Aktualności
Nagrody
14 Grudnia
Fot. Paweł Mazur
Opublikowano: 2022-12-14

Nagroda Jerzmanowskich dla ks. prof. Michała Hellera

Ks. prof. Michał Heller, filozof, uczony o światowej sławie, niestrudzony animator badań naukowych oraz wybitny popularyzator nauki, został laureatem Nagrody im. Erazma i Anny Jerzmanowskich. Uroczysta gala wręczenia wyróżnienia odbyła 12 grudnia na Wawelu.

Rada Polskiej Akademii Umiejętności przyznała nagrodę ks. prof. Michałowi Hellerowi za doniosłe badania nad filozofią nauki, w tym szczególnie nad niezwykle ważnym problemem matematyczności świata, odkrytej przez Pitagorasa i potwierdzonej przez współczesną naukę. Próby zrozumienia tej zadziwiającej własności Kosmosu były i pozostają aż do naszych czasów ważnym tematem rozważań najwybitniejszych myślicieli. Rada wysoko oceniła też działalność społeczną laureata, który utworzył i od wielu lat animuje Copernicus Center UJ – znakomite miejsce spotkań oraz dialogu przyrodników i humanistów, organizujące narady, debaty i konferencje, a także prowadzące szeroką działalność wydawniczą.

Ks. prof. Michał Heller to uczony, kosmolog, filozof i teolog, który w matematycznych równaniach teorii naukowych potrafi dostrzec dzieła sztuki, a wielkich fizyków uważa za genialnych artystów. Sam w swoich licznych książkach i artykułach naukowych z powodzeniem odnajduje się w obu rolach: naukowca-artysty i pisarza-uczonego. Jego twórczość od wielu lat fascynuje i intryguje, a dorobek naukowy oraz działalność publicystyczna są nie tylko najlepszym dowodem na to, że nauka i religia wcale nie muszą się wykluczać ani ze sobą konkurować. Potwierdzają również, że wybitny fizyk i matematyk może być wielkim artystą. Jest twórcą modelu kosmologicznego wykorzystującego geometrię nieprzemienną do opisu zjawisk nielokalnych, które prawdopodobnie występowały w początkowych fazach ewolucji Wszechświata. Podobnie jak dziesiątki największych umysłów na całym świecie, od lat pracuje nad połączeniem dwóch najważniejszych teorii fizycznych: ogólnej teorii względności i mechaniki kwantowej.

Otrzymał prestiżową Nagrodę Templetona przyznawaną badaczom prowadzącym interdyscyplinarne badania łączące aspekty czysto poznawcze z duchownymi. Całą kwotę (1,6 mln dolarów) przeznaczył na Centrum Kopernika Badań Interdyscyplinarnych. Powstało ono w 2008 roku jako jednostka wspólna Uniwersytetu Jagiellońskiego i Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II. Centrum od ponad 4 lat jest jednostką pozawydziałową najstarszej polskiej uczelni i prężnym ośrodkiem prowadzącym międzynarodową działalność badawczą, edukacyjną i popularyzatorską. Łączy humanistów z przedstawicielami nauk empirycznych. Organizowany corocznie Copernicus Festival jest prawdziwym świętem nauki i kultury.

Nagroda Polskiej Akademii Umiejętności im. Erazma i Anny Jerzmanowskich była przyznawana w latach 1915–1938 z ogromnego majątku powierzonego na ten cel przez przemysłowca i filantropa E. Jerzmanowskiego. Zyskała wielki prestiż, tak ze względu na wybitnych laureatów, jak i na swoją wysokość. Przed wojną stanowiła równowartość 12 kg złota i była nazywana „polskim Noblem”. Wśród ówczesnych laureatów byli m.in. metropolita krakowski kard. Adam Stefan Sapieha, Henryk Sienkiewicz, Jan Kasprowicz, Oswald Balzer, Aleksander Brueckner i Ignacy Paderewski.

Odnowiona w roku 2009 – w stulecie śmierci Erazma Jerzmanowskiego – staraniem PAU i z jej inicjatywy, przy wsparciu Towarzystwa Przyjaciół Prokocimia im. E. i A. Jerzmanowskich, a dzięki funduszom Województwa Małopolskiego jako partnera – ma wyróżniać kandydata, który zgodnie z testamentem jej patrona „przez swe prace literackie, naukowe lub humanitarne dokonywane z pożytkiem dla ojczystego kraju, potrafił zająć wybitne stanowisko w społeczeństwie polskim”. Pierwszą po przerwie laureatką została Janina Ochojska-Okońska, a po niej: Jerzy Nowosielski, Maciej Grabski, Adam Bielański, Andrzej Zoll, Jerzy Owsiak, Jerzy Limon, ks. Adam Boniecki, Krzysztof Penderecki, Anna Dymna, Adolf Juzwenko, s. Małgorzata Chmielewska. Wartość nagrody wynosi obecnie 100 tys. zł. Partnerami wydarzenia są: Województwo Małopolskie i Miasto Kraków.

Łukasz Wspaniały, MK, źródło: UJ, PAU

Dyskusja (0 komentarzy)