Sprawy nauki

24 Maja

NOT o sytuacji Muzeum Techniki i Przemysłu

Prezentujemy stanowisko Naczelnej Organizacji Technicznej w sprawie Muzeum Techniki i Przemysłu, a także wobec projektu powołania Narodowego Muzeum Techniki.

W związku z pojawiającymi się w mediach informacjami, że Federacja Stowarzyszeń Naukowo-Technicznych Naczelna Organizacja Techniczna (FSNT-NOT) nie chce rozwiązać problemów Muzeum Techniki i Przemysłu NOT (MTiP) i hamuje powstanie Narodowego Muzeum Techniki, chcemy przypomnieć kilka faktów:

1. Od 2012 r. FSNT-NOT podjęła działania mające na celu systemowe rozwiązanie finansowania placówki, którą stworzyło od podstaw (od 1955 r.).
2. W wyniku wielu rozmów rozpoczętych w 2012 r. z ówczesnymi resortami – gospodarki, nauki i kultury z udziałem Sejmowej Komisji Nauki i Młodzieży dopiero w 2015 r. wypracowano porozumienie pomiędzy Ministerstwem Gospodarki a FSNT-NOT o powołaniu w strukturach Ministerstwa Gospodarki Muzeum Techniki i Przemysłu oraz współprowadzeniu go przez FSNT-NOT. W porozumieniu tym zapisano, iż nowa placówka muzealna przejmie pracowników dotychczasowego Muzeum na mocy § 23ˈ Kodeksu Pracy, FSNT-NOT przekaże jej wszystkie zgromadzone przez działaczy stowarzyszeń naukowo-technicznych eksponaty. Porozumienie to parafował sekretarz stanu w ówczesnym Ministerstwie Gospodarki oraz władze FSNT-NOT. Było ono wraz ze statutem nowego Muzeum uzgodnione z resortem kultury.
3. Po wyborach parlamentarnych w listopadzie 2015 r. i powołaniu nowego Rządu zwróciliśmy się do resortu kultury o pomoc w realizacji wcześniejszych uzgodnień i umów. Sekretarz stanu w MKiDN Jarosław Sellin stwierdził w piśmie, iż MTiP jest muzeum prywatnym i skierował FSNT-NOT do Ministerstwa Energii jako prawnego następcy Ministerstwa Gospodarki.
4. W odpowiedziach na pisma z resortu kultury i FSNT-NOT, Minister Energii napisał, iż jako nowo powstały resort nie ma możliwości realizacji ustaleń z Ministerstwem Gospodarki
   i skierował nas do Ministerstwa Rozwoju.

Jednocześnie w terminie wyznaczonym przez Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego (grudzień 2015) złożyliśmy wniosek o dofinansowanie zadania pt. „Upowszechnianie polskiej nauki i techniki 2016”. Decyzję odmowną otrzymaliśmy (22 września 2016 r.), od której złożyliśmy odwołanie. Podtrzymanie decyzji odmawiającej dofinansowania działalności MTiP (po raz pierwszy od 60 lat) otrzymaliśmy 9 marca 2017 r.

Po odmowie realizowania ustaleń z Ministerstwem Gospodarki przez Ministerstwo Energii, prowadziliśmy rozmowy z Ministerstwem Rozwoju i Ministerstwem Nauki i Szkolnictwa Wyższego, zwracając uwagę, iż w wyniku braku dofinansowania MTiP zadłuża się, przekazując kilkakrotnie konkretne wyliczenia kosztów i przychodów do wszystkich resortów.

5. Ze względu na fiasko rozmów z Ministerstwem Rozwoju i Ministerstwem Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz niemożność zrealizowania różnych propozycji rozwiązania w sposób systemowy problemu MTiP, 13 września 2016 r. Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego (MKiDN) zorganizowało spotkanie z udziałem wspomnianych resortów oraz FSNT-NOT. Jednak nie ustalono na nim żadnego konkretnego rozwiązania.
6. 21 listopada MKiDN przekazało FSNT-NOT projekt Listu Intencyjnego, w którym nie uwzględniono problemu zadłużenia MTiP powstałego wskutek braku dofinasowania Muzeum w 2016 r. Po wniesieniu odnośnej poprawki przez FSNT-NOT uzyskaliśmy informację,
   iż MKiDN utworzy Narodowe Muzeum Techniki, biorąc eksponaty od FSNT-NOT,
   a pozostawiając długi wynikające z prowadzenia Muzeum w FSNT-NOT. Nie zdecydowano się również na przejęcie pracowników Muzeum do nowej placówki w ramach porozumienia zakładów pracy. Ministerstwo obiecało pracownikom zatrudnienie, nie uwzględniając tego w proponowanym projekcie umowy o utworzeniu Narodowego Muzeum Techniki. Spowodowało to, że FSNT-NOT nie mając środków musiała podjąć zwolnienia grupowe pracowników Muzeum, powiększając zadłużenie tej placówki o ich odprawy.

Zarzucono nam również, że na początku 2016 r. deklarowaliśmy przekazanie eksponatów bezpłatnie do nowego Muzeum. Jest to, patrząc z dzisiejszej perspektywy
i mówiąc bardzo delikatnie, przekaz przewrotny i nieprawdziwy. Po pierwsze w styczniu 2016 r. MTiP nie było zadłużone, a po drugie mówiliśmy zawsze o przekazaniu Muzeum jako całości: eksponatów, pracowników, ruchomości oraz współprowadzeniu przez FSNT-NOT. Przeciąganie sprawy do grudnia 2016 r i niezgoda na przejęcie pracowników zmieniło sytuację. Na początku 2017 r. FSNT-NOT zaproponowała, aby MKiD odkupiło zbiory MTiP za część ich wartości tj. jedynie za sumę pokrywającą zadłużenie Muzeum, obejmujące czynsz wobec PKiN, zobowiązania wobec pracowników, ZUS i Urzędu Skarbowego. Na pismo z tą propozycją nie otrzymaliśmy oficjalnej odpowiedzi. Jedynie w rozmowach stwierdzono, iż jest to niemożliwe. MKiDN nie chce, pomimo wielu wyjaśnień, wziąć pod uwagę uwarunkowań prawnych (Prawa o Stowarzyszeniach) oraz finansowych (brak środków finansowych na samodzielne prowadzenie MTiP).

Jednocześnie niezrozumiałe jest stanowisko MKiDN, w którym z jednej strony twierdzi, iż nie może dofinansować MTiP, bo jest prywatną placówką, a z drugiej, iż FSNT-NOT nie może zarządzać eksponatami zebranymi przez społecznych działaczy będącymi członkami stowarzyszeń naukowo-technicznych zrzeszonych w FSNT-NOT. Z całą mocą stwierdzamy, iż nigdy nie zamierzaliśmy wyprzedawać eksponatów i rozproszyć kolekcji. Deklarowaliśmy natomiast znalezienie inwestora lub innej placówki muzealnej, która mogłaby podjąć się prowadzenia MTiP w sposób pozwalający wypracować środki na spłacenie długów. Opracowaliśmy także plan naprawczy i na jego podstawie rozpoczęliśmy rozmowy
z wierzycielami o odroczeniu i rozłożeniu na raty spłaty zobowiązań Muzeum. W tej sprawie skierowaliśmy do Prezydent Warszawy oraz Zarządu Spółki PKiN pismo. Nie otrzymaliśmy na nie odpowiedzi.

7. Uchwała Rady Warszawy z 11 maja 2017 r. w sprawie utworzenia Narodowego Muzeum Techniki była dla nas pełnym zaskoczeniem, ponieważ została podjęta bez rozmów z FSNT-NOT. Jest to lekceważenie dużej organizacji społecznej, w której działa ok. 100 tys. polskich inżynierów i techników. Organizacja ta kultywuje tradycje sięgające rozbiorów i ma duże zasługi dla kraju, jego nauki, techniki i gospodarki. Członkowie stowarzyszeń naukowo-technicznych sfederowanych w FSNT-NOT uważają, iż takie postępowanie jest niezgodne
   z zasadami współpracy urzędów z organizacjami społecznymi, a komunikaty przekazywane do mediów o działaniach FSNT-NOT godzą w ich dobre imię.

Oświadczamy, że mimo często nieprzychylnych, nie uwzględniających dorobku FSNT-NOT i tym samym łamiących wszelkie zasady współpracy działań, jesteśmy gotowi do podjęcia rozmów, które dadzą szanse na zbudowanie uczciwego partnerstwa, pozwalającego na kontynuowanie działalności Muzeum Techniki i Przemysłu w Warszawie.

FSNT-NOT ma dzisiaj, moralny i obywatelski obowiązek, stać na straży, porządku prawnego opisującego latami gromadzoną własność tej organizacji społecznej. Naszą rolą
i naszym kolejnym obowiązkiem jest poszukiwanie rozwiązań trudnego położenia Muzeum, ale wyłącznie w warunkach życzliwego dialogu, a nie działań represyjnych. Taki dialog deklarujemy i chcemy usiąść do rozmów.

Zarząd Główny FSNT-NOT

Warszawa, 22 maja 2017 r.