Zespół naukowców z Politechniki Wrocławskiej pod kierunkiem dr inż. Joanny Bauer zdobył Grand Prix konkursu Innovation Radar Prize 2020. W kategorii Women-led Innovation triumfowała dr hab. Magdalena Staniszewska, współzałożycielka lubelskiej firmy SDS Optic.
Konkurs Innvoation Radar Prize wyłania najlepszych innowatorów w Europie. Zwycięzców tegorocznej edycji ogłoszono podczas Europejskich Dni Badań i Innowacji. Nagrodę Główną przyznano naukowcom z Politechniki Wrocławskiej, którzy opracowali nanomateriały, mogące całkowicie zrewolucjonizować diagnostykę oraz leczenie nowotoworów piersi. Unikatowa metoda, zaliczana do tzw. teranostyki, czyli nowatorskiego podejścia łączącego terapię i diagnostykę, ma pomóc w leczeniu lekoopornych nowotworów. Badania prowadził zespół pod kierownictwem dr inż. Joanny Bauer z Katedry Inżynierii Biomedycznej Politechniki Wrocławskiej. Wziął w nich udział młody naukowiec z Indii dr Nanasaheb Thorat.
– Nasze wielofunkcyjne nanonośniki są nie tylko zaopatrzone w rodzaj wyspecjalizowanego biologiczne detektora, który sprawia, że potrafią one precyzyjnie odnajdować komórki nowotworowe i bezpośrednio transportować do nich lek, ale dodatkowo mogą być także stymulowane optycznie oraz magnetycznie, wywołując lokalną hipertermię, czyli śmiertelne dla nowotworu przegrzanie. W naszej metodzie stosujemy więc jednocześnie 3 różne metody terapeutyczne: celowaną chemioterapię, hipertermię magnetyczną oraz terapię fototermiczną – wyjaśnia dr Joanna Bauer.
Nowotwory piersi są najczęstszą przyczyną zgonów wśród kobiet w Europie i krajach rozwiniętych. Statystyki Światowej Organizacji Zdrowia są bezlitosne – pokazują, że 1 na 8 kobiet w krajach tzw. UE28 zachoruje na raka piersi przed ukończeniem 85. roku życia. Leczenie poważnie utrudnia fakt, iż większość nowotworów u kobiet nadal rozpoznawana jest w zaawansowanym stadium. Obecnie za podstawowe postępowanie w przypadku terapii zaawansowanych nowotworów piersi uznaje się tzw. mastektomię lub lumpektomię (częściowe usunięcie tkanek piersi). Leczenie operacyjne wspomagane jest przez chemioterapię, radioterapię oraz terapię hormonalną.
– Niestety tzw. lekooporność komórek nowotworowych znacząco obniża skuteczność obecnych terapii antynowotworowych – mówi kierownik projektu. – Wysoce hydrofobowy charakter większości chemioterapeutyków zmniejsza ich biodostępność oraz utrudnia ich penetrację do komórek nowotworowych. Dostosowanie procedur medycznych do indywidualnych potrzeb pacjentów, a także opracowanie dedykowanych strategii leczenia raka z minimalnymi skutkami ubocznymi, ma więc kluczowe znaczenie dla poprawy wyników terapii – dodaje uczona.
Wyróżniona przez Komisję Europejską innowacja promuje terapię nowej generacji, aplikowaną lokalnie, a przez to minimalnie inwazyjną oraz cytotoksyczną dla okalających guz zdrowych organów i tkanek. Zapewnia ona przy tym wysoką skuteczność, gdyż chemioterapeutyk uwalnia się w nowotworze selektywnie w odpowiedniej dawce i czasie. Co ważne, nanocząstki działają także jako środek diagnostyczny uwidaczniający guz, przez co mogą być wykorzystane nie tylko do jego wizualizacji w czasie rzeczywistym, ale także długofalowego monitorowania skutków terapii. Funkcjonalizowane materiały magneto-plazmoniczne, które opracowali wrocławscy naukowcy mogą zrewolucjonizować całkowicie diagnostykę oraz leczenia nowotworów piersi.
Projekt NANOCARGO (Photo/magnetic stimulated nanocargos for superior cancer treatments) otrzymał dofinansowanie z Komisji Europejskiej w wysokości 146 462 euro w ramach grantu MSCA Individual Fellowships. Realizowany jest od 2018 roku.
W kategorii Women-led Innovation nagrodzono dr hab. Magdalenę Staniszewską, współzałożycielkę lubelskiej firmy SDS Optic, która opracowała rewolucyjną mikrosondę optyczną OMiProbe do szybkiej i precyzyjnej diagnostyki nowotworów piersi. O tej innowacji pisaliśmy w ub. roku na łamach Forum Akademickiego.
– Naszą wizją jest powszechne wykorzystanie naszej technologii w diagnostyce nowotworów piersi. Zgodnie z analizami WHO, szybka i skuteczna diagnostyka nowotworowa może prowadzić do zmniejszenia umieralności nawet o 30%. Problem dotyczy setek tysięcy kobiet na całym świecie, które dzięki naszej technologii otrzymają wiarygodną i szybką diagnozę oraz większe szanse na wyleczenie – mówi dr hab. Magdalena Staniszewska, pomysłodawca mikrosondy, przez wiele lat związana z Harvard Medical School w Bostonie.
Zespół SDS Optic pracuje nad przełomową technologią polegającą na szybkim wykrywaniu badanej substancji w organizmie, w tym markerów nowotworowych, ze szczególną dokładnością, z zastosowaniem wiązki laserowej i użyciu innowacyjnych komponentów. Na końcu procesu następuje interpretacja odczytu na detektorze wykorzystującym odpowiedni algorytm przeliczeniowy, który podaje poziom badanego związku (np. markera nowotworowego HER2) w formie liczbowej. Dzięki wysokiej czułości detekcji nie będzie konieczności pomiaru markerów wewnątrz samej tkanki guza, ale w jej okolicy. Wykorzystanie cienkiej mikrosondy pozwoli na wykonywanie dokładnych, bardzo szybkich i mniej bolesnych badań pomiaru markerów nowotworowych.
Na realizację projektu SDS-OmiProbe lubelska spółka SDS Optic otrzymała największe jak dotąd wśród polskich MŚP dofinansowanie z Unii Europejskiej – blisko 4 mln euro z Instrumentu MŚP Faza II.
MK, źródło: KPK PB UE