W Śląskim Uniwersytecie Medycznym w Katowicach powstał pierwszy w Polsce okulistyczny doktorat wdrożeniowy. Efekty badań przeprowadzonych w jego ramach pomogą chorym z retinopatią cukrzycową, która nieleczona grozi utratą wzroku.
Według Światowej Organizacji Zdrowia na cukrzycę choruje ponad 400 mln osób. Polega ona na zaburzeniach gospodarki węglowodanowej i przewlekłej hiperglikemii (zbyt wysoki poziom cukru we krwi). Jest przyczyną powstawania zmian patologicznych w wielu narządach wewnętrznych. Jednym z jej powikłań w okulistyce jest retinopatia cukrzycowa, czyli zmiany mikronaczyniowe siatkówki, które mogą doprowadzić do ciężkiego upośledzenia widzenia. Oczne powikłania cukrzycy stanowią istotny problem badawczy oraz dotyczą dużej grupy pacjentów. Dochodzi do obrzęku plamki żółtej, co powoduje pogorszenie ostrości widzenia.
Autorka doktoratu, dr n. med. Bogumiła Sędziak-Marcinek, przeprowadziła badanie na grupie 98 chorych, wdrażając metodę diagnostyki szerokokątnej angiografii jako standard diagnostyki retinopatii cukrzycowej. Pozwoliło to na określenie groźnych dla wzroku powikłań w przebiegu retinopatii cukrzycowej, m.in. niedokrwienia całkowitej powierzchni siatkówki oka. U części chorych stwierdzono zmiany niedokrwienne, lecz u wszystkich występował cukrzycowy obrzęk plamki, który znacznie obniżył ostrość wzroku i komfort życia pacjentów.
Chorobę leczy się głównie poprzez iniekcje doszklistkowe (zastrzyk do oka z lekiem zawierającym inhibitor czynnika wzrostu śródbłonka naczyniowego). Leczenie zastosowane przez dr n.med. Bogumiłę Sędziak-Marcinek nie jest nowością. Nowatorski jest za to schemat leczenia, a przede wszystkim diagnostyka, z użyciem najnowocześniejszej szerokokątnej angiografii za pomocą laserowego oftalmoskopu. To urządzenie, niedostępne wcześniej, a znajdujące się w Szpitalu Kolejowym w Katowicach, było pierwszym w Europie pozyskanym właśnie przez Śląski Uniwersytet Medyczny w ramach grantu. Umożliwia zbadanie niemal całego obszaru siatkówki (80 proc.) , podczas gdy tradycyjny sprzęt pozwala na zdiagnozowanie 30-40 proc. jej powierzchni. Badanie pacjentów za pomocą szerokokątnej diagnostyki wynosi standardy leczenia na poziom światowy.
Dzięki uzyskanym wynikom dowiedzieliśmy się, że dla osiągnięcia najlepszej ostrości wzroku po terapii konieczna jest skuteczna profilaktyka oraz wczesne wykrycie choroby i zastosowanie wspomnianych iniekcji doszklistkowych w początkowym etapie choroby. Dzięki nowoczesnej szerokokątnej diagnostyce siatkówki jesteśmy w stanie bardzo dokładnie określić zaawansowanie choroby oraz stwierdzić obszary niedokrwienne siatkówki. Okazało się, że w grupie pacjentów ze zmianami niedokrwiennymi siatkówki zastosowanie leczenia w postaci iniekcji jest skuteczne. Pozwala to zaoferowanie terapii wszystkim grupom pacjentów. Warto podkreślić, że pod względem ekonomicznym terapia jest około 30 razy tańsza niż innymi lekami, dzięki czemu możemy leczyć wydajniej i sprawniej wszystkich chorych – wyjaśnia dr n. med. Bogumiła Sędziak-Marcinek.
Jak wyjaśnia jeden z promotorów doktoratu, dr hab. n. med. Sławomir Teper z Katedry i Oddziału Klinicznego Okulistyki na Wydziale Nauk Medycznych w Zabrzu SUM, doświadczenia pochodzące z badań są przydatne pod kątem aktualnie wdrożonego programu lekowego cukrzycowego obrzęku plamki i potwierdzają niewystarczająco dotąd zbadaną skuteczność i bezpieczeństwo bewacyzumabu, a zatem leku podawanego pacjentom.
Wybór sztywnego schematu leczenia okazał się użyteczny i będzie stosowany w początkowej terapii dla wszystkich pacjentów leczonych w programie lekowym w Polsce – dodaje.
Doktorat Bogumiły Sędziak-Marcinek jest pierwszym wdrożeniowym obronionym w śląskiej uczelni medycznej oraz pierwszym w Polsce dotyczącym okulistyki. Doktoraty wdrożeniowe to alternatywna droga uzyskania stopnia doktora przeznaczona dla osób, które – chcąc rozwijać swoją karierę naukową – nie zamierzają rezygnować z pracy zawodowej poza uczelnią. Program został wprowadzony w 2017 r. Wspiera przygotowanie rozpraw doktorskich przez doktorantów prowadzących działalność naukową, których wyniki mogą mieć zastosowanie w działalności danej firmy. W tym przypadku skorzystają pacjenci.
Doktorat został przyjęty w wyróżnieniem i tym samym został doceniony jego innowacyjny charakter. Z wyników skorzystają pacjenci chorujący na cukrzycę, którzy otrzymają szansę na zachowanie dobrego widzenia. Wyniki mają bezpośredni wpływ na organizację leczenia retinopatii cukrzycowej – ocenia prof. dr hab. n. med. Edward Wylęgała, prorektor SUM ds. rozwoju i transferu technologii, współpromotor doktoratu.
źródło: SUM