Jan Gondowicz, eseista, krytyk literacki i tłumacz, została tegorocznym laureatem Nagrody im. Adama Mickiewicza. Poznaliśmy też nominowanych do Nagrody – Stypendium im. Stanisława Barańczaka.
Poznańską Nagrodę Literacką ustanowili wspólnie w 2015 roku, po śmierci Stanisława Barańczaka, prezydent Poznania Jacek Jaśkowiak oraz prof. Bronisław Marciniak, ówczesny rektor Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza. Składa się z dwóch wyróżnień: Nagrody im. Adama Mickiewicza, przyznawanej za całokształt twórczości, oraz Nagrody – Stypendium im. Stanisława Barańczaka dla twórcy, który nie ukończył 35 roku życia.
Decyzją Kapituły w tym roku laureatem tej pierwszej nagrody został Jan Gondowicz (na fot.), eseista, krytyk literacki i tłumacz. Urodził się 4 czerwca 1950 r. w Warszawie. W 1973 roku ukończył studia polonistyczne na Uniwersytecie Warszawskim. Przez kolejne trzy lata był asystentem w Zakładzie Teorii Literatury Instytutu Literatury Polskiej UW. Do 1982 roku wykładał na Stołecznym Uniwersytecie Powszechnym.
Od 1972 roku regularnie publikował recenzje i felietony w „Nowych Książkach”. Pracował m.in. jako redaktor w miesięczniku „Nowy Wyraz”, a także w Państwowym Instytucie Wydawniczym i w Wydawnictwie Poznańskim. W tym czasie recenzje publikował m.in. w „Miesięczniku Literackim”, „Tygodniku Kulturalnym”, „Studencie”, „Więzi”. Jego artykuły pojawiały się też w pismach drugiego obiegu (m.in. „bruLion” „Tygodnik Mazowsze Solidarność”). Pisał także recenzje filmowe. W latach 80. współpracował też z wydawnictwami jako redaktor naukowy. Do 1998 roku był asystentem kierownika literackiego zespołu filmowego „Perspektywa” – Janusza Morgensterna.
Jako tłumacz debiutował w 1988 roku przekładem fragmentu eseju Josifa Brodskiego. W latach 1995–2002 wraz z żoną prowadził wydawnictwo Małe. Był autorem kilkudziesięciu haseł osobowych wprowadzonych w polskiej edycji „Oksfordzkiego słownika biograficznego” (1999). Jako znawca tematu w Klubie Wysokogórskim „Azero” ogłaszał stały felieton taternicki. Prowadził też zajęcia w Laboratorium Dramatu przy Teatrze Dramatycznym w Warszawie.
Recenzje, eseje, przekłady publikował m.in. w czasopismach: „Film”, „Twórczość”, „Nowe Książki”, „Literatura na Świecie”, „Gazeta Wyborcza”, „Przekrój”, „Rzeczpospolita”, „Tygodnik Powszechny” „Res Publica Nowa”, „Dialog”, „Teatr” oraz w internetowym „Dwutygodniku”. Napisał monografie Brunona Schulza, Jerzego Nowosielskiego, Jerzego Dudy-Gracza. Tłumaczył m.in. Josifa Brodskiego, Gustawa Flauberta, Alfreda Jarry’ego, Rolanda Topora, Raymonda Queneau.
Gondowicz to autor wielu książek i opracowań, ostatnio wydał: „Czekając na Golema” (Wydawnictwo Nisza 2019), „Duch opowieści” (Nisza 2014), „Pan tu nie stał” (Nisza 2011). W latach 2011–2013 był członkiem jury Nagrody Literackiej Nike. Za przekład „Ćwiczeń stylistycznych” Raymonda Queneau otrzymał Nagrodę „Literatury na Świecie” w dziedzinie poezji. Był nominowany do Nagrody im. Tadeusza Boya-Żeleńskiego (2015) oraz do Nagrody Literackiej Gdynia (2015) w kategorii esej.
Laureat otrzyma nagrodę w wysokości 60 tys. zł. W latach ubiegłych laureatami nagrody im. Adama Mickiewicza zostali: Anna Bikont, Zbigniew Kruszyński, Erwin Kruk, Anna Bikont, Wiesław Myśliwski, Krystyna Miłobędzka oraz Tadeusz Sławek a laureatami Nagrody-Stypendium im. Stanisława Barańczaka – Tomasz Bąk, Monika Glosowitz, Magdalena Kicińska, Szczepan Kopyt, Małgorzata Lebda i Kira Pietrek.
Z kolei do Nagrody – Stypendium im. Stanisława Barańczaka (40 tys. zł) nominowani zostali:
Jak zapowiedział Prezydent Poznania, w ramach nagrody dodatkowej laureat lub laureatka Nagrody – Stypendium im. Stanisława Barańczaka otrzyma możliwość trzytygodniowej rezydencji w mieszkaniu Wisławy Szymborskiej, co może być dla tej osoby inspiracją i bodźcem do dalszego pisania.
W latach ubiegłych laureatami nagrody im. Adama Mickiewicza zostali: Anna Bikont, Zbigniew Kruszyński, Erwin Kruk, Anna Bikont, Wiesław Myśliwski, Krystyna Miłobędzka oraz Tadeusz Sławek a laureatami Nagrody-Stypendium im. Stanisława Barańczaka – Tomasz Bąk, Monika Glosowitz, Magdalena Kicińska, Szczepan Kopyt, Małgorzata Lebda i Kira Pietrek.
W Kapitule PNL zasiadają: prof. Inga Iwasiów – badaczka i krytyczka literatury, pisarka, prof. Marcin Jaworski – literaturoznawca, krytyk literacki, Jarosław Mikołajewski – poeta, pisarz i tłumacz z języka włoskiego, eseista i publicysta, prof. Piotr Śliwiński – historyk i krytyk literatury, Eugeniusz Tkaczyszyn-Dycki– poeta, prozaik, prof. Sławomira Wronkowska-Jaśkiewicz – prawniczka, prof. Szymon Wróbel – psycholog i filozof, Karol Francuzik – krytyk literacki, redaktor książek.
Fundatorami PNL są: Miasto Poznań oraz Uniwersytet im Adama Mickiewicza w Poznaniu.
Agnieszka Książkiewicz