Prof. Maria Mendel i prof. Jacek Tejchman-Konarzewski zostali laureatami Nagród Naukowych Miasta Gdańska im. Jana Heweliusza. Uroczystość wręczenia odbyła się, jak zawsze, 28 stycznia – w rocznicę urodzin patrona wyróżnień.
Popularne „Heweliusze”, zwane też Pomorskimi Noblami, przyznano już po raz 33. Otrzymują je reprezentanci gdańskiego środowiska naukowego w dowód uznania za ich wybitne osiągnięcia. Tegoroczna gala miała miejsce w Dworze Artusa. Ze względów pandemicznych można ją było oglądać jedynie w formie online.
Tradycyjnie naukowców nagrodzono w dwóch kategoriach. W dziedzinie nauk humanistycznych i społecznych doceniono prof. dr hab. Marię Mendel z Uniwersytetu Gdańskiego za wybitne osiągnięcia w dziedzinie nauk społecznych, koncepcję pedagogiki miejsca i teorię miejsca wspólnego oraz wkład w rozwój badań nad przestrzeniami podmiotowości.
To wybitna postać polskiej humanistyki i nauk społecznych. Pedagożka społeczna, rozpoznawalna w międzynarodowych gremiach naukowych jako badaczka przestrzeni podmiotowości, odnoszących się do rodziców w edukacji i środowisk marginalizowanych, oraz autorka koncepcji pedagogiki miejsca, rozwijanej w formule badań społecznie zaangażowanych. Ze względu na niezwykle wysoki poziom umiędzynarodowienia działalności naukowej, nazywana badaczką globalną i jednocześnie ambasadorką Gdańska. Przez całe swoje naukowe życie związana z Uniwersytetem Gdańskim, gdzie pełniła m.in. funkcję prorektorki ds. kształcenia (2008–2012) oraz dyrektorki (2002–2008) Instytutu Pedagogiki. Od 2005 roku kieruje Zakładem Pedagogiki Społecznej w Instytucie Pedagogiki Wydziału Nauk Społecznych UG. Bogaty dorobek publikacyjny prof. Marii Mendel liczy blisko 300 pozycji, w tym 34 książki (autorskie, współautorskie, redagowane, współredagowane), z których znaczną część stanowią publikacje w języku angielskim. Do najważniejszych należą monografie: Edukacja społeczna (2001), School, Family and Community Partnerships (współred. 2003), Animacja współpracy środowiskowej (red.,2003), Pedagogika miejsca (red., 2006), Społeczeństwo i rytuał. Heterotopia bezdomności (2007), Pedagogika miejsca wspólnego. Miasto i szkoła (2017), Pamięć i miejsce (współred., 2019), Parent Engagement as Power (red.,2019). Szczególne miejsce w badaniach prof. Marii Mendel zajmuje Gdańsk – „wspólny pokój”, przestrzeń wspólnej pamięci i lokalnego działania (Tożsamość Gdańszczan. Budowanie na (nie)pamięci; współred., 2010; Miasto jak wspólny pokój. Gdańskie modi co-vivendi; red., 2015; Miasto dla sztuki, sztuka dla miasta; współred., 2018). Najnowsza z monografii, to Eduwidma, rzeczy i miejsca nawiedzone (red., 2020). Badaczka jest liderką i uczestniczką wielu międzynarodowych i krajowych projektów badawczych oraz organizacji i sieci naukowych. Najbliżej związana z siecią European Research Network About Parents in Education (w 2017 roku założyła Polish Research Network About Parents in Education).
Z kolei w dziedzinie nauk przyrodniczych i ścisłych laur trafił w ręce prof. dr. hab. Jacka Tejchmana-Konarzewskiego z Politechniki Gdańskiej, którego uhonorowano za wybitne osiągnięcia dotyczące modelowania przepływów quasi-statycznych i dynamicznych materiałów sypkich w silosach.
Jest absolwentem studiów na Wydziale Budownictwa Lądowego w Politechnice Gdańskiej, specjalność: konstrukcje budowlane. W latach 1984–1989 i 1991–1996 przebywał na stażu naukowym w Katedrze Mechaniki Gruntu i Skał Uniwersytetu Technicznego Karlsruhe w Niemczech. W 1989 roku obronił tam doktorat, a 1996 – habilitację. Od roku 2000 kieruje Katedrą Budownictwa i Inżynierii Materiałowej na Wydziale Inżynierii Lądowej i Środowiska Politechniki Gdańskiej. W latach 2014–2016 zasiadał w Radzie Narodowego Centrum Nauki. Od 2019 r. jest członkiem Komisji Ewaluacji Nauki. W latach 2018–2020 był pełnomocnikiem rektora PG do spraw dyscypliny inżynieria lądowa i transport. Dziedziną badań naukowych prof. Jacka Tejchmana-Konarzewskiego są nauki inżynieryjno-techniczne w dyscyplinie naukowej inżynieria lądowa i transport. Specjalność naukowa profesora obejmuje konstrukcje inżynierskie (betonowe, żelbetowe, stalowe, kompozytowe), mechanikę gruntów, mechanikę pękania oraz mechanikę materiałów sypkich. Autor ponad 200 publikacji naukowych oraz członek redakcji 3 zagranicznych czasopism naukowych JCR (‘Granular Matter’ (Springer), ‘Acta Geotechnica’ (Springer), ‘Computers and Geotechnics’ (Elsevier)). Współautor ponad 200 ekspertyz technicznych dla przemysłu.
Oboje otrzymali dyplom, statuetkę Heweliusza autorstwa prof. Jana Szczypki oraz nagrodę finansową w wysokości 20 tys. zł. Grono dotychczasowych laureatów powiększyło się tym samym do 51 osób. Zgodnie z tradycją „Heweliusza” można otrzymać tylko raz.
Nagrodę im. Jana Heweliusza ustanowiono w 1987 roku (pierwszego laureata, jeszcze bez podziału na kategorie, wyłoniono rok później). Przez kilkanaście lat wręczana była jedynie w dziedzinie nauk ścisłych i przyrodniczych, a od 2001 roku również w dziedzinie nauk humanistycznych. W 2013 roku kategorię nauk humanistycznych poszerzono o nauki społeczne. Nagrodę przyznaje prezydent Gdańska na wniosek dwóch kapituł, którym przewodniczą prezes Oddziału Polskiej Akademii Nauk w Gdańsku (w dziedzinie nauk ścisłych oraz przyrodniczych) oraz prezes Gdańskiego Towarzystwa Naukowego (w dziedzinie nauk humanistycznych i społecznych). W skład kapituły wchodzą także: kierownik Stacji Naukowej Polskiej Akademii Umiejętności w Gdańsku, rektorzy Uniwersytetu Gdańskiego, Akademii Muzycznej, Akademii Sztuk Pięknych, Akademii Wychowania Fizycznego i Sportu, Politechniki Gdańskiej i Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego, przedstawiciele uczelni niepublicznych w Gdańsku, dotychczasowi laureaci i przedstawiciele prezydenta Miasta Gdańska.
MK, źródło: www.gdansk.pl