Dwaj naukowcy z Uniwersytetu Jagiellońskiego Collegium Medicum zostali tegorocznymi laureatami Nagrody im. Tadeusza Browicza przyznawanej przez Polska Akademię Umiejętności.
Nagroda im. Tadeusza Browicza dla młodych naukowców do 36 roku życia jest wręczana polskim uczonym za pracę lub cykl prac składający się maksymalnie z 5 publikacji z zakresu medycyny, opublikowanych w czasopismach o zasięgu międzynarodowym w okresie nie dłuższym niż 5 lat poprzedzających złożenie wniosku. Laureatów wyłania komisja, w skład której wchodzą naukowcy z Wydziału Lekarskiego PAU.
W tym roku nagrodę przyznano dwóm naukowcom z Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Jagiellońskiego Collegium Medicum. Dr hab. Mateusz Siedliński, adiunkt w Katedrze Chorób Wewnętrznych i Medycyny Wsi oraz Ośrodku Genomiki Medycznej Omicron UJ CM, został doceniony za cykl prac „Udział limfocytów T i fosfosfingozyny w komórkowych oraz molekularnych mechanizmach nadciśnienia tętniczego”. Jego zainteresowania naukowe skupiają się na wykorzystaniu modulacji aktywności szlaku fosforanu sfingozyny oraz procesów zapalnych w leczeniu nadciśnienia tętniczego i jego komplikacji a także badaniach epidemiologicznych oraz genetycznych w wielkoskalowych kohortach ludzkich.
Wyniki realizowanych przez niego badań sugerują potencjalnie ochronny wpływ wyciszenia aktywności genu kinazy sfingozyny 1 na przerost mięśnia sercowego w modelu nadciśnienia tętniczego in vivo. Badania w obrębie epidemiologii genetycznej wskazują na znaczący wpływ poziomu limfocytów w krwioobiegu na wzrost ciśnienia tętniczego krwi u ludzi. Przyczyniły się one także do zrozumienia w szerszym kontekście przyczynowo-skutkowym szkodliwego wpływu nadciśnienia tętniczego na struktury mózgu, zobrazowane magnetycznym rezonansem jądrowym oraz funkcje poznawcze. Dr hab. Mateusz Siedliński jest wiodącym autorem prac opisujących te odkrycia w czołowych, międzynarodowych czasopismach kardiologicznych.
Za cykl prac „Fizjologiczne i molekularne mechanizmy działania leków uwalniających siarkowodór i tlenek węgla” nagrodzono również dr. hab. Marcina Magierowskiego, prof. UJ, kierownika Pracowni Inżynierii Komórkowej i Diagnostyki Izotopowej Katedry Fizjologii UJ CM.
Siarkowodór (H2S) i tlenek węgla (CO) mimo że powszechnie uważane za gazy toksyczne, są również produkowane i uwalniane w tkankach w fizjologicznych ilościach. Jak wykazał laureat, działają one ochronnie i terapeutycznie w różnych schorzeniach przewodu pokarmowego. Badacz odkrył, że celowane mitochondrialne uwalnianie H2S z pro-leków wzmacnia fizjologiczną barierę ochronną błony śluzowej żołądka, zapobiegając powstawaniu oksydacyjnych uszkodzeń tej błony wywołanych w modelu zwierzęcym przez niedokrwienie z następową reperfuzją.
W dobie coraz częstszego występowania choroby refluksowej przełyku w populacji ludzkiej jego prace badawcze w modelach eksperymentalnych przełyku Barretta i raka przełyku w warunkach in vivo i in vitro wydatnie przysłużyły się do zdefiniowania szeregu wysoce specyficznych sygnałów wewnątrzkomórkowych i podłoża molekularnego tych schorzeń, przyczyniając się w ten sposób do oceny stopnia podatności komórek błony śluzowej przełyku na cytotoksyczne działanie treści żołądkowo-jelitowej.
Patronem nagrody jest wybitny lekarz anatomopatolog i odkrywca pałeczki duru brzusznego, w latach 1894–1895 rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Łukasz Wspaniały, źródło: UJ