Metrologia to nauka dotycząca sposobów dokonywania pomiarów oraz zasad interpretacji uzyskanych wyników. Dzieli się ją na metrologię ogólną, stosowaną, teoretyczną oraz normatywną (dotyczącą uregulowań prawnych). Ta dziedzina nauki odgrywa ogromną rolę w codziennym życiu. Jest obecna wszędzie tam, gdzie liczy się innowacyjność i gdzie dokonują się odkrycia naukowe służące gospodarce, kontaktom handlowym, podnoszeniu jakości życia i ochronie środowiska naturalnego. Jej święto na Targach EuroLab i CrimeLab jest nierozerwalnie związane z obchodami 100-lecia Głównego Urzędu Miar.
Stulecie Głównego Urzędu Miar
W dniu 8 lutego 1919 r. został wydany przez Naczelnika Państwa Marszałka Józefa Piłsudskiego Dekret o miarach, jeden z pierwszych aktów prawnych odrodzonej Rzeczypospolitej. Na jego podstawie 1 kwietnia 1919 r. został utworzony GUM, którego siedzibą od 1922 r. do dnia dzisiejszego, jest zabytkowy budynek w Warszawie mieszczący się przy ulicy Elektoralnej 2. Już w 1922 r. uchwalono ustawę o rachubie czasu w Polsce, pierwszą tego typu na świecie. W 1925 r. Polska przystąpiła do Międzynarodowej Konwencji Metrycznej. GUM podjął dzieło ujednolicenia miar w odradzającej się Polsce w bardzo trudnej sytuacji, gdyż na terenach trzech byłych zaborów istniały różne systemy miar. Z biegiem lat Główny Urząd Miar poddawany był licznym zmianom – zarówno kompetencyjnym, jak i strukturalnym. Jego losy ściśle związane były z historią naszego kraju. Dzięki kompetencjom, zaangażowaniu i poświęceniu pokoleń jego pracowników udało się stworzyć sprawną i nowoczesną instytucję, pracującą dla dobra wspólnego wszystkich obywateli Rzeczypospolitej. Polska administracja miar to z jednej strony tradycja rzetelnych pomiarów i profesjonalnie przeprowadzonych badań, a z drugiej nowoczesne spojrzenie na metrologię. Od zawsze niezmienna pozostaje dbałość o precyzję pomiaru i nadzór nad stosowaniem przyrządów pomiarowych we wszystkich obszarach społeczno-gospodarczych. Sesja okolicznościowa, która odbędzie się 15 marca na Targach EuroLab i CrimeLab, została podzielona na trzy części. W pierwszej zostanie przedstawiona historia GUM i jego rola w strukturze polskiej metrologii, w drugiej głos zabiorą zaproszeni goście, a w ostatniej będzie można poznać najbliższą przyszłość GUM, związaną z budową we współpracy z Politechniką Świętokrzyską, kampusu – laboratoryjnej bazy badawczo-wdrożeniowej, która pozwoli na efektywne i profesjonalne prowadzenie prac rozwojowo-badawczych, co bezpośrednio wpłynie na intensyfikację współpracy pomiędzy sferą badawczo-naukową a przedsiębiorstwami.
Forum naukowe
Centrum Nauk Biologiczno – Chemicznych; Wydział Chemii Uniwersytetu Warszawskiego, Wydział Chemiczny Politechniki Warszawskiej oraz Komitet Chemii Analitycznej PAN przygotowały sesję naukową, która odbędzie się 15 marca podczas Targów EuroLab i CrimeLab. W ramach forum przedstawione zostaną trzy wykłady.
Pierwszy to „Nowe podejście in vitro vs. in vivo w badaniach metabolicznej biotransformacji leków dla celów diagnostyki biomedycznej”, który wygłosi dr Małgorzata Szultka-Młyńska z Katedry Chemii Środowiska i Bioanalityki Wydziału Chemii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Współautorami są prof. dr hab. Bogusław Buszewski, Katedra Chemii Środowiska i Bioanalityki, Wydział Chemii, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu oraz Interdyscyplinarne Centrum Nowoczesnych Technologii. Związki biologicznie aktywne występują w różnych matrycach biologicznych, w tym lekach, często na niskich poziomach stężeń. Stąd, niezbędny jest etap ich izolacji ze skomplikowanych matryc oraz etap wzbogacenia przed ostatecznym oznaczeniem końcowym. Analityka farmaceutyków i ich metabolitów stanowi przedmiot badań farmakokinetycznych, farmakodynamicznych oraz terapeutycznego monitorowania leków. Badanymi matrycami są ludzkie osocze czy krew surowa, głownie ze względu na zapewnienie wystarczającej korelacji pomiędzy stężeniem leku w organizmie a efektem farmakologicznym. Istotnym etapem w analizie leków dla potrzeb metabolomicznych jest wybór metody przygotowania próbki. Jednym z takich rozwiązań jest zastosowanie reaktora elektrochemicznego do naśladowania reakcji metabolicznych tzw. I-ej fazy, stanowiące szybką i uzupełniającą metodę badawczą w stosunku do tradycyjnych modeli in vitro czy in vivo. Zaproponowane rozwiązanie pozwala ponadto na identyfikację wysoce reaktywnych metabolitów, co nie zawsze jest możliwe innymi metodami. Uzyskane wyniki badań ukierunkowane są na aspekt biomedyczny, wnosząc równocześnie wkład w rozwój technik analitycznych, umożliwiających za pomocą wysokiej klasy aparatury symulującej błony komórkowe śledzenie wnikania i metabolizowania leków.
Kolejne zagadnienie – „Badanie właściwości i zastosowanie nanomateriałów w diagnostyce i terapiach medycznych” – zaprezentuje dr inż. Ilona Grabowska-Jadach z Katedry Biotechnologii Medycznej, Wydziału Chemicznego Politechniki Warszawskiej. Współautorzy to mgr inż. Dominika Kulpińska, dr inż. Marcin Drozd, mgr inż. Sandra Skorupska, dr hab. inż. Mariusz Pietrzak, prof. dr hab. inż. Artur Dybko, prof. dr hab. inż. Elżbieta Malinowska, prof. dr hab. inż. Zbigniew Brzózka, Katedra Biotechnologii Medycznej, Wydział Chemiczny, Politechnika Warszawska. Nanomateriały stanowią liczną grupę materiałów, do której zaliczamy m.in. kropki kwantowe, grafen, nanocząstki metali czy też MXeny. Posiadają one zróżnicowane właściwości fizykochemiczne, jednak ich wspólną cechą jest wysoki stosunek powierzchni do objętości, a także możliwość modyfikacji chemicznej ich powierzchni. Wpływa to na wzrost aktywności formy nanocząstkowej w stosunku do makroskopowej oraz determinuje właściwości absorpcyjne i reaktywność nanocząstek. Dodatkowo nanocząstki często charakteryzują się unikalnymi właściwościami optycznymi. Przedstawione zostaną wyniki prac, które miały na celu określenie parametrów fizykochemicznych wybranych nanocząstek oraz zbadanie ich aktywności biologicznej. Badania cytotoksyczności prowadzone były na wybranych modelach hodowli komórkowej, a wykorzystywano w nich ludzkie linie komórkowe (prawidłowe i nowotworowe). Określono wpływ modyfikacji powierzchni na aktywność biologiczną nanomateriału. Ponadto sprawdzono możliwość aplikacji nanocząstek jako nośników leków oraz czynników fotoaktywnych w terapii fototermicznej, która jest wykorzystywana do leczenia nowotworów.
Forum zakończy prezentacja „Nowoczesne oblicze elektrochemii”, która przygotował dr hab. Sławomir Sęk, prof. UW, Laboratorium Fizykochemii Powierzchni, Wydział Chemii Centrum Nauk Biologiczno-Chemicznych, Uniwersytet Warszawski. Jednym z istotnych wyzwań dzisiejszej nauki jest skuteczne projektowanie i wytwarzanie funkcjonalnych materiałów, struktur, a nawet urządzeń, poprzez bezpośrednią kontrolę materii na poziomie nanoskali. Do tych celów potrzebne są odpowiednie narzędzia, które umożliwią monitorowanie przemian chemicznych oraz fizycznych w warunkach in situ, jak również pozwolą na manipulowanie obiektami o rozmiarach rzędu nanometrów. Szerokie możliwości w tym zakresie oferują metody elektrochemiczne w sprzężeniu z technikami spektroskopowymi oraz mikroskopowymi, które dostarczają komplementarnych informacji o badanych zjawiskach/obiektach. Wspomniana kombinacja metod elektrochemicznych z technikami spektroskopowymi oraz mikroskopowymi może stanowić doskonałe narzędzie bioanalityczne do bezznacznikowych badań procesów oddziaływania białek z membranami lipidowymi oraz ich zmian konformacyjnych w obecności pola elektrycznego. Ponadto, wykorzystanie elektrochemicznej skaningowej mikroskopii tunelowej (EC-STM) oraz elektrochemicznej mikroskopii sił atomowych (EC-AFM) umożliwia uzyskanie informacji o strukturze i właściwościach badanych układów nawet na poziomie pojedynczych cząsteczek. W tym kontekście, jednymi z bardziej spektakularnych przykładów mogą być pomiary transportu elektronowego przez pojedyncze molekuły, gdzie elektrochemiczna kontrola umożliwia modulację ich przewodności. Układy takie, mogą być rozważane jako nanoprzełączniki o potencjalnej użyteczności w elektronice molekularnej.
Cała branża laboratoryjna w sercu stolicy
21. Międzynarodowe Targi Analityki i Technik Pomiarowych EuroLab i 8. Targi Techniki Kryminalistycznej CrimeLab odbędą się w dniach 13-15 marca 2019 w Pałacu Kultury i Nauki, Pl. Defilad 1 w Warszawie. Targom towarzyszy niezwykle bogaty program organizowany przez współpracujące przy wydarzeniu od strony merytorycznej instytucje, uczelnie i organizacje. Przez wszystkie dni targowe zapraszamy do odwiedzenia laboratorium „Clean Room”, znajdującego się na terenie Targów.
Więcej informacji oraz rejestracja znajdują się na stronach www.targieurolab.pl www.crimelab.pl
Tomasz Rosset
Agencja AKTERO