Na pamiątkę setnej rocznicy powstania Polskiego Towarzystwa Botanicznego Senat RP ustanowił rok 2022 Rokiem Botaniki. Z tej okazji kwietniowe „Forum Akademickie” poświęcone jest tej właśnie dziedzinie wiedzy. W numerze nie brakuje jednak także innych akademickich tematów.
Ustanawiając Rok Botaniki izba wyższa parlamentu uhonorowała polskich botaników i ich osiągnięcia, a także doceniła cywilizacyjne znaczenie tej dziedziny nauki.
„Dzisiaj wiedza o środowisku naturalnym, świecie roślin, jego zmianach i wpływie na naszą przyszłość nabiera fundamentalnego znaczenia” – napisano w uchwale Senatu.
W kwietniowym numerze „Forum Akademickiego” przygotowaliśmy wiele artykułów dotyczących polskiej botaniki, jej instytucji, osiągnięć, postaci:
W tym wydaniu nie brak także tematów z innych akademickich obszarów. Kim są dziś naukowcy? – zastanawia się dr hab. Alicja Żywczok, prof. UŚ, z Wydziału Nauk Społecznych Uniwersytetu Śląskiego.
Współczesny naukowiec to niestety zbyt często pokorny sługa różnych agend: uniwersytetu, państwa, mediów i gospodarki. Żądania tych podmiotów stały się coraz bardziej opresyjne. Króluje więc wśród naukowców postawa posłuszeństwa, którą zalicza się do postaw poddańczych, do reliktów zamierzchłych czasów i związanych z nimi ustrojów. Jako naród już nie znajdujemy się pod zaborami, już nie więzi nas nieprzyjaciel. Czy to powód, by czym prędzej zniewolić samych siebie, stopić się z otoczeniem i pozostać w kręgu nieobecnych? Zgoda na nieprawidłowe procesy wewnątrz światowej nauki i usprawiedliwianie katastrofalnej sytuacji ich globalnością świadczą o wyrażeniu aprobaty dla uprzedmiotowienia naukowców oraz wzorowanego na wczesnokapitalistycznym eksploatowania ich potencjału.
Fabrykom artykułów przygląda się z kolei Jolanta Szczepaniak, redaktor i kierownik zespołu Wydawnictwa Politechniki Łódzkiej.
Środowisko naukowe od ponad dekady walczy z drapieżnymi wydawcami, a w ostatnich latach nasilił się nawet bardziej niepokojący rodzaj naukowej patologii – fabryki artykułów (research paper mills). To komercyjne podmioty, które produkują artykuły naukowe na żądanie, bazując na sfałszowanych lub zmanipulowanych danych i plagiatowaniu cudzego dorobku.
„Między ekonomią a etyką” – to tytuł wywiadu z prof. Łukaszem Sułkowskim z Uniwersytetu Jagiellońskiego, specjalistą w zakresie polityk publicznych, w tym szkolnictwa wyższego i nauki, prezesem PCG Academia.
Mamy do czynienia z postępującym niebezpieczeństwem instrumentalizacji uczelni i utraty podmiotowości jej członków. To jest wynik ekonomizacji organizacji czy instytucji, skłonności do jej urynkowienia. Zjawisko jest dość uniwersalne i nie dotyczy jedynie uniwersytetów, ale każdej organizacji publicznej; występuje w wielu sektorach. Pójście w kierunku rozwiązań neoliberlanych, prywatyzacji i konkurencji bywa tańsze, efektywniejsze. Ale jednocześnie coś tracimy. W zamian za efektywność ekonomiczną oddajemy część naszej autonomii, wolności akademickiej. Ważenie tych dwóch stron jest bardzo trudne.
W Polsce studiuje około 1,2 mln osób, z czego 21 tys. z niepełnosprawnościami. Część z nich realizuje swoje pasje pod skrzydłami Akademickiego Związku Sportowego. O integrującej rywalizacji rozmawiamy z Martą Dalecką, wiceprezes Zarządu Głównego AZD ds. sportu osób z niepełnosprawnościami.
Z kolei prof. Elżbieta Gołata, prorektor Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu ds. nauki i współpracy z zagranicą, przedstawia powody, dla których uczelnia przestała finansować artykuły w czasopismach prowadzących praktyki wydawnicze budzące istotne zastrzeżenia etyczne.
Ponadto m.in.:
Po więcej zapraszamy do kwietniowego numeru „Forum Akademickiego”, który jest już dostępny na naszej stronie internetowej. Zachęcamy także do prenumeraty naszego pisma.
MK