Nagrody Prezesa Rady Ministrów

24 naukowców zostało uhonorowanych Nagrodami Prezesa Rady Ministrów za rozprawy doktorskie i habilitacyjne oraz działalność naukową i wdrożeniową.

W gronie laureatów znalazły się dwie wybitne badaczki, które doceniono za osiągnięcia w zakresie działalności naukowej. Są to:

dr hab. Danuta Kisielewska z Akademii Górniczo-Hutniczej im. Stanisława Staszica w Krakowie – za dorobek naukowy z zakresu eksperymentalnej fizyki cząstek elementarnych i wysokich energii. Wysoką pozycję w nauce światowej zdobyła dzięki badaniom przeprowadzanym od kilkudziesięciu lat różnymi technikami eksperymentalnymi, głównie w Europejskim Laboratorium Fizyki Cząstek CERN pod Genewą, ale także w DESY w Hamburgu oraz Laboratorium im. Fermiego pod Chicago. W kilkuset publikacjach, których jest autorką lub współautorką, przedstawiła wyniki badań oddziaływań cząstek elementarnych począwszy od zderzeń hadronów przy energiach do 250 GeV badanych techniką komór pęcherzykowych, przez oddziaływania elektron-proton, badane technikami elektronicznymi w ramach Współpracy ZEUS przy zderzaczu HERA w DESY, do oddziaływań proton-proton, badanych w eksperymencie ATLAS w CERN, przy najwyższej osiąganej energii 7 TeV. Do najznakomitszych wyników tych badań należy przede wszystkim pionierskie, bardzo dokładne wyznaczenie funkcji struktury nukleonu oraz odkrycie oddziaływań z dużą przerwą rozkładu cząstek wtórnych w pospieszności (rapidity), współudział w odkryciu bozonu Higgsa w eksperymencie ATLAS, odkrycie nowych prawidłowości w zderzeniach ciężkich jonów;
prof. Ewa Kula-Świeżewska z Instytutu Biochemii i Biofizyki PAN – za dorobek naukowy z zakresu biochemii, chemii bioorganicznej i badań molekularnych związków izoprenoidowych. Głównym nurtem jej zainteresowań badawczych jest grupa zróżnicowanych strukturalnie związków izoprenoidowych występujących w organizmach eukariotów. Związki te odgrywają istotne znaczenie w biologii, m.in. w środowisku roślin w ich przystosowywaniu do stresów środowiskowych. Wyniki badań nad związkami izoprenoidowymi mogą też mieć znaczenie praktyczne i być w przyszłości wykorzystywane w przemyśle spożywczym, kosmetycznym, farmaceutycznym i medyczny. Jednym z licznych odkryć badawczych, o dużym potencjale oddziaływania, jest charakterystyka reduktazy poliprenolowej zidentyfikowanej u ssaków i wykazanie, że mutacje w jednym z genów (SRD5A3), kodującym ten enzym skutkują u ludzi chorobami Wrodzonego Niedoboru Glikozylacji typu 1.

Ponadto nagrodzono dziesięć osiągnięć będących podstawą nadania stopnia doktora habilitowanego:

dr hab. Przemysław Jerzy Błyszczuk z Uniwersytetu Jagiellońskiego – za cykl 5 prac eksperymentalnych, których celem była analiza mechanizmów molekularnych i komórkowych odpowiedzialnych za powstawanie pozapalnego zwłóknienia w mięśniu sercowym. Prace te stanowią istotny wkład w wiedzę na temat mechanizmów powstawania kardiomiopatii rozstrzeniowej i możliwości leczenia zapalenia mięśnia sercowego. Wyniki badań są pionierskie w skali światowej;
dr hab. Wojciech Brzezicki z Uniwersytetu Jagiellońskiego – za badania teoretyczne związane z „gorącymi” problemami fizyki, w nowej dziedzinie – materii topologicznej. Wskazał on na nowe egzotyczne fazy magnetyczne z uporządkowaniem niekolinearnym w 2- i 3-wymiarowych układach, gdzie stabilizującym czynnikiem są spinowe i orbitalne splątania kwantowe. Jego teoretyczne rozważania, opublikowane w cyklu prac w najlepszych czasopismach fizycznych, nawiązują do realnych materiałów i stymulują badania eksperymentalne w tej dziedzinie;
dr hab. Janusz Marcin Dąbrowski z Uniwersytetu Jagiellońskiego – za cykl 16 jednotematycznych prac opublikowanych w prestiżowych, specjalistycznych czasopismach z listy JCR, które cytowane były ponad 650 razy. Prace te pozwoliły na stworzenie biblioteki halogenopochodnych porfiryn, chloryn, bakteriochloryn o korzystnych właściwościach fizykochemicznych oraz określonym działaniu farmakologicznym w warunkach in vitro oraz in vivo. Autor wykazał silną absorpcję badanych indywiduów w zakresie bliskiej podczerwieni, dużą trwałością fotochemiczną oraz możliwością generowania reaktywnych form tlenu zgodnie z mechanizmem przeniesienia elektronu, jak też przekazanie energii. Ma to dominujący wpływ na aktywność układu immunologicznego;
dr hab. Miłosz Paweł Giersz z Uniwersytetu Warszawskiego – za publikację przedstawiającą wyniki dotychczas zrealizowanych badań i spektakularnych odkryć dokonanych w ważnym ośrodku kultury Wari. Pokazuje interdyscyplinarny charakter badań w Castillo de Huarmey uwzględniający zaangażowanie specjalistów różnych dziedzin pokrewnych archeologii i wykonanych na najwyższym światowym poziomie zarówno ze względu na realizację specjalistycznych analiz (szczególnie materiałów kostnych) jak i zastosowanie najnowocześniejszych technik dokumentacyjnych (m.in. skanowanie 3D, fotogrametria, itd.);
dr hab. Jerzy Kaliszuk z Instytutu Historii Nauki PAN – za publikację stanowi olbrzymią, niezwykle bogatą w treści pracę, która śmiało mogłaby być dziełem całego zespołu badawczego. Jest znaczącym osiągnięciem polskiej mediewistyki, ma wymiar kulturowy, humanistyczny o zasięgu europejskim. Trudno przecenić jej znaczenie dla poszukiwań polskich dóbr kultury zaginionych podczas II wojny światowej;
dr hab. Tomasz Klimsiak z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu – za sześć samodzielnie napisanych, obszernych prac, które stanowią nowatorski wkład w rozwój stochastycznych cząstkowych, stochastycznych wstecz z odbiciem, stochastycznych z miarą, równań różniczkowych i ich zastosowań w matematyce finansowej;
dr hab. inż. Małgorzata Elżbieta Kopytko z Wojskowej Akademii Technicznej – za oryginalne badania nad rozwojem nowej generacji detektorów podczerwieni pracujących w podwyższonych temperaturach, tzw. detektorach barierowych. Obejmują one opracowanie architektury detekcyjnej przyrządów wytwarzanych z tellurku kadmowo-rtęciowego (HgCdTe) metodą epitaksji ze związków metaloorganicznych (MOCVD) oraz epitaksji z wiązek molekularnych (MBE), charakteryzację oraz analizę ich parametrów elektrycznych i optycznych, w szczególności badanie wpływu wysokości barier energetycznych i nieciągłości pasm na wartości graniczne parametrów detekcyjnych. Uzyskane wyniki mają dużą wartość naukową, poznawczą, a co najważniejsze także aplikacyjną – znajdują bezpośrednie zastosowanie w produkcji detektorów podczerwieni przez firmę Vigo System z Ożarowa Mazowieckiego, dobrze rozpoznawalną na globalnym rynku;
dr hab. Agata Lucyna Starosta z Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej – za badania o fundamentalnym znaczeniu dla zrozumienia procesu syntezy białek, czyli translacji. Jest to centralny proces dla funkcjonowania każdej żywej komórki. Zachodzi on w specjalnych maszynach komórkowych zwanych rybosomami. Prace w osiągnięciu habilitacyjnym dotyczą syntezy białek, które zawierają kilka następujących po sobie reszt proliny. Ciągi prolin są trudne w syntezie, a w konsekwencji rybosomy często się na nich zatrzymują, a synteza białka ulega zahamowaniu. W trakcie biosyntezy białka obecność następujących po sobie co najmniej trzech reszt proliny (PPP) może zredukować szybkość powstawania białka, a nawet może powodować pauzę rybosomu w czasie translacji informacji zakodowanej w mRNA, co zostało potwierdzone przez autorkę osiągnięcia. Co więcej wykazała, że motyw prolinowy jest niezbędny dla funkcjonowania enzymu, a do jego produkcji niezbędny jest czynnik elongacyjny EF-P. Odkrycie to wskazuje na istnienie ciekawej pętli regulacyjnej, w której wymagana jest wydajna translacja białka;
dr hab. Joanna Urban-Ciecko z Instytutu Biologii Doświadczalnej PAN im. M. Nenckiego – za osiągnięcia stanowiące istotny wkład w rozwój biologii, a szczególnie neurobiologii i dotyczą badania podstaw funkcjonowania kory mózgowej: mechanizmów plastyczności neuronalnej zachodzącej pod wpływem uczenia się oraz mechanizmów kontrolujących przekazywanie sygnałów między neuronami korowymi. Ze szczególnym uwzględnieniem roli układu hamującego (GABAergicznego, GABA — kwas gamma-aminomasłowy) i cholinergicznego w kształtowaniu odpowiedzi neuronów pobudzających w korze czuciowej myszy. Badania ujawniły także nowe mechanizmy działania neuronów SST oraz układu cholinergicznego w korze czuciowej;
dr hab. Arkadiusz Wudarski z Uniwersytetu Zielonogórskiego – za podjętą przez niego komparatystykę wieczystoksięgowa, mającą znaczący wpływ na rozwój europejskiego prawa prywatnego, w szczególności na kształtowanie się wspólnotowego prawa majątkowego. Badania potwierdzają potrzebę opracowania wspólnych standardów jakości ksiąg wieczystych w Europie. Ich wyniki mogą być wykorzystane zarówno na płaszczyźnie europejskiej jak i narodowej i posłużyć do reformy krajowych systemów wieczystoksięgowych. Prace badawcze były prowadzone między innymi na Uniwersytetach w Osnabrück, Wiedniu, Hamburgu oraz na Europejskim Uniwersytecie Viadrina we Frankfurcie nad Odrą.

Kolejnych dwanaście osób wyróżniono za rozprawy doktorskie. Są to: dr Anna Andrzejewska (Instytut Medycyny Doświadczalnej i Klinicznej im. M. Mossakowskiego PAN; dr Łukasz Bola (Uniwersytet Jagielloński); dr Michał Lesiuk (Uniwersytet Warszawski); dr Mateusz Jan Olbromski (Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu; dr inż. Agnieszka Pęska-Siwik (Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie); dr Urszula Helena Piotrowska (Uniwersytet Technologiczno-Humanistyczny w Radomiu; dr Tomasz Smoleński (Uniwersytet Warszawski); dr inż. Mariusz Tadeusz Szkoda (Politechnika Gdańska); dr Wojciech Piotr Włoskowicz (Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk); dr Marcin Wrochna (Uniwersytet Warszawski); dr Ewa Zawojska (Uniwersytet Warszawski); dr inż. Adam Zieliński (Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie).

MK, źródło: KPRM

Pełna lista Nagród Prezesa Rady Ministrów

Dyskusja (0 komentarzy)