Narodowy Program Kopernikański może przyczynić się do dezintegracji środowiska akademickiego i naukowego – uważają członkowie Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich.
W swoim najnowszym stanowisku Prezydium KRASP wyraziło głębokie zaniepokojenie treścią dostępnego projektu ustawy dotyczącej utworzenia Narodowego Programu Kopernikańskiego. Wątpliwości budzą u rektorów przewidziane w nim rozwiązania i sposób podejścia do fundamentalnych zasad wolności akademickiej.
Uważamy, że tworzenie tak złożonej instytucji naukowej, pomimo ograniczonej liczby reprezentowanych dyscyplin naukowych, wymaga licznej kadry badawczej i dydaktycznej o najwyższych kwalifikacjach, co z kolei rodzi obawy o osłabienie wielu ośrodków akademickich i naukowych, często także kosztem uczelni regionalnych, oraz rozproszenie z wielkim trudem budowanego potencjału istniejących już instytucji. Efektem może być pogłębiająca się dezintegracja środowiska akademickiego i naukowego – czytamy w stanowisku KRASP.
Rektorzy dodają, że dodatkowe środki, które miałyby być przeznaczone na finansowanie Międzynarodowej Akademii Kopernikańskiej, powinny raczej wspomóc rozwój uczelni regionalnych, rozbudowę laboratoriów badawczych czy wartościowe polskie czasopisma, by mogły one znaleźć swoje miejsce w międzynarodowych bazach danych. Ich obawy budzi także fakt, że zadania, które według projektu mają być realizowane w ramach Narodowego Programu Kopernikańskiego, są już wykonywane przez cały system szkolnictwa wyższego i nauki oraz agendy rządowe.
Dublowanie zadań tych instytucji skutkować będzie dodatkowymi wielomilionowymi kosztami administracyjnymi obsługi nowego systemu przypadającymi w okresie trudnej sytuacji pandemicznej, gospodarczej i zwiększonych wydatków państwa z tym związanych. Jednocześnie brak odpowiednio zwiększanych nakładów na badania naukowe i rozwój istniejących jednostek nauki i szkolnictwa wyższego, w tym głównie na poziomie regionalnym, z pewnością nie przyczyni się do rozwoju badań naukowych w Polsce i budowania rozpoznawalności naukowej polskich instytucji nauki. Fiasko programu kopernikańskiego spowodowałoby natomiast ogromną szkodę wizerunkową dla naszego kraju – oceniają członkowie KRASP.
W ich opinii prezentowane w projekcie regulacje nie będą w stanie skutecznie przyczynić się do realizacji celu zapisanego w preambule, jakim jest „dołączenie polskiej nauki do poziomu czołowych centrów naukowych na świecie”. Jednocześnie Konferencja Rektorów Akademickich Szkół Polskich wnioskuje o otwartą dyskusję nad wszystkimi projektami strategicznymi i legislacyjnymi, nad którymi podejmowane są prace w Ministerstwie Edukacji i Nauki, zgodnie z zasadą partycypacji i dialogu i przy poszanowaniu „Zasad techniki prawodawczej”.
Tymczasem w ostatnim numerze „Forum Akademickiego” prof. Włodzimierz Bernacki, wiceminister edukacji i nauki, pełnomocnik rządu ds. reformy nauki, przekonuje, że projekt NPK „nie ingeruje w dotychczasową strukturę nauki, nie likwiduje niczego, za to dodaje jej witalności i siły. Nie uderza w jakiekolwiek środowiska czy podmioty funkcjonujące w polskiej przestrzeni naukowej, ale ją rozszerza”. Dodaje też, że „w projekcie nie ma propozycji utworzenia instytucji takiej jak PAN czy zastępującej PAN”.
Ona będzie miała inną strukturę i inną rolę niż PAN i PAU. Stawiamy na promocję polskiej nauki za granicą, ale nowe byty miałby też swoją rolę w przestrzeni wewnętrznej. Trzeba zaznaczyć, że to dopiero pierwsza wersja projektu ustawy, z pewnością nie jest ostateczna – podkreśla wiceminister.
Zapewnia też, że żadna instytucja naukowa w Polsce nie straci na realizacji tego projektu.
MK
Stara sprawdzona zasada - dziel i rządź ! Tylko że tym rozwiązaniem nie wpiszemy się na szczyty nauki światowej !