Wykaz czasopism naukowych powinien być opracowywany w sposób transparentny przez niezależną agencję naukową, a procedura wpisu na listę musi być poddana kontroli sądów administracyjnych – rekomenduje w swojej najnowszej uchwale Komitet Nauk Prawnych PAN.
Wykaz czasopism naukowych to jeden z kluczowych elementów systemu oceny działalności naukowej. Jego projekt sporządza Komisja Ewaluacji Nauki, a ogłasza Minister Edukacji i Nauki. Czasopisma są oceniane w ramach dyscyplin naukowych. Przypisuje się im tzw. progi punktowe: 20, 40, 70, 100, 140, 200 punktów. Skala punktowa jest jedna dla wszystkich dyscyplin.
W swojej najnowszej uchwale Komitet Nauk Prawnych PAN zwraca uwagę, że od lutego 2021 roku ministerialny wykaz czasopism ustalany jest z oczywistym naruszeniem obowiązujących przepisów.
Przyjęta w wykazie punktacja wielu czasopism wynika w dużej mierze ze względów pozamerytorycznych i w efekcie wykaz nie odzwierciedla faktycznej jakości ujętych w nim czasopism. Ze względu na skalę naruszeń prawa wykazy ogłoszone od lutego 2021 r. powinny być jak najszybciej uchylone – czytamy w uchwale.
Członkowie komitetu rekomendują w niej wprowadzenie kilku zmian w procedurze ustalania urzędowego wykazu czasopism. W pierwszej kolejności postulują, by jego opracowaniem zajęła się niezależna agencja naukowa (np. Narodowe Centrum Nauki) we współpracy z jednostką badawczą, specjalizującą się w zagadnieniach bibliometrii oraz z komitetami naukowymi PAN. Ponadto procedura wpisu do wykazu powinna być, zdaniem prawników PAN, poddana kontroli sądów administracyjnych.
Należy przestrzegać zasady, że wykaz jest tworzony w modelu mieszanym, w którym w pierwszym etapie w sposób bibliometryczny ustala się iloraz cytowań i artykułów opublikowanych w danym czasopiśmie, a w drugim etapie uzyskane wyniki poddaje się opinii eksperckiej – brzmi kolejna rekomendacja.
Prawnicy zwracają też uwagę, że wykaz nie może deprecjonować wybranych dyscyplin naukowych. W przypadku gdyby były one słabiej reprezentowane w takich bazach, jak Web of Science czy Scopus, należy sięgnąć po bardziej reprezentatywne źródła i zwiększyć w tej sytuacji rangę oceny eksperckiej. Zdaniem członków KNP PAN rolę zespołów eksperckich powinny pełnić stałe zespoły, które należałoby powołać w obrębie komitetów naukowych PAN. W ostatnim punkcie uchwały wskazano, że punktacja wynikająca z wykazu powinna wywoływać skutki wyłącznie na przyszłość, a więc w odniesieniu do artykułów opublikowanych po ogłoszeniu przez ministra danej edycji listy.
MK
