Koncepcja zmiany Polskiej Komisji Akredytacyjnej w niezależną agencję akredytacyjną posiadają osobowość prawną i własny budżet; propozycja docenienia dydaktyki akademickiej jako części najważniejszej misji uczelni; dwugłos na temat prestiżu jakoby wynikającego ze znalezienia na liście ponad stu tysięcy naukowców, czyli w tzw. Top 2 %; i wreszcie główny blok artykułów o znikającym prestiżu uniwersytetu – to tylko niektóre tematy listopadowego numeru „Forum Akademickiego”.
W najnowszym wydaniu wywiad z Januszem Uriaszem, przewodniczącym Polskiej Komisji Akredytacyjnej. Przedstawia on zagrożenia wynikające dla polskiej nauki z obecnego usytuowania prawnego PKA. Proponuje przyznanie Komisji podmiotowości prawnej i własnego budżetu. Zapowiada rygorystyczne podejście do ocen programowych i omawia wyniki dodatkowej oceny kierunku lekarskiego na dziewięciu uczelniach oraz kierunków prowadzonych w dawnym Collegium Humanum.
Robert Musiałkiewicz przekonuje o znaczeniu kształcenia w misji uczelni i proponuje przywrócenie mu należytej wagi w ich ocenie. Grzegorz Węgrzyn przedstawia sposób wyłaniania recenzentów w postępowaniach awansowych przez Radę Doskonałości Naukowej. To pierwszy z cyklu artykułów na temat pracy tego gremium, pokazujących podstawy prawne i praktykę jego działania. Piotr Biegasiewicz, doktorant z UAM, argumentuje za potrzebą utworzenia w Polsce instytucji Uniwersytetu Otwartego. Z tegorocznego raportu GUS „Szkoły wyższe i ich finanse”, relacjonowanego w numerze przez Piotra Kieracińskiego wynika, że uczelnie niepubliczne kształcą czterokrotnie taniej niż publiczne. Wynik finansowy netto publicznych szkół wyższych za rok 2023 był o połowę niższy od tego z roku 2022,a uczelni niepublicznych stanowi raptem 38 proc. tego z roku 2022. W obu przypadkach są one najniższe w ostatnich pięciu latach.
I wreszcie główny temat numeru, w którym grono autorów próbuje odpowiedzieć na pytania: Dlaczego uniwersytet już nie imponuje, tak jak to było w latach 80. i 90.? Gdzie leżą przyczyny tego zjawiska? Jak je oceniać? Jakie będą konsekwencje? Czy można coś zrobić, by to zmienić?
Ewa Chmielecka nie ma nadziei na zatrzymanie niekorzystnych procesów, szuka jednak odpowiedzi na pytanie, jak je „zagospodarować”, nie pomniejszając znaczenia szkół wyższych, które powinny być „mądrzejsze” od swego otoczenia. Autorka zachęca do podjęcia debaty na temat równowagi pomiędzy wewnętrznymi celami uczelni a potrzebami społecznymi.
Pasja do poszerzania wiedzy nie zaginie – pisze Krzysztof Koehler – a nadzieją są uczeni, których nie odpycha przemiana uniwersytetu w placówkę dydaktyczną ani badacza w kolekcjonera punktów.
Wszystkie przyczyny spadku atrakcyjności uniwersytetu i wyższego wykształcenia wśród młodzieży bezlitośnie wylicza Wojciech Gizicki. Uświadamiając zmiany społeczne, które się dokonały w ostatnich dekadach wokół uczelni, próbuje odpowiedzieć na pytanie o szansę na przywrócenie uniwersytetowi należytej rangi.
W bloku wypowiadają się też Aleksandra Ziembińska-Buczyńska i Grzegorz Ostasz. Oboje z nadzieją.
W dziale „Życie akademickie” Zbigniew Drozdowicz zastanawia się nad rolą akademickich celebrytów, celebrant ów i halabardników, a Antonin Tarszkiewcz, architekt z Politechnik Gdańskiej, w rozmowie z Krystyną Matuszewską, przedstawia koncepcję Nowego Europejskiego Bauhasu.
W dziale życie naukowe Aleksander Kiklewicz pisze, jak nieznane nam algorytmy, rządzące internetem wpływają na obieg wiedzy naukowej.
W rubryce ”Z laboratoriów” Hanna Górska-Warsewicz przedstawia badania nad relacją między marką a kapitałem. Ryszard Bartnik w drugiej części artykułu (pierwsza była opublikowana w numerze październikowym) przekonuje do wykorzystania energetyki jądrowej w Polsce, prezentując konkretne wyliczenia korzyści z tego płynących. Zespół biologów z Uniwersytetu w Białymstoku pisze o wynikach badań wskazujących na to, że z kłopotliwymi zakażeniami gronkowcem można wkrótce będzie sobie radzić przy pomocy …tanin. Wreszcie Elżbieta Zalewska pisze o elementach zarządzania w szkolnictwie wyższym, w tym o wykorzystaniu do tego ankiet studenckich.
Więcej w listopadowym numerze „Forum Akademickiego”, który już od jutra będzie dostępny na naszej stronie internetowej. Zachęcamy także do prenumeraty czasopisma – zarówno w wersji drukowanej, jak i elektronicznej.