Rzecznik Praw Obywatelskich wystąpił do wicepremiera, ministra nauki i szkolnictwa wyższego Jarosława Gowina, o zmianę jego rozporządzenia tak, aby zasady tworzenia list czasopism punktowanych uwzględniały zgłoszone uwagi.
Zgodnie z rozporządzeniem z 7 listopada 2018 roku w sprawie sporządzania wykazów wydawnictw monografii naukowych oraz czasopism naukowych i recenzowanych materiałów, wykaz czasopism winien obejmować czasopisma naukowe ujęte w międzynarodowych bazach wskazanych w rozporządzeniu, recenzowane materiały z konferencji międzynarodowych ujęte w odpowiednich, międzynarodowych bazach oraz czasopisma naukowe będące przedmiotem projektów finansowanych w ramach programu „Wsparcie dla czasopism naukowych”.
Adam Bodnar, powołując się na skargi składane w Biurze Rzecznika Praw Obywatelskich, przedstawia szereg związanych z rozporządzeniem wątpliwości. W jego ocenie sprawa ta nie ma jedynie charakteru technicznego. W praktyce może bowiem negatywnie wpłynąć na rozwój polskiej nauki, na możliwości awansu młodych naukowców oraz przyczynić się do patologicznych zachowań na rynku wydawnictw naukowych.
„Nie negując zasadności przyjętej koncepcji zmierzającej do wzrostu znaczenia na arenie międzynarodowej polskiej nauki, której elementem są też zasady tworzenia wykazu, pragnę wskazać na trudne do zaakceptowania praktyczne implikacje wprowadzonego rozwiązania” – napisał Bodnar w swoim wystąpieniu.
Rozporządzenie nie uwzględnia specyfiki nauk humanistycznych. Badania dotyczące tego obszaru często mają charakter lokalny. O ile więc ich wyniki mają bardzo istotne znaczenie w perspektywie polskiej, o tyle w bardzo ograniczonym zakresie mogą być przedmiotem zainteresowania zagranicznych czasopism naukowych uwzględnionych w rozporządzeniu. W międzynarodowych bazach brak jest m.in. polskich czasopism prawniczych, a ich uwzględnienie w wykazie wymaga czasu. W bazach tych często nie ma znaczących międzynarodowych czasopism z zakresu np. nauk prawnych, a niektóre z uwzględnionych zagranicznych tytułów koncentrują się na tematach krajowych.
Według Rzecznika wystarczającym rozwiązaniem nie jest uwzględnianie w wykazie także czasopism naukowych finansowanych w ramach programu „Wsparcie dla czasopism naukowych”, gdyż:
Ponadto wątpliwości Rzecznika budzą podstawy różnicowania statusu czasopism naukowych w zależności, od tego, czy są one finansowane w ramach tego programu. Źródło finansowania czasopisma – w przeciwieństwie do jego naukowej jakości – nie powinno mieć znaczenia w perspektywie tworzenia list czasopism punktowanych.
W ocenie Rzecznika kwestia nie ma jedynie charakteru technicznego. W praktyce może to mieć negatywny wpływ na rozwój polskiej nauki, gdyż:
„Przede wszystkim jednak zaproponowane rozwiązania wpłyną na ograniczenie możliwości awansu naukowego młodych naukowców, którzy – z uwagi na przedmiot prowadzonych badań i brak możliwości opublikowania ich wyników w czasopismach z listy ministerialnej – zostaną wykluczeni z grona osób mogących uzyskać stopień naukowy doktora, czy doktora habilitowanego” – wskazuje RPO.
Rzecznik zwrócił się do ministra Jarosława Gowina o zmianę rozporządzenia w taki sposób, by zasady tworzenia list czasopism punktowanych uwzględniały uwagi zgłoszone przez środowisko naukowe.
Źródło: RPO