Sprawy nauki

17 Września

Źródło: www.pan.pl

Naukowcy apelują o szerszy dostęp do danych związanych z COVID-19

O szerszy dostęp do danych, zarówno dla naukowców, dziennikarzy, jak i obywateli zaapelował Zespół ds. COVID-19 przy prezesie Polskiej Akademii Nauk. „Im więcej danych dobrej jakości, tym większa szansa na zrozumienie badanych zjawisk” – piszą członkowie tego gremium.

W swoim kolejnym stanowisku naukowcy analizują, jak w kontekście pandemii umożliwić pełniejsze wykorzystanie dostępnych danych. Zauważają, że dane o dużym stopniu zagregowania, dotyczące zakażeń, hospitalizacji i zgonów, a także interwencji takich jak testowanie czy szczepienia, są potrzebne do śledzenia rozwoju epidemii w skali ponadnarodowej oraz skuteczności różnych strategii jej zapobiegania. Wprawdzie repozytoria, takie jak Worldometer, Our World in Data czy COVID-19 Data Repository by the Center for Systems Science and Engineering (CSSE) at Johns Hopkins University, wykorzystujące między innymi nowoczesne technologie zautomatyzowanego pozyskiwania publikowanych w sieci danych, są ogólnodostępne, ale – jak podkreślają członkowie Zespołu ds. COVID – mało szczegółowe.

Lokalne decyzje podejmowane w kraju, czy w regionie wymagają danych o większej szczegółowości, na przykład zawierających informacje, w jakich grupach wiekowych czy zawodowych występują zakażenia, czy występują lokalne ogniska, jakie grupy są narażone na ciężki przebieg choroby, czy jaki jest status zaszczepienia wśród osób, które chorują. Dodatkowe dane generują również systemy wspomagające procesy administracyjne, takie jak system wspomagający objęcie izolacją czy kwarantanną lub zlecenie testu. Łącznie z innymi danymi administracyjnymi np. o statusie zatrudnienia, stanie cywilnym, posiadaniu dzieci itd. stanowią one wyjątkowo bogaty zasób. W Polsce udostępniane są jednak jedynie podstawowe statystyki dotyczące zachorowań na COVID-19 (…), zaś dane zbierane przez aplikacje publiczne nie są praktycznie w ogóle udostępniane społeczeństwu – czytamy w stanowisku Zespołu.

Wprawdzie wielu badaczy realizuje prace na temat różnych aspektów COVID-19, ale są one prowadzone w izolacji od innych naukowców, tymczasem brak koordynacji, współpracy i nawyku dzielenia się pomysłami i danymi, nie tylko utrudnia wykorzystanie istniejącego w Polsce potencjału, ale także znacząco obniża wagę i rangę uzyskanych wyników.

Dane epidemiczne, administracyjne, pochodzące z projektów badawczych czy od użytkowników aplikacji i serwisów są wykorzystywane przez decydentów, ale nie w pełni. Łączenie zasobów umożliwiłoby na przykład badanie zachorowalności na COVID-19 w wybranych grupach zawodowych, ciężkości przebiegu choroby wśród pacjentów z chorobami współistniejącymi czy porównania częstości hospitalizacji wśród osób zaszczepionych i niezaszczepionych przeciwko COVID-19. Połączenie danych epidemicznych z danymi psychologicznymi lub społecznymi pozwoliłoby także na lepsze zrozumienie wpływu czynników pozamedycznych na rozwój i przebieg choroby – uważają doradcy prezesa PAN.

Ich zdaniem, dostęp do danych pozwoliłby również na weryfikację, a co a tym idzie większą wiarygodność racjonalnych decyzji rządowych, dotyczących walki z epidemią.

Stworzenie kultury szerokiego udostępniania danych może budować zaufanie do decyzji administracji, to z kolei jest kluczowe w radzeniu sobie z epidemią, dlatego zalecamy: Dlatego postulują m.in. o publiczne udostępnianie danych na najwyższym możliwym poziomie szczegółowości, nieodpłatnie i bez konieczności rejestracji, zarówno dla mediów, przedsiębiorców, jak i ogółu społeczeństwa. Ponadto zalecają zdecydowanie większe otwarcie zbiorów danych administracyjnych i badawczych dla celów wtórnych analiz dotyczących COVID-19 i utworzenie wyspecjalizowanej i niezależnej jednostki prowadzącej repozytorium takich danych, w szczególności pochodzących z populacyjnych badań społecznych odnoszących się do postaw i zachowań podczas pandemii.

MK

Stanowisko Zespołu ds. COVID-19 przy prezesie PAN