Rok ministra Przemysława Czarnka

Minister edukacji i nauki Przemysław Czarnek podsumował swoje najważniejsze działania zrealizowane w pierwszym roku urzędowania. Wśród kluczowych inicjatyw z obszaru nauki i szkolnictwa wyższego szef resortu wymienił m.in. Pakiet Wolności Akademickiej, wsparcie dla uczelni na przeciwdziałanie skutkom pandemii czy przygotowanie programu „Rozwój czasopism naukowych”.

Nowelizacja ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, czyli tzw. Pakiet Wolności Akademickiej, zakłada wzmocnienie zasad poszanowania wolności nauczania, wolności słowa, badań naukowych, ogłaszania ich wyników, a także debaty akademickiej z zachowaniem zasad pluralizmu światopoglądowego i przepisów porządkowych uczelni.

Na wsparcie uczelni publicznych i niepublicznych w zdalnym nauczaniu minister przeznaczył ponad 65 mln zł. Środki te pozwoliły na zakup narzędzi i prowadzenie kształcenia online. Z kolei na wsparcie uczelni w przeciwdziałaniu skutkom pandemii przeznaczono ponad 420 mln zł. W związku z przeciwdziałaniem skutkom pandemii koronawirusa na 2021 r. zostały zwiększone subwencje dla podmiotów szkolnictwa wyższego. Gwarantuje to wszystkim podmiotom objętym podziałem algorytmicznym wzrost kwoty subwencji o 1,5% w porównaniu z rokiem 2020 (w warunkach porównywalnych).

Podwyżki wynagrodzeń dla pracowników szkół wyższych kosztowały budżet 1 mld zł. Do końca 2020 r. rozdysponowanych zostało blisko 200 mln zł, a kolejne 800 mln zł – do końca 2021 r.

Ponad 1 mld zł przeznaczono na wsparcie i rozwój, m.in.:

publicznych uczelni akademickich kształcących kadrę medyczną, diagnostyczną i laboratoryjną – 90 mln zł,
publicznych uczelni akademickich i zawodowych kształcących kadrę medyczną – 60 mln zł,
podmiotów prowadzących szkoły doktorskie – prawie 153 mln zł,
doktorantów – ponad 60 mln zł,
kształcenia studentów i doktorantów z niepełnosprawnościami – ponad 55 mln zł,
uczelni publicznych ze Śląska – prawie 88 mln zł,
potencjału dydaktycznego oraz potencjału badawczego – ponad 13 mln zł.

Inwestycje związane z kształceniem pochłonęły 415 mln zł, z czego:

w okresie listopad–grudzień 2020 r. środki na lata 2020–2022 w wysokości 364 mln zł,
w okresie styczeń–czerwiec 2021 r. środki na lata 2021–2023 w wysokości 51 mln zł.
dodatkowo w czerwcu br., na podstawie złożonych wniosków, przyznaliśmy środki dla uczelni w wysokości 258 mln zł na lata 2021–2024.

Programy ministerialne

Społeczna Odpowiedzialność Nauki

Wsparcie instytucji systemu szkolnictwa wyższego i nauki w popularyzacji nauki lub promocji sportu akademickiego. Jednorazowe finansowanie do 1 mln zł.

Doskonała Nauka

Wsparcie instytucji systemu szkolnictwa wyższego i nauki w popularyzacji osiągnięć naukowych, w tym najnowszych wyników badań naukowych lub prac rozwojowych. Jednorazowe finansowanie do 400 tys. zł.

Nauka dla Ciebie

Popularyzacja nauki w tych miejscach Polski, w których mieszkańcy mają utrudniony dostęp do oferty edukacyjnej centrów nauki.

SOWA, czyli małe centra nauki w całej Polsce

W 32 miejscowościach w całej Polsce powstaną Strefy Odkrywania, Wyobraźni i Aktywności.

Małe Centra Nauki

Program rozszerzający pilotaż SOWA o dodatkowe 75 lokalizacji z budżetem 350 mln zł.

Studenckie koła naukowe tworzą innowacje

Ponad 6,5 mln zł dla innowacyjnych studenckich kół naukowych, które działają na rzecz współpracy nauki i gospodarki.

Nauka dla Społeczeństwa (nowy)

Dofinansowanie projektów wzmacniających współpracę między nauką a strefą społeczno-gospodarczą do 2 mln zł na projekt.

Doktorat Wdrożeniowy

W 2021 r. 100 mln zł dla 500 podmiotów na realizację projektów badawczych: stypendia dla 217 wybitnych młodych naukowców – 42 mln zł, stypendia dla 362 studentów za znaczące osiągnięcia naukowe, artystyczne lub sportowe – 6 mln zł.

Narodowa Reprezentacja Akademicka

Prawie 10 mln zł na wsparcie dla studentów-sportowców.

Legia Akademicka

1 mln zł na ochotnicze szkolenia wojskowe studentów.

Inicjatywa wsparcia dążenia do doskonałości

10 mln zł dla uczelni zawodowych na poprawę jakości kształcenia na kierunkach studiów o profilu praktycznym.

„Rozwój czasopism naukowych” (nowy)

W ramach programu krajowi wydawcy czasopism naukowych będą mogli uzyskać wsparcie finansowe m.in. na działania zmierzające do podniesienia poziomu praktyk wydawniczych i edytorskich, co pozwoli na zachowanie najwyższych standardów i obecność w międzynarodowym obiegu naukowym. Projekt znajduje się na etapie rozpatrzenia przez komisję prawniczą.

III edycja przedsięwzięcia „Dydaktyczna inicjatywa doskonałości”

To 15 mln zł dla 15 uczelni zawodowych. Każda z nich otrzymała 1 mln zł na realizację zadań projakościowych zaprojektowanych przez uczelnie w celu utrzymania i pobudzania rozwoju jakości kształcenia na kierunkach studiów o profilu praktycznym.

Wsparcie dla uczelni i studentów

Wsparcie uczelni publicznych prowadzących kształcenie na kierunkach medycznych – łączna kwota rozdysponowanych środków wyniosła 60 mln zł.
Wsparcie uczelni publicznych w związku z prowadzeniem kształcenia w trybie zdalnym – łącznie na ten cel rozdysponowano ponad 55 mln zł.
Wsparcie uczelni niepublicznych i instytutów badawczych uprawnionych do otrzymywania środków na prowadzenie szkół doktorskich – w ramach przyznanych zwiększeń rozdysponowano łącznie ponad 1,8 mld zł.
Wsparcie podmiotów nauki i szkolnictwa wyższego przez zwiększenie wysokości subwencji – środki przeznaczone na ten cel wyniosły ponad 426 mln zł.
Wsparcie podmiotów prowadzących szkoły doktorskie – łączna wartość środków wyasygnowanych na ten cel wyniosła 150 mln zł. Kwoty zwiększeń wysokości subwencji dla poszczególnych podmiotów określono na podstawie proporcji liczby doktorantów w szkołach doktorskich według stanu na 31 grudnia 2020 r.
Finansowanie skutków podwyżek wynagrodzeń pracowników uczelni. Pula środków przeznaczona dla uczelni publicznych nadzorowanych przez Ministra Edukacji i Nauki oraz uczelni niepublicznych prowadzonych przez kościoły i związki wyznaniowe finansowanych na zasadach uczelni publicznych wynosiła łącznie ponad 648 mln zł.
36 mln zł na zajęcia wyrównawcze dla studentów przyjętych na pierwszy rok stacjonarnych studiów pierwszego stopnia lub jednolitych studiów magisterskich.
6 mln zł dla 362 studentów na stypendium Ministra Edukacji i Nauki za znaczące osiągnięcia naukowe, artystyczne i sportowe.
48 mln zł na 217 stypendiów dla wybitnych młodych naukowców, w tym 52 dla naukowców będących doktorantami.
4,2 mln zł na 74 Nagrody Ministra Edukacji i Nauki za znaczące osiągnięcia w zakresie działalności naukowej, dydaktycznej, wdrożeniowej i organizacyjnej oraz za całokształt dorobku.
Wsparcie dla uczelni i instytutów Sieci Badawczej Łukasiewicz na inwestycje – podjęto działania w celu pozyskania dodatkowych środków w wysokości 1 mld zł na inwestycje. Środki zostały uwzględnione w nowelizowanej ustawie okołobudżetowej, która znajduje się obecnie na etapie prac sejmowych.

Wsparcie dla studentów i naukowców na Białorusi

MEiN uruchomiło nabór do Programu im. K. Kalinowskiego dla obywateli Białorusi, którzy zostali poddani represjom uniemożliwiającym kontynuowanie nauki lub pracy na Białorusi. W sumie w roku akademickim 2020/2021 wsparciem objęto ponad 1,9 tys. osób z Białorusi – studentów, naukowców oraz nauczycieli akademickich. Łączny budżet działań interwencyjnych nadzorowanych przez resort wynosi ponad 19 mln zł.

Przyznanie środków finansowych laureatom programu „Inicjatywa Doskonałości – uczelnia badawcza” oraz pozostałym uczelniom, które brały udział w konkursie.

Nominalna wartość obligacji przekazanych uczelniom na ten cel wyniosła blisko 500 mln zł. Uczelniom, które przystąpiły do konkursu, a z którymi minister nie zawarł umów, przyznano „z urzędu” zwiększenia wysokości subwencji stanowiące równowartość 2% subwencji ustalonej na podstawie algorytmów w roku 2019 (kwota środków przeznaczonych na ten cel wyniosła ponad 49 mln zł).

Środki finansowe na rozwój infrastruktury badawczej i technologicznej w Polsce w ramach Krajowego Planu Odbudowy

W ramach tego finansowania jest planowane powstanie 3 infrastruktur naukowych oraz 4 infrastruktur technologicznych w regionie warszawskim. W sumie na ten cel przewidziano 375 mln zł.

Środki dla Narodowego Centrum Badań Jądrowych na przedsięwzięcie „Opis techniczny badawczego wysokotemperaturowego reaktora jądrowego chłodzonego gazem”

To ogromna szansa dla polskiej nauki i gospodarki mogąca przynieść rozwój kompetencji i międzynarodowej pozycji polskich zespołów badawczych, rozwijanie nowych specjalności badawczych czy możliwość wprowadzenia zmian do polskiego miksu energetycznego, które w sposób istotny przyczynią się do ograniczenia emisji gazów cieplarnianych. Na ten cel przewidziano 60 mln zł.

Dodatkowe działania

Utworzenie Akademii Zamojskiej z Uczelni Państwowej im. Szymona Szymonowica w Zamościu.
Przygotowanie wytycznych bezpiecznego funkcjonowania uczelni i innych podmiotów systemu szkolnictwa wyższego i nauki w okresie epidemii.
Współpraca z NASA – 30 grudnia 2020 r. MEiN i NASA zawarły umowę dotyczącą współpracy w zakresie Sondy Mapowania i Przyspieszania Międzygwiazdowego. W ramach porozumienia polscy naukowcy z Centrum Badań Kosmicznych PAN opracowują instrument GLOWS (Global Solar Wind Structure). Na realizację tego zadania CBK PAN otrzyma 16 mln zł.
Aktywna polityka polonijna – na programy stypendialne adresowane do osób polskiego pochodzenia w 2021 r. przeznaczono ponad 50 mln zł, a wsparciem objęto ponad 3,8 tys. osób.
Akademie nauk stosowanych – w grupie uczelni zawodowych (publicznych i niepublicznych) pojawiła się nowa kategoria – „akademie nauk stosowanych”. Możliwość wyróżnienia uczelni zawodowych przez wprowadzenie do ich nazw określenia „akademia praktyczna” wzmocni ich pozycję na rynku edukacyjnym i przyczyni się do pozytywnego odbioru w otoczeniu społeczno-gospodarczym.
„Polityka Naukowa Państwa” – projekt jest pierwszym tego typu dokumentem w Polsce. Po prekonsultacjach i pracach nad zgłoszonymi przez środowisko naukowe uwagami oczekuje na przekazanie do konsultacji publicznych oraz uzgodnień międzyresortowych.

źródło: MEiN

Dyskusja (0 komentarzy)