Nagrody

22 Maja

Od lewej: Andrzej Udalski, Joachim Wambsganss

COPERNICUS dla polsko-niemieckiego duetu astronomów

Prof. Andrzej Udalski z Obserwatorium Astronomicznego Uniwersytetu Warszawskiego i prof. dr Joachim Wambsganss z Uniwersytetu w Heidelbergu zostali laureatami jubileuszowej, dziesiątej edycji Polsko-Niemieckiej Nagrody Naukowej COPERNICUS. Uhonorowano ich wspólne badania i osiągnięcia dotyczące planet pozasłonecznych.

Obaj uczeni współpracują ze sobą od ponad dwudziestu lat, odkryli pierwszą planetę pozasłoneczną o wyjątkowo małej masie, „jedynie” około pięciokrotnie cięższą niż Ziemia. Ustalili także, że wokół niemal każdej gwiazdy w Drodze Mlecznej krąży planeta. Tym samym znacznie przyczynili się do rozwoju badań planet pozasłonecznych i lepszego rozumienia pozasłonecznych systemów planetarnych. Ich badania łączą w sobie wiedzę zarówno teoretyczną, jak i empiryczną na temat zjawisk mikrosoczewkowania grawitacyjnego i ich wykorzystania w rozmaitych zastosowaniach astrofizycznych, m.in. do poszukiwania planet krążących wokół odległych gwiazd. Odkrycia naukowców opisuje wiele publikacji, m.in. w prestiżowym czasopiśmie Nature. Wyniki ich badań przyciągają uwagę całego świata – nie tylko astrofizyków.

Joachim Wambsganss studiował astronomię i fizykę w Heidelbergu i Monachium. W monachijskiej uczelni odbył studia doktoranckie. Był uczestnikiem staży podoktorskich w Stanach Zjednoczonych. Prowadził badania w Instytucie Astrofizyki Maxa Plancka w Garching koło Monachium oraz w Instytucie Astrofizyki w Poczdamie. Został profesorem Uniwersytetu w Heidelbergu i do dziś pełni tę funkcję w Astronomisches Rechen-Institut. W swojej pracy stworzył m.in. teorie oraz modele zastosowania i działania mikrosoczewkowania, co przyniosło mu sławę w świecie astrofizyki. Otrzymał wiele nagród naukowych, jak również w dziedzinie komunikacji naukowej.

Andrzej Udalski ukończył studia i uzyskał stopień doktora w Warszawie. Jest profesorem w Obserwatorium Astronomicznym Uniwersytetu Warszawskiego. Uznaje się go za pioniera obserwacji astronomicznych mikrosoczewkowania grawitacyjnego. Do największych jego osiągnięć należy założenie, doskonalenie i rozwój jednego z największych na świecie przeglądów nieba – projektu OGLE – którym kieruje od ponad 30 lat. Za wyniki tego przedsięwzięcia otrzymał międzynarodowe nagrody, np. Medal Karla Schwarzschilda Niemieckiego Towarzystwa Astronomicznego, Nagrodę FNP, izraelską nagrodę Dan David Prize oraz Nagrodę Tycho Brahe Europejskiego Towarzystwa Astronomicznego. Jest członkiem Polskiej Akademii Nauk, Polskiej Akademii Umiejętności oraz US National Academy of Sciences.

Nagroda COPERNICUS przyznawana jest wspólnie przez Fundację na rzecz Nauki Polskiej i niemiecką fundację badawczą DFG od 2006 roku w cyklach dwuletnich. Może ją otrzymać para współpracujących ze sobą naukowców z Polski i z Niemiec. Nazwa nagrody pochodzi od nazwiska astronoma Mikołaja Kopernika, a jej celem jest promowanie osiągnięć badawczych, będących efektem ścisłej współpracy pomiędzy naukowcami z Polski i z Niemiec. Wysokość nagrody wynosi 200 tys. euro. Każdy z laureatów otrzymuje połowę kwoty i może ją wykorzystać na dalsze badania naukowe i wzmacnianie współpracy polsko-niemieckiej.

Laureaci zostali wyłonieni w drodze konkursu przez ośmioosobowe jury złożone z uczonych reprezentujących polskie i niemieckie środowisko naukowe. Uroczystość wręczenia odbędzie się 24 października w Berlinie.

źródło: FNP