W Wiedniu spotkali się przewodniczący konferencji rektorów dziesięciu krajów Europy Środkowej, by omówić zagadnienia dotyczące roli uniwersytetów we współczesnych społeczeństwach. Obrady toczyły się pod hasłem: „Universities for Enlightenment” (Uniwersytety dla oświecenia).
W stolicy Austrii Polskę reprezentował prof. Jan Szmidt, przewodniczący Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich i rektor Politechniki Warszawskiej. Oprócz niego w spotkaniu brali udział: Mg. Eva Bilimlinger (Austriacka Konferencja Rektorów), prof. Snježana Prijić Samaržija (Chorwacka Konferencja Rektorów, Assoc). prof. Jan Hancil (Czeska Konferencja Rektorów), prof. dr Peter-Andrĕ Alt (Niemiecka Konferencja Rektorów), prof. Fabio Rugge (Włoska Konferencja Rektorów), prof. dr Nenad Zrinić (Serbska Konferencja Rektorów), prof. dr Marek Šmid (Słowacka Konferencja Rektorów), prof. dr Zdravko Kacič (Słoweńska Konferencja Rektorów), prof. dr Michael O. Hengartner (Szwajcarska Konferencja Rektorów).
Na zakończenie spotkania uczestnicy podpisali deklarację, wskazującą na zagrożenia podstawowych wartości, na których oparte jest funkcjonowanie demokratycznego społeczeństwa, oraz odpowiedzialność uczelni za kształtowanie tych wartości wśród studentów i w całym społeczeństwie. „Wolność akademicka i uczciwość badań i nauczania, autonomia instytucjonalna, znaczący udział studentów i wydziałów w zarządzaniu oświatą, oraz odpowiedzialność publiczna za szkolnictwo wyższe są kluczowymi elementami jego funkcjonowania i rozwoju” – piszą rektorzy. Dalej zwracają uwagę na szczególne znaczenie zasad Magna Charta Universitatum, a zwłaszcza wagę podejścia holistycznego w kształceniu przyszłych pokoleń poprzez wspieranie ich fizycznego, psychicznego i intelektualnego rozwoju. „Podkreślamy wkład, jaki instytucje szkolnictwa wyższego wnoszą do społeczeństwa, promując porozumienie między kulturami, politykę równego dostępu, zaangażowanie obywatelskie i edukację etyczną, a także poszerzanie odpowiedzialności społecznej” – czytamy w deklaracji.
Reprezentanci środkowoeuropejskich konferencji rektorów wezwali też decydentów, by zapobiegli wszelkim formom podważania niezależności badawczej, również w dziedzinie badań artystycznych i współtworzenia artystycznego, oraz autonomii instytucjonalnej. Wyrazili też zaniepokojenie rozwojem takich sytuacji, które zagrażają demokratycznemu charakterowi instytucji i społeczeństw. „Propaganda post-prawdy coraz silniej kształtuje opinię publiczną i debatę publiczną, osiągając nowy wymiar dzięki mediom społecznościowym (…) Nasze obawy nasilają się na tle rosnących nierówności, nacjonalizmu, populizmu, rasizmu, antysemityzmu, nietolerancji, polaryzacji i radykalizacji, a także pseudonauki, pseudofaktów i innych zagrożeń dla kultury demokratycznej i naukowej. Jako przedstawiciele instytucji szkolnictwa wyższego staramy się zapobiegać i przeciwdziałać tym zmianom” – stanowczo zadeklarowali uczestnicy wiedeńskiego spotkania.
MK
Treść deklaracji „Universities for Enlightenment”