O przesunięcie ewaluacji jakości działalności naukowej z 2021 r. na 2023 r. Rzecznik Praw Obywatelskich wystąpił do ministra nauki i szkolnictwa wyższego Jarosława Gowina. Powołał się na opinie środowiska, wskazujące na zbyt późne przedstawienie zasad ewaluacji przez resort.
Jak zaznaczono w komunikacie, Adam Bodnar otrzymuje sygnały o problemach, jakie mogą się pojawić w związku z pierwszą ewaluacją (oceną) jakości pracy naukowej. Ma się ona zacząć 1 stycznia 2021 r. i objąć lata 2017–2018. Od wyników zależy, jaką kategorię naukową otrzyma dana uczelnia. A to będzie mieć wpływ m.in. na: pełnię praw akademickich, wysokość przyznanej subwencji, możliwość prowadzenia kierunków studiów itd.
Jeśli dyscyplina naukowa na danej uczelni zostanie oceniona nisko – dostanie kategorię C – może się to skończyć restrukturyzacją, a więc zwolnieniami pracowników. Dlatego ważne jest, by uczelnie mogły starannie przygotować się do ewaluacji. A jej podstawowe reguły środowisko akademickie poznało zbyt późno – dopiero w połowie 2019 r. W ewaluacji dużą rolę odgrywają artykuły naukowe publikowane w czasopismach z ministerialnego wykazu. Biorąc pod uwagę cykl wydawniczy, a także niewielką liczbę czasopism w poszczególnych dyscyplinach, artykuły mogą się ukazać po roku 2020.
RPO miał wątpliwości wobec zasad ustalania tej listy. Pominęła ona większość najpoważniejszych pism prawniczych, w tym pisma o uznanej pozycji, ugruntowanym wpływie na doktrynę i orzecznictwo. Zastrzeżenia wyrażało też wiele środowisk naukowych. Za nie do przyjęcia uznano np. nakaz stosowania nowego wykazu czasopism do publikacji ogłoszonych przed jego przyjęciem. Apelowano też o podwyższenie punktacji zasłużonych czasopism naukowych.
W ocenie Rzecznika trudno w tej sytuacji mówić o realizacji zasady pewności prawa. W tym celu należy bowiem zapewnić jasność, precyzyjność, jednoznaczność regulacji prawnej i nie zaskakiwać adresatów norm prawnych. Podmioty stosujące prawo powinny podejmować działania zgodnie z zasadą przewidywalności. Dlatego RPO poprosił ministra o rozważenie możliwości nowelizacji przepisów tak, aby ewaluacja rozpoczęła się 1 stycznia 2023 r. i objęła lata 2019–2020. Ewentualnie wnosi o ewaluację dotyczącą lat 2017–2018 na dotychczasowych zasadach.
Przesunięcie ewaluacji pozwoliłoby wziąć pod uwagę okres, w którym wszyscy zainteresowani znają wszystkie jej kryteria. Umożliwiłoby to również dokładne i racjonalne przygotowanie się oraz zaplanowanie działań w celu uzyskania jak najlepszej oceny. Zapobiegłoby to także ocenie na podstawie przypadkowego dorobku.
źródło: RPO