250 prelegentów z Polski i zagranicy, 54 naukowe sesje tematyczne, 2 sesje plenarne z udziałem wybitnych keynote speakerów: profesorów Grahama Murdocka i Görana Bolina, debata nad przyszłością dyscypliny nauki o komunikacji społecznej i mediach, prezentacja badań na temat demokracji i wolności mediów – to najważniejsze punkty VI Kongresu Polskiego Towarzystwa Komunikacji Społecznej.
Kongres po raz pierwszy odbył się w Gdańsku. Przebiegał pod hasłem: „Media i społeczeństwo w erze platform, algorytmów i danych”. Współorganizatorami wydarzenia były: Instytut Mediów, Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Gdańskiego oraz Europejskie Centrum Solidarności.
W trakcie uroczystości otwarcia honorowe członkostwo PTKS przyznano trzem wybitnym postaciom ze świata nauki i obszaru działań społecznych: dr Hannie Machińskiej – zastępczyni Rzecznika Praw Obywatelskich, prof. Teresie Sasińskiej-Klas – założycielce i dyrektorce Międzynarodowej Szkoły Dziennikarstwa Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz Instytutu Dziennikarstwa, Mediów i Komunikacji Społecznej UJ, a także prof. Januszowi Adamowskiemu – dziekanowi Wydziału Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii Uniwersytetu Warszawskiego. Laudacje wygłosili kolejno: ks. prof. Michał Drożdż z Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie, prof. Małgorzata Adamik-Szysiak z Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie i prof. Agnieszka Hess z Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Uroczyste otwarcie Kongresu było także okazją do uczczenia jubileuszu 40-lecia pracy zawodowej prof. Bogusławy Dobek-Ostrowskiej, wybitnej naukowczyni, politolożki, związanej zawodowo z Uniwersytetem Wrocławskim, współzałożycielki i pierwszej prezeski Polskiego Towarzystwa Komunikacji Społecznej. Gratulacje wygłosiła prof. Iwona Hofman, a współpracownicy i wychowankowie jubilatki zadedykowali jej 30 numer czasopisma naukowego Central European Journal of Communication, pod redakcją prof. Michała Głowackiego. Warto dodać, że również to znaczące czasopismo PTKS obchodziło 15-lecie działalności.
Nie zabrakło tak ważnych akcentów, jak wręczenie nagród w konkursach związanych z dyscypliną nauki o komunikacji społecznej i mediach. Nagrodę w konkursie PTKS na najlepszą pracę doktorską za rok 2020 odebrała dr Kinga Adamczewska z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, która napisała doktorat pod opieką prof. Agnieszki Stępińskiej. W edycji konkursu za rok 2021 nagrodę przyznano dr Katarzynie Pagacz z Uniwersytetu Jagiellońskiego, której promotorką była prof. Agnieszka Hess. Nagrodę im. Karola Jakubowicza, przyznawaną za wybitne prace naukowe, otrzymała prof. Urszula Doliwa z Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie za monografię The Pirate Waves. Polish Private Radio Broadcasting in the Period of Transformation 1989–1995.
Wręczono także nagrody w Ogólnopolskim Konkursie Instytutu Mediów, Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Gdańskiego, Medi@stery, na najlepsze prace magisterskie z zakresu wiedzy o mediach. Pierwszą nagrodę za pracę Marketing LGBT+: charakterystyka, potencjał wykorzystania, przykłady otrzymała Karolina Wojtal z Uniwersytetu Warszawskiego (praca napisana pod kierunkiem prof. Anny Jupowicz-Ginalskiej). Drugie i trzecie miejsce zajęli kolejno: Magdalena Żochowska z Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie (#bookstagram: książka i czytanie w mediach społecznościowych napisana pod kierunkiem prof. Iwony Hofman) oraz Michał Skrzyński z Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach (Komiks w ujęciu teorii użytkowania i korzyści. Badania użytkowników komiksów napisana pod kierunkiem prof. Marka Mazura).
Dwa ważne punkty w czasie pierwszego dnia Kongresu to sesje plenarne z udziałem wybitnych komunikologów i medioznawców, którzy wystąpili w roli keynote speakerów. Pierwsza z udziałem prof. Grahama Murdocka z Uniwersytetu w Lougborough (Wielka Brytania), który wygłosił wykład Hidden Abodes: Digital Lives and Distant Others oraz kolejna z udziałem prof. Görana Bolina z Uniwersytetu Södertörn w Sztokholmie (Szwecja), który wystąpił z prelekcją Data Value: Dynamics of Value Generation in Data Capitalism.
Pierwszy dzień obrad zwieńczyła uroczysta kolacja wydana przez prezydentkę Gdańska Aleksandrę Dulkiewicz w Dworze Artusa – wyjątkowym historycznym miejscu na mapie Gdańska.
Kolejne dwa dni Kongresu odbywały się na Wydziale Nauk Społecznych Uniwersytetu Gdańskiego. W 54 sekcjach tematycznych swoje wystąpienia wygłosiło ponad 250 gości z ośrodków naukowo-badawczych z Polski i zagranicy, a także praktycy, zajmujący się obszarem mediów, public relations i szeroko rozumianą komunikacją społeczną. Niezwykle interesująca była otwarta sesja Media Freedom and Democracy in the Age of Platforms and Data z udziałem międzynarodowego grona naukowców i ekspertów. Sesję poprowadził prof. Göran Bolin, a wystąpienia zaprezentowali: prof. Ilva Skulte, która mówiła o wolności prasy w postsocjalistycznej Litwie, dr Halliki Harro-Loit z Uniwersytetu w Tartu, która wygłosiła prelekcję na temat wolności słowa w Estonii. Prezentację ‘The Protection of <<Justice>> in Hungarian Law przedstawił dr Gabor Polyak, członek Mertek Media Monitor, organizacji działającej na rzecz wzmocnienia wolności mediów. Polskimi przedstawicielami w tej otwartej sesji byli dr Łukasz Szurmiński, dr Jacek Mikucki oraz dr hab. Katarzyna Gajlewicz-Korab z Uniwersytetu Warszawskiego, którzy zaprezentowali wystąpienie The Critical Junctures of Media Freedom in Poland. Sesję zamknęło wystąpienie prof. Michała Głowackiego (Uniwersytet Warszawski) oraz prof. Agnieszki Stępińskiej (Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu) Researching Media Freedom and Democracy: The Case of <<Central European Journal of Communication>>.
Ważnym spotkaniem z punktu widzenia dyscypliny nauki o komunikacji społecznej i mediach były obrady okrągłego stołu: Pozycjonowanie dyscypliny w nauce w Polsce, z udziałem prof. Urszuli Doliwy (UWM), ks. prof. Michała Drożdża (UPJPII), prof. Sławomira Gawrońskiego (Wyższa Szkoła Informatyki i Zarzadzania w Rzeszowie) oraz prof. Jadwigi Woźniak-Kasperek (UW). Rozmawiano o problemach i wyzwaniach, ale optymistyczną, wspólną konkluzją było stwierdzenie, że nauki o komunikacji społecznej i mediach jako młoda i jednocześnie niezwykle dynamicznie rozwijająca się dyscyplina, mogą stać się jednym z najważniejszych filarów polskiej nauki. Zainicjowano także propozycję przekazania postulatów dotyczących pozycjonowania dyscypliny w obszarze stabilizacji punktacji czasopism w dyscyplinach oraz zwiększenia udziału monografii w wypełnianiu slotów publikacyjnych, które zostaną przekazane przewodniczącemu Komisji Ewaluacji Nauki przy Ministerstwie Edukacji i Nauki.
Tradycyjnie odbyły się spotkania sekcji badawczych PTKS, ale najważniejszym wydarzeniem dla członków PTKS był VI Walny Zjazd Wyborczy Polskiego Towarzystwa Komunikacji Społecznej. Na Przewodniczącą Zarządu PTKS została wybrana prof. Iwona Hofman (Uniwersytet Marii Curie Skłodowskiej w Lublinie), która po raz kolejny została obdarzona zaufaniem środowiska naukowego. W skład Zarządu weszli: prof. Małgorzata Adamik-Szysiak (Uniwersytet Marii Curie Skłodowskiej w Lublinie), ks. prof. Michał Drożdż (Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie), prof. Agnieszka Hess (Uniwersytet Jagielloński), prof. Mariusz Kolczyński (Uniwersytet Śląski w Katowicach), prof. Małgorzata Łosiewicz (Uniwersytet Gdański), prof. Szymon Ossowski (Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu).
Miłym akcentem VI Kongresu PTKS były wydarzenia towarzyszące. Goście mogli wysłuchać koncertu Studia Wokalnego Uniwersytetu Gdańskiego oraz obejrzeć wystawę, prezentowaną w holu Wydziału Nauk Społecznych UG: PhotoMedia’22. Na wystawie zostały zaprezentowane prace fotograficzne studentów studiów magisterskich kierunku dziennikarstwo i komunikacja społeczna Uniwersytetu Gdańskiego, specjalności fotograficznej, zrealizowane w ramach zajęć warsztatowych oraz seminarium dyplomowanego. Nie zabrakło wspólnego zwiedzania Kampusu UG, Muzeum II Wojny Światowej, Teatru Szekspirowskiego oraz Starego Miasta w Gdańsku.
Cykliczne Kongresy są czasem spotkań naukowców, ekspertów oraz praktyków z obszaru medioznawstwa i komunikacji społecznej. Mają na celu integrację środowiska badaczy i praktyków komunikowania, podniesienie rangi i poziomu prowadzonych badań oraz uporządkowanie obszaru studiów nad komunikowaniem i mediami w Polsce. VI Kongres PTKS był wydarzeniem wyjątkowym pod względem liczby uczestników, sesji naukowych i wydarzeń towarzyszących. Ale było to także jedno z pierwszych tak szerokich spotkań środowiska komunikologów i medioznawców po lockdownie czasu pandemii. Gdańsk miasto wolności i międzyludzkiej solidarności oraz temat przewodni Kongresu dotyczący zmian w komunikacji i mediach w erze „czwartej rewolucji przemysłowej” okazały się magnesem przyciągającym liczne grono naukowczyń, naukowców oraz praktyków. Kolejny VII Kongres PTKS zaplanowano za trzy lata w Katowicach.
dr Beata Czechowska-Derkacz
