Siedemdziesiąt przedsięwzięć znalazło się na Polskiej Mapie Infrastruktury Badawczej zatwierdzonej przez ministra nauki i szkolnictwa wyższego. O wpis ubiegało się 146 inicjatyw.
Badania naukowe stanowią jeden z najważniejszych czynników rozwoju cywilizacji. Dzięki nim potrafimy skuteczniej odpowiadać na wyzwania nowoczesności, do których należą m.in. jakość życia, choroby cywilizacyjne, zmiany demograficzne, zrównoważony rozwój i ochrona środowiska naturalnego, bezpieczeństwo energetyczne. Bez badań naukowych prowadzonych na najwyższym poziomie niemożliwe jest zapewnienie odpowiedzi na te i inne wyzwania, jak również zrozumienie dynamicznie zmieniającego się świata. Dla doskonałości badań naukowych kluczowe znaczenie mają dwa elementy: odpowiedni kapitał ludzki oraz nowoczesna infrastruktura badawcza. Ten drugi element jest podwójnie ważny, gdyż bez niego nie jest możliwe kształcenie na odpowiednim poziomie przyszłych kadr naukowych i naukowo-technicznych.
Od 4 czerwca do 8 lipca 2019 r. MNiSW prowadziło nabór wniosków o wpisanie strategicznej infrastruktury badawczej na Polską Mapę Infrastruktury Badawczej. Łącznie rozpatrzono 146 wniosków. Ostatecznie znalazło się na niej 70 infrastruktur o najwyższym potencjale doskonałości naukowej, konsolidujących potencjał badawczy w dziedzinach istotnych dla rozwoju nauki oraz kraju. Podzielono je według sześciu obszarów badań: nauki techniczne i energetyka (14), nauki o Ziemi i środowisku (5), nauki biologiczno-medyczne i rolnicze (16), nauki fizyczne i inżynieryjne (23), nauki społeczne i humanistyczne (6), cyfrowe infrastruktury badawcze (6). Najwięcej przedsięwzięć umieściły na PMIB: Narodowe Centrum Badań Jądrowych w Otwocku-Świerku (7), Instytut Fizyki Jądrowej im. Henryka Niewodniczańskiego Polskiej Akademii Nauk w Krakowie (6) i Uniwersytet Jagielloński (5).
Wśród nowych infrastruktur umieszczonych na Mapie znalazła się rozpoczęta już inwestycja budowy polskiego lasera na swobodnych elektronach PolFEL i jego rozbudowa o drugi etap poszerzający znacznie możliwości badawcze. Badaniom i syntezie nowych materiałów przeznaczonych do pracy w warunkach ekstremalnych, a także w medycynie ma służyć kolejny projekt NOMATEN CoRE. W zamyśle wnioskodawców będzie to istotne uzupełnienie utworzonego niedawno Centrum Doskonałości NOMATEN o własne, ulokowane w Świerku laboratoria badawcze. W projektowanych laboratoriach ma być możliwe wytwarzanie, modyfikowanie i wszechstronne badanie nowych materiałów o unikalnych właściwościach. Innym projektem jest europejski eksperymentalny wysokotemperaturowy reaktor jądrowy chłodzony gazowym helem EUHTER, którego budowa miałaby stanowić wstęp do wprowadzenia technologii reaktorów wysokotemperaturowych do europejskiego przemysłu.
Wśród przedsięwzięć międzynarodowych umieszczonych na liście strategicznych infrastruktur badawczych powstających z udziałem polskich naukowców znalazły się m.in. badania i rozbudowa infrastruktury europejskiego rentgenowskiego lasera na swobodnych elektronach European XFEL w Hamburgu oraz udział w obserwacjach Wielkiego Teleskopu do Synoptycznych Przeglądów Nieba (the Large Synoptic Survey Telescope), powstającego w Chile. To ostatnie urządzenie, na którym badania ma prowadzić m.in. kilkudziesięciu polskich naukowców, będzie w ciągu jednej nocy dostarczać tyle informacji, ile zebrał w ciągu całego swojego czasu obserwacji największy istniejący obecnie przegląd galaktyk Sloan Digital Sky Survey (SDSS). Planuje się, że część tych danych będzie gromadzona i przetwarzana w Centrum Informatycznym Świerk w NCBJ. LSST ma rozpocząć prace już w przyszłym roku.
MK, źródło: MNiSW, NCBJ