Drapieżne konferencje, repozytoria danych, rady uczelni, warunki zatrudniania na umowach czasowych, kobiety w naukach technicznych – to tylko niektóre tematy listopadowego numeru „Forum Akademickiego”. Przypominamy o możliwości prenumeraty pisma na rok 2022.
W tym wydaniu wracamy do problemów z „drapieżnikami”. Jolanta Szczepaniak z Wydawnictwa Politechniki Łódzkiej pyta, czy w ministerialnym wykazie znajdują się drapieżne konferencje, a więc takie, których celem jest osiągnięcie jak największego zysku poprzez zapełnienie jak największej liczby sesji. Okazuje się, że co do niektórych można mieć podejrzenia. Jak je rozpoznać? – o tym w tekście otwierającym publicystyczną część listopadowego FA.
O „drapieżnikach” także w tekście prof. Edwarda Radosińskiego z Politechniki Wrocławskiej dotyczącym Multidisciplinary Digital Publishing Institute (MDPI), jednego z najważniejszych graczy na rynku publikacji naukowych również w polskim środowisku naukowym.
Konflikt na Uniwersytecie Pedagogicznym w Krakowie nie wygasa, mimo że rektor zamienił już ponad 480 umów czasowych na umowy na czas nieokreślony. Postanowiliśmy się przyjrzeć dokładnie, jak oceniają tę sytuację związki zawodowe, a także jak to wygląda w innych polskich uczelniach. Dane z bazy POL-on niosą interesujące informacje, z których wynika, że problem ogromnej liczby nauczycieli akademickich zatrudnionych na umowach czasowych nie dotyczy jedynie krakowskiej uczelni. Zapytaliśmy też dr. Leszka Rymarowicza, nadinspektora pracy, który prowadził kontrolę w UPK, o warunki zatrudniania na umowach czasowych w uczelniach. W wywiadzie znajdą Państwo uwagi, które mogą się przydać w realizacji polityki kadrowej w uczelniach.
Kodeks pracy nie mówi nic o „przekształcaniu umów”, ale stanowi, iż „uważa się”, że pracownik, odpowiednio od dnia następującego po upływie okresu 33 miesięcy lub od dnia zawarcia czwartej umowy o pracę na czas określony, jest zatrudniony na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony. Mamy więc do czynienia z działaniem „z mocy prawa”, a stan ten – na podstawie art. 29 par. 1 i par. 4 Kodeksu pracy – pracodawca winien potwierdzić na piśmie – twierdzi nasz rozmówca.
W październiku zakończyła się realizacja projektu „Dziedzinowe Repozytoria Otwartych Danych Badawczych”,
w ramach którego powstały trzy repozytoria otwarte dla wszystkich badaczy i udostępnionych zostało ponad 600
zbiorów danych. Więcej o efektach tej inicjatywy w artykule Natalii Gruenpeter.
Dopiero w ostatnich latach rozwój technologii umożliwił bezpieczne i relatywnie tanie przechowywanie
dużych ilości danych, co pozwoliło na udostępnianie wszystkich danych eksperymentalnych, w tym również bardzo dużych objętościowo (od kilku do kilkudziesięciu GB) surowych danych dyfrakcyjnych. Obecnie duża część tych danych jest przechowywana i udostępniana w sposób otwarty – mówi jeden z bohaterów tekstu.
Jednym z najbardziej znanych na świecie propagatorów ruchu na rzecz otwartej nauki, który angażuje się w zwiększanie jej transparentności, jest Brian Nosek, dyrektor Center for Open Science, inicjator i koordynator wielu projektów replikacyjnych, uznany w 2015 r. przez „Nature” za jednego z dziesięciu najbardziej wpływowych naukowców świata. Rozmowę z nim przeprowadził Tomasz Witkowski.
Badaczom rozpoczynającym karierę naukową bardzo łatwo zaakceptować koncepcję otwartej nauki, ponieważ jest ona podstawą tego, jak nauka musi funkcjonować. Oczywiście kiedy już staniemy się częścią systemu nauki, zdajemy sobie sprawę, że nie działa on w ten sposób. Starsi naukowcy wyrażają
praktyczny sceptycyzm, który mówi: „Oczywiście, mogę wierzyć w twój idealizm, ale bądźmy realistami”. Przyjęcie do wiadomości faktu, że muszę teraz zmienić swoje praktyki, byłoby przyznaniem się do czegoś,
do czego przyznać się nie chcę. Badacz, który dotychczas nie opublikował żadnej pracy naukowej, nie będzie odczuwał takiego oporu, natomiast badacz, który ma na swoim koncie 500 artykułów, oczywiście będzie go czuł – mówi Nosek.
Dyskusję na temat wyrównywania praw i możliwości rozwojowych kobiet w związku z prowadzonymi przez nie badaniami naukowymi inicjują profesorowie Leszek Chybowski i Wojciech Przetakiewicz z Akademii Morskiej w Szczecinie.
Tylko ustawiczna, publiczna debata oraz ujawnianie patologicznych sytuacji może w naszym odczuciu skłonić społeczność akademicką do innego postrzegania miejsca i roli kobiet oraz do zmian możliwie
szybkich i odpowiadających kierunkom rozwoju współczesnej nauki i inżynierii – piszą autorzy artykułu „Udowodnij, że jesteś warta tyle co kolega”.
Rady uczelni – jako nowy organ publicznych szkół wyższych – funkcjonują od pierwszych miesięcy 2019 r. Prawie trzy lata ich działalności pozwalają na szerszą ocenę, której – posiłkując się monografią pod red. Jerzego
Woźnickiego – dokonał prof. Dariusz Rott z Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach.
W chorobach neurodegeneracyjnych nieodwracalne uszkodzenie i śmierć komórek nerwowych może wynikać z akumulacji w neuronach patologicznych białek. Najprostszym rozwiązaniem byłoby ich usunięcie, ale jak
to zrobić, zapewniając jednocześnie ochronę przy przekraczaniu bariery krew-mózg? Dr Karolina Pierzynowska z Uniwersytetu Gdańskiego udowodniła, że idealnym rozwiązaniem może być genisteina, która nie przekracza ściany komórkowej i nie wiąże się z białkami, lecz działa jedynie na receptor.
Kieruję się chęcią odważnego przekraczania granic. Kiedyś przeczytałam: ten, kto idzie za tłumem, nie dojdzie dalej niż wszyscy. Bardzo dużo rzeczy robię „na czuja”, nie kieruję się przyjętymi ogólnie aksjomatami laboratoryjnymi – przyznaje gdańska badaczka w artykule „Genisteiną w toksyczne białka”.
W numerze ponadto:
Po znacznie więcej zapraszamy do listopadowego numeru Forum Akademickiego. Zachęcamy także do prenumeraty pisma na 2022 rok.
Mariusz Karwowski