O wskazanie przyczyn odmiennego uregulowania kwestii czasowego ograniczenia możliwości wznowienia postępowania awansowego w dwóch aktach prawnych zwrócił się do szefa resortu edukacji i nauki Rzecznik Praw Obywatelskich.
Zgodnie z ustawą Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, w przypadku wznowienia postępowania, w którym na podstawie przepisów obowiązujących przed dniem wejścia w życie ustawy z 20 lipca 2018 r., został nadany stopień doktora, stopień doktora habilitowanego albo tytuł profesora, postępowanie prowadzi się na podstawie przepisów obowiązujących w dniu wszczęcia postępowania, które było przedmiotem postanowienia o wznowieniu. Po 30 kwietnia 2019 r. stopień lub tytuł nadaje się w dziedzinach i dyscyplinach określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 5 ust. 3 PSWN.
Na gruncie obecnie obowiązujących przepisów, w przypadku zaistnienia określonych w Kodeksie postępowania administracyjnego przyczyn wznowienia postępowania administracyjnego w sprawie nadania stopnia doktora albo rażącego naruszenia prawa przez podmiot doktoryzujący, Rada Doskonałości Naukowej wydaje postanowienie o wznowieniu postępowania i wskazuje podmiot doktoryzujący, który prowadzi postępowanie.
Zgodnie z Kpa, w sprawie zakończonej decyzją ostateczną wznawia się postępowanie, jeżeli m.in. dowody, na których podstawie ustalono istotne dla sprawy okoliczności faktyczne, okazały się fałszywe; decyzja wydana została w wyniku przestępstwa; wyjdą na jaw istotne dla sprawy nowe okoliczności faktyczne lub nowe dowody istniejące w dniu wydania decyzji, nieznane organowi, który wydał decyzję;
Ustawodawca ograniczył temporalnie możliwość wznowienia postępowania. Uchylenie decyzji, gdy dowody, na których podstawie ustalono istotne dla sprawy okoliczności faktyczne, okazały się fałszywe bądź decyzja wydana została w wyniku przestępstwa, nie może nastąpić, jeżeli od dnia doręczenia lub ogłoszenia decyzji upłynęło 10 lat, zaś z pozostałych wskazanych przyczyn, jeżeli od dnia doręczenia lub ogłoszenia decyzji upłynęło 5 lat.
Z kolei przed wejściem w życie ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, podstawą wznowienia postępowania awansowego mogły być – obok przesłanek wskazanych w Kpa – ujawnione okoliczności wskazujące na to, że stopień doktora lub doktora habilitowanego albo tytuł profesora został nadany na podstawie dorobku powstałego z naruszeniem prawa, w tym praw autorskich, lub dobrych obyczajów w nauce. Jednocześnie ustawodawca nie ograniczył czasowo możliwości wznowienia postępowania na podstawie art. 29 ust. 2 ustawy z 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym (USNT).
Sprawa ta była już w przeszłości przedmiotem korespondencji RPO z resortem szkolnictwa wyższego. Wówczas ministerstwo argumentowało, że brak ograniczenia czasowego wznawiania postępowań na podstawie USNT związany jest z brakiem tolerancji dla wszelkich przejawów nieuczciwości naukowej. Wskazywało, że „nawet wynikające z przepisów karnych przedawnienie karalności nieuczciwości naukowej nie zwolni nieuczciwego naukowca z zarzutu uchybienia godności i dobrym zwyczajom akademickim”.
Zestawiając przytoczone przesłanki wznowieniowe, należy wskazać, że co najmniej częściowo przesłanki wynikające z art. 29 ust. 2 USNT można uznać za mieszczące się w przesłankach wynikających z Kpa. Oznacza to, że obecnie istnieje możliwość uchylenia decyzji o nadaniu stopnia naukowego osobie, która uzyskała stopień na podstawie dorobku powstałego z naruszeniem dobrych obyczajów w nauce 20 lat temu i przed wejściem w życie PSWN wszczęto postępowanie wznowieniowe. Jednocześnie jednak taka możliwość nie istnieje w odniesieniu do osoby, która również uzyskała stopień na podstawie dorobku powstałego z naruszeniem dobrych obyczajów w nauce 20 lat temu, lecz nie wszczęto przed wejściem w życie PSWN postępowania wznowieniowego – wskazuje RPO.
Jego zdaniem, wątpliwości może budzić uzasadnienie dla odmiennego uregulowania sytuacji prawnej tych osób jedynie poprzez odwołanie się do momentu, w którym wszczęto postępowanie wznowieniowe. Dlatego Marcin Wiącek zwrócił się szefa resortu o wskazanie przyczyn odmiennego uregulowania kwestii czasowego ograniczenia możliwości wznowienia postępowania awansowego w PSWN względem USNT.
Rzecznik pyta także Przemysława Czarnka, czy dostrzega on potrzebę wprowadzenia zmian prawnych, które w sposób jednolity regulowałyby kwestię dopuszczalności uchylenia decyzji nadającej stopień lub tytuł naukowy względem osób, które uzyskały stopień doktora, doktora habilitowanego lub tytuł profesora na podstawie dorobku powstałego z naruszeniem prawa, w tym praw autorskich, lub dobrych obyczajów w nauce, bez względu na moment wszczęcia postępowania wznowieniowego.
MK, źródło: RPO