Historyk dr Mikola Volkau został tegorocznym laureatem Nagrody im. Lwa Sapiehy. Ma ona na celu honorowanie wybitnych zasług w kształtowaniu i rozwoju społeczeństwa obywatelskiego na Białorusi oraz budowaniu niepodległej, demokratycznej Białorusi, uwzględniającej najlepsze tradycje historyczne Rzeczypospolitej Obojga Narodów.
Nagroda im. Lwa Sapiehy przyznawana jest od 2006 roku przez Studium Europy Wschodniej Uniwersytetu Warszawskiego i Kolegium Europy Wschodniej we Wrocławiu. Jej idea została podjęta i wsparta przez grupę uniwersytetów, w której znalazły się Uniwersytet Warszawski, Uniwersytet Jagielloński, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Uniwersytet Wrocławski oraz Uniwersytet w Białymstoku.
Tegoroczną nagrodę wręczono 15 września w Librarii Collegium Maius Uniwersytetu Jagiellońskiego. Laureat – dr Mikola Volkau, który naukowo zajmuje się m.in. historią Wielkiego Księstwa Litewskiego – wygłosił krótki odczyt zatytułowany „Bronią i prawem: system obrony Wielkiego Księstwa Litewskiego w XVI–XVII wieku”. Opowiedział o swoim zainteresowaniu białoruskimi zamkami obronnymi, pracy w archiwum oraz badaniach potencjału obronnego Wielkiego Księstwa Litewskiego, w tym źródeł dotyczących artylerii oraz szeroko rozumianego systemu obronnego. Odbierając wyróżnienie, wspomniał, że jest to nagroda także dla wszystkich historyków z Białorusi, którzy badają historię swojego kraju.
Dr Mikola Volkau jest historykiem, który wykształcenie wyższe zdobył na Europejskim Uniwersytecie Humanistycznym w Wilnie (2009) oraz Narodowej Akademii Nauk Białorusi (2010). Doktorat z zakresu historii obronił w 2016 roku na Narodowej Akademii Nauk Białorusi w Mińsku. Jego zainteresowania naukowe to m.in. historia architektury, urbanistyki, wojskowości i uzbrojenia Wielkiego Księstwa Litewskiego w XVI–XVIII wieku. Urodził się w Mińsku, w różnych okresach żył i pracował w Berlinie, Halle, Krakowie, Sankt Petersburgu, Warszawie i Wilnie. Jest autorem ponad 50 artykułów naukowych i publicystycznych oraz 3 książek wydanych samodzielnie, 4 we współautorstwie, w tym: „Артылерыя Нясвіжскага замка [Artyleria zamku Nieświeskiego]”, „Слуцк на старых планах [Słuck na starych planach]”, „Замкі і фартэцыі Радзівілаў набеларускіх землях у XVI – пачатку XVIII ст. [Zamki i fortece Radziwiłłow na ziemiach białoruskich w XVI – początku XVIII wieku].
W roku 2019 rozpoczął w Mińsku pracę nad habilitacją pt. „System obronny Wielkiego Księstwa Litewskiego w XVI – pocz. XVII wieku”. We wrześniu 2020 roku został zatrzymany podczas pokojowej demonstracji w Mińsku, po czym zwolniony z uczelni i zmuszony do przerwania badań naukowych na Białorusi. W tym samym roku przeprowadził się do Polski i kontynuował prace nad badaniem teatrum wojennego i systemu komunikacji Wielkiego Księstwa Litewskiego w ramach programów stypendialnych, mających na celu przygotowanie i opublikowanie monografii pod tytułem „Rekonstrukcja szlaków lądowych w Wielkim Księstwie Litewskim w XIV–XVII wieku”.
Laureat nagrody otrzymuje możliwość odwiedzania kolejnych uniwersytetów, gdzie mając dobre warunki pobytu i pracy, badacz może prowadzić wykłady na tematy związane z historią lub współczesnością Białorusi, umożliwiając tym samym studentom polskim zapoznanie się z zagadnieniami białoruskimi. Ponadto, dzięki dostępowi do zbiorów największych bibliotek akademickich w Polsce, nagrodzony może podjąć własne prace archiwalne i badawcze.
Patron nagrody, Lew Sapieha, był kanclerzem i hetmanem wielkim litewskim, wojewodą wileńskim, pisarzem króla Stefana Batorego, urodzonym na Witebszczyźnie 4 kwietnia 1557 roku.
źródło: UJ