Projekt InnovaConcrete (Innovative Materials and Techniques for the Conservation of 20th Century Concrete-based Cultural Heritage), realizowany w ramach programu Horyzont 2020, został przygotowany przez międzynarodowe konsorcjum składające się z reprezentantów 29 instytucji z 11 państw (m.in. University of Cadiz, Technische Universiteit Delft, National Technical University Athens, ICOMOS, DOCOMOMO). Do współpracy zaproszono także przedstawicieli Polski – Halę Stulecia we Wrocławiu oraz Uniwersytet Łódzki. Ze strony czelni odpowiedzialny za współtworzenie projektu jest dr inż. Błażej Ciarkowski z Katedry Historii Sztuki.
– Prace nad wnioskiem o dofinansowanie, wartego 6 800 000 euro projektu, trwały od października 2016 roku. W ostatnich dniach czerwca tego roku został on zaakceptowany przez Komisję Europejską. Wniosek uzyskał bardzo wysokie noty, prezentując tzw. doskonałość naukową – scientific excellence – informuje dr inż. Błażej Ciarkowski
„InnovaConcrete” jest multidyscyplinarnym, innowacyjnym projektem, którego zadaniem jest określenie zasad i możliwości ochrony betonowych konstrukcji stanowiących ważną część dziedzictwa kulturowego XX wieku. W tym celu utworzony został międzynarodowy, interdyscyplinarny zespół zapewniający wiedzę techniczną z zakresy konstrukcji, nanomateriałów, technik symulacji, konserwacji, a także nauk społecznych i humanistycznych. Zadaniem tych ostatnich (w tym Uniwersytetu Łódzkiego) jest analiza historycznej rangi oraz wartości społecznej wyselekcjonowanych monumentów. Na wstępnych etapach badań wyróżniono kilka szczególnie istotnych grup obiektów wykonanych z betonu/żelbetu. Wśród nich wymienić należy Halę Stulecia we Wrocławiu, betonowe rzeźby Eduardo Chillidy, memoriały wojenne oraz żelbetowe konstrukcje łupinowe powstałe po II wojnie światowej w Europie Wschodniej.
Na przestrzeni 3 lat uczestnicy projektu InnovaConcrete nie tylko będą badać betonowe i żelbetowe konstrukcje oraz wypracowywać techniczne metody ich konserwacji. Szerokiej analizie poddana zostanie społeczna i ideologiczna rola poszczególnych obiektów na przestrzeni lat, a także ich postrzeganie w czasach współczesnych. Wyniki badań będą sukcesywnie publikowane. Celem konsorcjum jest także zwiększenie świadomości społecznej wartości naszego wspólnego dziedzictwa kulturowego, które stanowią XX-wieczne struktury betonowe.
Dlaczego w tym międzynarodowym projekcie znaleźli się naukowcy z UŁ? Jednym z najważniejszych obszarów badawczych leżących w centrum zainteresowań pracowników Katedry Historii Sztuki UŁ jest architektura XX i XXI wieku ze szczególnym uwzględnieniem obiektów powstałych w Polsce i Europie Środkowo-Wschodniej. Dr Błażej Ciarkowski, który jest zaangażowany w realizację projektu InnovaConcrete, od lat zajmuje się naukowo historią architektury polskiej po II wojnie światowej, ze szczególnym uwzględnieniem umiejscowienia rodzimych dokonań w międzynarodowym kontekście oraz ich relacji z polityką. Efekty prac łódzkich historyków sztuki będą stanowiły integralną część prowadzonych badań i wzbogacą je o niezwykle istotne aspekty historyczne oraz społeczne.
Tomasz Boruszczak