W lutym i marcu tego roku Akademia Młodych Uczonych PAN przeprowadziła badanie opinii na temat problemów instytutów i reformy Polskiej Akademii Nauk. Wzięło w nim udział 796 pracowników naukowych ze wszystkich jednostek PAN, co stanowi 21% całej kadry.
Ankietowani zwrócili uwagę na poważny problem związany z niskimi zarobkami w wielu instytutach, zwłaszcza na Wydziale Nauk Humanistycznych i Społecznych. Nie ma przy tym znaczenia stanowisko – dla przykładu wynagrodzenie zasadnicze netto profesora nadzwyczajnego w kilku instytutach wynosi nie więcej niż 2 600 zł.
Co siódma badana osoba (14%) twierdzi, że spotkała się w swoim instytucie z przypadkami konkursów na stanowiska przeprowadzonymi w sposób nierzetelny, a 41% – pod konkretną osobę. Respondentów pytano również o konsekwencje słabej oceny działalności naukowej lub braku nowych publikacji dla pracownika naukowego. Ponad jedna trzecia (36%) odpowiedziała, że pojawiają się one rzadko lub wcale. Pracownicy PAN wskazywali, że osiągnięcie wyróżniających się wyników naukowych nie wiąże się z widocznym zwiększeniem wynagrodzenia. Połowa badanych (51%) nie miała złudzeń co do tego, że po uzyskaniu wyróżniających się wyników naukowych ich wynagrodzenie się nie zwiększy. Spośród osób posiadających stopień naukowy doktora habilitowanego blisko połowa (47%) twierdziła, że uzyskanie stanowiska profesora nadzwyczajnego wiązało się z dodatkowymi wymaganiami, z czego jedna czwarta (26%) uważała, że nie były one jasno określone.
Zdecydowana większość badanych (80%) uznała, że administracja jest kompetentna i zapewnia sprawną obsługę pracowników i prowadzonych przez nich grantów. Jednak 36% było zdania, że administracja nie wspomaga procesu przygotowania wniosków grantowych. Podobny odsetek przyznał, że nie może liczyć na pomoc w przygotowaniu wniosków patentowych i wdrożeniowych.
Konsultacje przeprowadzone przez AMU pokazały, że mobilność naukowa pracowników PAN jest bardzo niska. Mniej niż połowa (45%) spędziła w ciągu ostatnich 15 lat łącznie co najmniej pół roku na badaniach poza Polską. Niewiele ponad jedna czwarta (26%) wyjechała w ciągu ostatnich 15 lat na trwający powyżej sześciu miesięcy staż zagraniczny, przy czym wynik ten jest nieco lepszy w grupie adiunktów i profesorów nadzwyczajnych (32%) oraz istotnie słabszy w grupie jednostek kategorii B i C (16%). Jedynie co dziesiąty zadeklarował, że ma możliwość przejścia na okresowe stanowisko badawcze poza własnym instytutem. Dla części badanych powodem niskiej mobilności może być brak przekonania, że zagraniczny wyjazd naukowy przyniesie jakiekolwiek korzyści naukowe. Spośród badanych, którzy odbyli staż zagraniczny, prawie połowa (47%) stwierdziła, że nie miał on znaczenia dla ich sytuacji w instytucie PAN.
Istotnym obszarem poruszanym w ankiecie były problemy związane z naruszaniem etyki zawodowej w instytutach. Najczęściej wskazywano na mobbing w miejscu pracy (24%), nepotyzm (16%), prowadzenie nierzetelnych badań naukowych (15%) oraz przygotowywanie nierzetelnych recenzji (12%). Badani spotykali się też z przejawami dyskryminacji, głownie ze względu na płeć (11%) oraz wiek (8%). Połowa respondentów (50%) odpowiedziała też, że zna przypadki, gdy pracownicy instytutu są współautorami publikacji mimo braku istotnego wkładu merytorycznego. Liczne przypadki występowania takiej sytuacji znane są co siódmemu badanemu (13%).
MK
(Źródło: www.amu.edu.pl)
Raport „Problemy instytutów i reforma PAN oczami młodych naukowców”