O zawieszeniu zajęć dydaktycznych we wszystkich szkołach wyższych w kraju w okresie od 12 do 25 marca poinformował po posiedzeniu rządowego zespołu zarządzania kryzysowego wicepremier, minister nauki i szkolnictwa wyższego Jarosław Gowin. Decyzja związana jest z epidemią koronawirusa.
Zawieszenie dotyczy kształcenia w uczelniach nadzorowanych przez MNiSW na studiach I i II stopnia, jednolitych magisterskich, doktoranckich, a także szkół doktorskich oraz zajęć na kursach i szkoleniach organizowanych w ramach uczelni, studiach podyplomowych lub w innych formach. Szef resortu nauki zaznaczył przy tym, że nie oznacza to zamknięcia uczelni. Rektorzy i osoby kierujące innymi podmiotami prowadzącymi kształcenie doktorantów zostały zobowiązane do zapewnienia ich bieżącego funkcjonowania.
– Administracja będzie nadal normalnie funkcjonować, mają być kontynuowane prace naukowe, nie widzę też zagrożeń dla przeprowadzania zgodnie z wcześniej przyjętym harmonogramem wyborów władz rektorskich na poszczególnych uczelniach – dodał wicepremier Gowin, zaznaczając, że na razie nie przewiduje także zmian w kalendarzu rekrutacji na studia.
O tym, że zawieszenie zajęć w szkołach wyższych jest przez rząd poważnie rozpatrywane, szef resortu nauki wspominał już na podobnej konferencji dzień wcześniej, 10 marca. Zobowiązał wówczas rektorów do tego, aby pilnie przeanalizowali możliwość przejścia w jak najszerszym zakresie na kształcenie online. Zajęcia w postaci e-learningu, nawet jeśli ta forma nie była przewidziana w programie danego kształcenia, mają ograniczyć skutki opóźnień w jego realizacji.
Odgórna decyzja o zawieszeniu zajęć jest tylko przypieczętowaniem działań, które poszczególne uczelnie podejmują od początku tego tygodnia. Jako pierwszy, już w poniedziałek 9 marca, wykłady dla studentów zawiesił Warszawski Uniwersytet Medyczny. Aby przeciwdziałać rozprzestrzenianiu się wirusa COVID-19 rektor WUM odwołał wszelkie konferencje i imprezy, zawiesił służbowe wyjazdy zagraniczne, wstrzymał zakwaterowanie nowych osób w domach studenckich i wprowadził zakaz odwiedzin przez gości zewnętrznych. Do kontaktu z uczelnią zalecił wykorzystywanie korespondencji mailowej.
Tą drogą nazajutrz poszli też inni. Kolegium Rektorów Uczelni Wrocławia i Opola, zrzeszające 14 publicznych szkół wyższych, zawiesiło do odwołania wszystkie zajęcia dydaktyczne. Wprowadzono także zakaz odwiedzin w domach studenckich.
Podobnie postąpiono na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Tam zawieszono zajęcia do wtorku 24 marca. Decyzja dotyczy zarówno studentów dziennych, jak i zaocznych, oraz podyplomowych w Poznaniu oraz filiach w Kaliszu, Gnieźnie, Pile i Słubicach. Odwołano także wszystkie imprezy sportowe i inne wydarzenia organizowane przez UAM.
– To bardzo trudna decyzja, ale musimy ją podjąć w trosce o bezpieczeństwo pracowników i studentów. Liczę, że zostanie przyjęta ze zrozumieniem i spokojem, który w tej chwili jest najważniejszy, aby sprostać dynamicznie zmieniającej się sytuacji – powiedział rektor prof. Andrzej Lesicki.
Kolejne godziny przyniosły lawinę zarządzeń rektorów także z innych ośrodków. Odwołano wykłady na Uniwersytecie Jagiellońskim, dopuszczając wszakże możliwość prowadzenia innych zajęć w formule zaproponowanej przez dziekanów. Zamknięto także wszystkie ekspozycje Muzeum UJ – Collegium Maius, Muzeum Farmacji i Ogród Botaniczny przy ul. Kopernika.
Do 14 kwietnia zawieszono zajęcia dla studentów i doktorantów na Uniwersytecie Warszawskim. Do końca kwietnia nie będą się odbywały żadne wydarzenia o charakterze otwartym (konferencje, spektakle, koncerty). Nieczynna jest także Biblioteka Uniwersytecka.
– Trudna, ale konieczna decyzja. Od 23 marca spróbujemy jak największą liczbę zajęć odbywać on-line, tak aby życie akademickie jak najmniej ucierpiało – napisał na Twitterze prof. Maciej Duszczyk, prorektor ds, naukowych UW.
Jeszcze dłużej, bo aż do 16 kwietnia zawieszono wszystkie zajęcia w Państwowej Wyższej Szkole Zawodowej w Kaliszu. W PWSZ w Gnieźnie zajęć nie będzie co najmniej do 27 marca, a na Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie – do 24 marca.
Czwartkowe (12 marca) wybory rektora Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu zostaną przeprowadzone ze szczególnymi środkami ostrożności, m.in. z użyciem maseczek i rękawiczek. Otwarte zebranie elektorów uniwersytetu: pracowników, doktorantów i studentów odbędzie się w Auli UMK.
W związku z rosnącym zagrożeniem epidemią wirusa SARS-CoV-2 od odwołania zawieszono zajęcia dydaktyczne na wszystkich wydziałach i w innych jednostkach Uniwersytetu Śląskiego. Podobnie na Uniwersytecie Gdańskim, gdzie wprowadzono obowiązek niezwłocznego zawiadomienia dziekana, dyrektora jednostki ogólnouniwersyteckiej, dyrektora szkoły doktorskiej lub bezpośredniego przełożonego o fakcie powrotu z krajów objętych epidemią koronawirusa COVID-19. Pracownikom, studentom i doktorantom, którzy przebywali ostatnio w tych krajach zalecono pozostanie w miejscu zamieszkania przez okres 14 dni od dnia powrotu i postępowanie zgodnie z zaleceniami Głównego Inspektora Sanitarnego. Takie same wytyczne pojawiły się na Uniwersytecie Łódzkim, jeszcze zanim 10 marca zawieszono tam zajęcia, egzaminy i konsultacje (do 14 kwietnia). Ograniczono także dostęp do budynków UŁ, zamknięto uniwersytecką Bibliotekę i obiekty Centrum Wychowania Fizycznego i Sportu.
Odwołano wykłady na Uniwersytecie Medycznym w Lublinie. Mają być udostępniane w formie elektronicznej. Jednocześnie ograniczono dostęp studentów do zajęć klinicznych wymagających jednorazowych środków ochrony indywidualnej w warunkach bloków operacyjnych, OIT-ów itp. Już wcześniej uczelnia czasowo wstrzymała rekrutację na studia anglojęzyczne.
Także największa uczelnia we wschodniej części Polski – Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej – zawiesił do 15 kwietnia wszystkie zajęcia.
Do odwołania zawieszono zajęcia, zagraniczne wyjazdy służbowe pracowników oraz wyjazdy zagraniczne i krajowe studentów i doktorantów, w tym związane z konferencjami, programami studenckimi/doktoranckimi, a także wszelkie wydarzenia kulturalne, sportowe i naukowe na Uniwersytecie Opolskim.
Na Uczelni Łazarskiego odwołano wykłady i zajęcia dla studentów, doktorantów i słuchaczy, z wyłączeniem zajęć prowadzonych zdalnie. W ciągu kilku dni dziekani (kierownicy jednostek dydaktycznych) mają ogłosić listę wykładów i zajęć, które od 23 marca będą prowadzone w wersji on-line.
Uniwersytet SWPS zadecydował o zawieszeniu zajęć dydaktycznych we wszystkich swoich kampusach dla studentów, doktorantów i słuchaczy studiów podyplomowych do 22 marca włącznie. Uczelnia przygotowuje się do prowadzenia zajęć w trybie online. Powołano też Zespół ds. reagowania na zagrożenia epidemiologiczne.
Na Uniwersytecie w Białymstoku pracownikom, doktorantom i studentom zarekomendowano rezygnację z podróży krajowych, w szczególności jeśli wiążą się z udziałem w wydarzeniach o charakterze masowym. Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie zapewnił, że jest w znacznym stopniu przygotowany do podjęcia kształcenia studentów w trybie online.
Na Uniwersytecie Warmińsko-Mazurskim przesunięto na kolejny semestr zajęcia studentów kierunku lekarskiego na oddziale zakaźnym szpitala w Ostródzie. Na późniejsze terminy przełożono mające się odbyć w tym półroczu wszystkie wydarzenia o charakterze naukowym (kongresy, konferencje, sympozja, zjazdy lub seminaria) oraz pozostałe przedsięwzięcia organizowane lub współorganizowane przez Politechnikę Białostocką. Wszystkie imprezy, wizyty gości zagranicznych oraz wyjazdy pracowników, studentów i doktorantów odwołano na czas nieokreślony na Politechnice Rzeszowskiej. Podobnie na Uniwersytecie Technologiczno-Przyrodniczym w Bydgoszczy.
Na Politechnice Opolskiej zalecono pracownikom korzystanie z poczty elektronicznej i telefonów komórkowych zamiast kontaktu bezpośredniego. Wstrzymano również do odwołania zakwaterowanie nowych studentów w akademikach oraz wprowadzono zakaz odwiedzin akademików przez gości spoza uczelni. Możliwość wykonywania pracy lub nauki w domu dopuściło zarządzenie rektora Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego. Zaplanowane na marzec warsztaty i wykłady odwołał Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Nie odbędzie się wiele imprez o charakterze otwartym, m.in. Dni Otwarte na Politechnice Rzeszowskiej, Targi Pracy Politechniki Poznańskiej, Afryka Reggae Festiwal na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika, Ogólnopolski Studencki Przegląd Piosenki Turystycznej YAPA na Politechnice Łódzkiej czy 9. Gdański Międzynarodowy Festiwal Chóralny na Politechnice Gdańskiej. Przeciwdziałając epidemii, w części akademickich budynków zamontowano dodatkowe pojemniki z płynem do dezynfekcji. W większości komunikatów władz rektorskich zaznaczono, że przez najbliższe tygodnie w kontaktach z administracją uczelni preferowany jest mail bądź telefon.
Przy okazji działań w związku z koronawirusem pojawiły się też fake newsy. Wśród studentów Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku krążyła plotka o odwołaniu wszystkich zajęć, podczas gdy w rzeczywistości chodziło jedynie o wykłady.
Koordynacją działań w systemie szkolnictwa wyższego i nauki w związku z zagrożeniem wystąpienia COVID-19 zajmuje się powołany 2 marca przez ministra Jarosława Gowina specjalny zespół, na którego czele stanął sekretarz stanu w MNiSW prof. Wojciech Maksymowicz. W składzie 15-osobowego gremium znaleźli się: przewodniczący Konferencji Rektorów Uniwersytetów Polskich prof. dr hab. n. med. Wojciech Nowak; przewodniczący Konferencji Rektorów Publicznych Uczelni Zawodowych prof. dr hab. Witold Stankowski; przewodniczący Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich prof. dr hab. inż. Jan Szmidt; przewodniczący Konferencji Rektorów Zawodowych Szkół Polskich prof. dr hab. Waldemar Tłokiński; rektor Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego prof. dr hab. Marcin Gruchała; przewodniczący Parlamentu Studentów RP Dominik Leżański; zastępca dyrektora Narodowej Agencji Wymiany Akademickiej Agnieszka Stefaniak–Hrycko; członek zarządu Fundacji Rozwoju Systemu Edukacji Dawid Solak.
Skład uzupełnili pracownicy MNiSW: dyrektor Departamentu Nauki Bartłomiej Banaszak; dyrektor Departamentu Szkolnictwa Wyższego Marcin Czaja; dyrektor Departamentu Współpracy Międzynarodowej Grażyna Żebrowska; dyrektor Biura Programów i Przedsięwzięć Ministra Piotr Ziółkowski; oraz koordynator Zespołu ds. Obronnych, Zarządzania Kryzysowego i Ochrony Informacji Niejawnych w Biurze Ministra Maciej Wróbel.
Zespół ma opracowywać wytyczne i rekomendacje m.in. dotyczące zajęć dydaktycznych, mobilności, organizowania wydarzeń masowych na obiektach uczelni, funkcjonowania akademików i stołówek, zasady odwoływania zajęć i usprawiedliwiania nieobecności. Po pierwszym posiedzeniu zalecono m.in. ograniczenie wymiany akademickiej i służbowych wyjazdów do innych krajów, przełożenie rozpoczęcia wymiany międzynarodowej na kolejny semestr lub umożliwienie pracy i nauki zdalnej z użyciem nowoczesnych technologii, np. wykorzystywanych w ramach telepracy oraz procesach kształcenia na odległość.
Z kolei Główny Inspektor Sanitarny zarekomendował władzom uczelni, aby w przypadku osób objętych nadzorem epidemiologicznym lub kwarantanną, w tym domową, uznawały nieobecność studenta na zajęciach dydaktycznych za usprawiedliwioną. W przypadku pracowników uczelni stosuje się interpretację zgodną z zaleceniami Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
Polska Komisja Akredytacyjna poinformowała, że w trosce o bezpieczeństwo zdrowotne jej członków, ekspertów i sekretarzy, pod uwagę weźmie wszystkie decyzje/wnioski poszczególnych uczelni w sprawie dalszego osobistego zaangażowania w wizytacjach zaplanowanych w najbliższym okresie, z uwzględnieniem aktualnej sytuacji epidemicznej w kraju oraz rekomendacji Głównego Inspektora Sanitarnego i Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego.
Zaplanowane na marzec wybory rektorów na kadencję 2020–2024 mają się odbywać zgodnie z harmonogramem. Zawieszono do odwołania organizację wszystkich imprez Akademickich Mistrzostw Polski.
Mariusz Karwowski