutu Biochemii i Biofizyki PAN (indywidualna II nagroda) za prace nad uszkodzeniami DNA powstającymi w wyniku stresu oksydacyjnego i ich rolą w procesach mutagenezy i kancerogenezy; zespół z Instytutu Biologii Doświadczalnej im. M. Nenckiego PAN w składzie: prof. Andrzej Sobota, dr hab. Katarzyna Kwiatkowska, dr Agnieszka Strzelecka-Kiliszek, mgr Marek Korzeniowski, Kazimiera Mrozińska (II nagroda) za cykl prac Mikrodomeny błony komórkowej miejscem generacji szlaków sygnałowych receptora FC gamma II; zespół z Instytutu Botaniki im. W. Szafera PAN w składzie: prof. Ryszard Ochyra, dr Halina Bednarek-Ochyra oraz dr hab. Jan Żarnowiec z Akademii Techniczno-Humanistycznej z Bielska Białej (wyróżnienie) za publikację Census Cataloque of Polish mosses; prof. Jerzy Prószyński z Muzeum i Instytutu Zoologii PAN (wyróżnienie indywidualne) za monografię Salticidae (Araneae) of the Levant.
Nagrody Komitetów Naukowych Wydziału Nauk Biologicznych PAN w 2004 roku otrzymali: Nagroda im. prof. Kazimierza Bassalika przyznawana przez Komitet Mikrobiologii PAN - prof. Andrzej Paszewski i jego zespół z Instytutu Biochemii i Biofizyki PAN za pracę The Aspergillus nidulans metR gene encodes a bZIP protein which activates transcription of sulphur metabolism genes („Molecular Microbiology” 49, 1081-1094, 2003); Nagroda im. J. Konorskiego przyznawana przez Komitet Neurobiologii PAN wspólnie z Polskim Towarzystwem Badań Układu Nerwowego: prof. Jerzy Mozrzymas z Akademii Medycznej we Wrocławiu, wraz z zespołem, za pracę Modulation of GABA(A) receptors by hydrogen ions reveals synaptic GABA transient and a crucial role of the desensitization process („Journal of Neuroscience” 23, 7981-7992, 2003).
WydziaŁ III Nauk Matematycznych, Fizycznych i Chemicznych: Nagrodę Naukową im. Stefana Pieńkowskiego w dziedzinie fizyki - dr Jan Martinek z Instytutu Fizyki Molekularnej PAN za działalność naukową w dziedzinie badania efektów spinowych w transporcie pojedynczych elektronów. Nagrodę Naukową im. Włodzimierza Kołosa w dziedzinie chemii: dr inż. Artur Mucha z Instytutu Chemii Organicznej, Biochemii i Biotechnologii Wydziału Chemicznego Politechniki Wrocławskiej za cykl prac dot. projektowania, syntezy, stabilności i aktywności fosforoorganicznych inhibitorów leuculoaminopeptydazy. Nagrodę Naukową im. Wacława Sierpińskiego w dziedzinie matematyki: dr Adrian Langer z Wydziału Matematyki, Informatyki i Mechaniki Uniwersytetu Warszawskiego za cykl prac dot. teorii wiązek wektorowych i snopów.
(mat)
Nominacje profesorskie
16 grudnia Prezydent RP wręczył akty nadania tytułu naukowego profesora 81 nauczycielom akademickim oraz pracownikom nauki i sztuki.
NAUKI BIOLOGICZNE: Jan Marek Wójcik (Zakład Badania Ssaków PAN, Białowieża).
NAUKI CHEMICZNE: Andrzej Duda (Centrum Badań Molekularnych i Makromolekularnych PAN, Łódź), Wacław Lechosław Kołodziejski (AM, Warszawa), Zbigniew Jan Leśnikowski (Centrum Biologii Medycznej PAN, Łódź), Marian Zaborski (PŁ).
NAUKI EKONOMICZNE: Marek Andrzej Góra (SGH), Alfred Edward Janc (AE, Poznań), Magdalena Katarzyna Jerzemowska (UG), Stanisław Kasiewicz (SGH), Leszek Kiełtyka (PCz.), Anna Krajewska (UŁ), Witold Kwaśnicki (UWr.), Irena Janina Pietrzyk (AE, Kraków), Józef Stawicki (UMK).
NAUKI FARMACEUTYCZNE: Jadwiga Biernat (AM, Wrocław).
NAUKI FIZYCZNE: Bronisław Susła (PP).
NAUKI HUMANISTYCZNE: Wojciech Chudy (KUL), Ryszard Michał Czarny (AŚw., Kielce), Wiesław Zbigniew Długokęcki (UG), Anna Antonina Duszak (UW), Józef Kąś (UJ), Iwona Maria Modrzewska-Pianetti (UW), Danuta Helena Ostaszewska (UŚ), Halina Perkowska (USz.), Teresa Walas (UJ), Elżbieta Małgorzata Zawadzka (UW).
NAUKI LEŚNE: Stanisław Niemtur (Instytut Badawczy Leśnictwa, Warszawa).
NAUKI MATEMATYCZNE: Jerzy August Gawinecki (WAT), Paweł Krupski (UWr.), Mirosław Andrzej Lachowicz (UW), Grzegorz Cezary Lewicki (UJ), Adam Paweł Wojda (AGH), Maciej Piotr Wojtkowski (University of Arizona, Tucson, USA).
NAUKI MEDYCZNE: Marta Dziedzicka-Wasylewska (Instytut Farmakologii PAN, Kraków), Mirosław Andrzej Jarosz (Instytut Żywności i Żywienia, Warszawa), Elżbieta Krajewska-Kułak (AM, Białystok), Jolanta Anna Kupryjańczyk (Centrum Onkologii - Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie, Warszawa), Andrzej Klemens Makowski (Instytut - Centrum Zdrowia Matki Polki, Łódź), Irena Maria Nalepa (IF PAN, Kraków), Ewa Jolanta Sewerynek (UMed., Łódź), Andrzej Tadeusz Sysa (I-CZMP, Łódź), Teresa Janina Woźniakowska-Gęsicka (I-CZMP, Łódź).
NAUKI O ZIEMI: Leon Andrzej Andrzejewski (UMK).
NAUKI ROLNICZE: Irena Duer (Instytut Uprawy, Nawożenia i Gleboznawstwa, Puławy), Halina Gambuś (AR, Kraków), Marek Grabowski (AR, Kraków), Jan Koper (ATR, Bydgoszcz), Teresa Grażyna Majewska (UWM), Janusz Witold Piechocki (UWM), Józef Franciszek Sawa (AR, Lublin), Anna Maria Stachurska (AR, Lublin), Józefa Wiater (PB).
NAUKI TECHNICZNE: Stefan Baj (PŚ), Tadeusz Henryk Banek (PL), Ryszard Andrzej Białecki (PŚ), Piotr Dudziński (PWr.), Lech Gładysiewicz (PWr.), Andrzej Ryszard Gołąbczak (PŁ), Zenon Ignaszak (PP), Antoni Kalukiewicz (AGH), Włodzimierz Kiernożycki (PSz.), Jerzy Jacek Kornowski (Główny Instytut Górnictwa, Katowice), Joanna Maria Kośmider (PSz.), Jan Kuśnierz (Instytut Metalurgii i Inżynierii Materiałowej PAN, Kraków), Janusz Waldemar Mazur (PW), Krystian Probierz (PŚ), Michał Topolnicki (PG), Adam Bogusław Wiśniewski (Wojskowy Instytut Techniczny Uzbrojenia, Zielonka).
NAUKI TEOLOGICZNE: ks. Józef Janicki (PAT), ks. Bronisław Władysław Mierzwiński (UKSW), ks. Antoni Misiaszek (UWM).
SZTUKI FILMOWE: Krzysztof Jan Hejke (PWSFTviT, Łódź).
SZTUKI MUZYCZNE: Czesław Józef Freund (AMuz., Katowice), Alina Eleonora Gruszka (AMuz., Katowice), Alicja Barbara Panek-Piętkowska (PWSFTviT, Łódź), Leszek Maria Polony (AMuz., Kraków), Marta Katarzyna Wierzbieniec (URz.).
SZTUKI PLASTYCZNE: Grzegorz Chojnacki (ASP, Łódź), Czesława Marta Frejlich (ASP, Kraków), Tomasz Maria Psuja (ASP, Poznań).
SZTUKI TEATRALNE: Andrzej Tadeusz Strzelecki (Akademia Teatralna, Warszawa).