Protest przeciwko wprowadzaniu przez Ministra Edukacji i Nauki zmian w punktacji czasopism, która – zgodnie z ustawą Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce z 20 lipca 2018 – została wypracowana przez Komisję Ewaluacji Nauki wyraziło Zgromadzenie Ogólne Polskiej Akademii Nauk.
Stanowisko ZO PAN z 24 czerwca dotyczy opublikowanego w lutym nowego, rozszerzonego wykazu czasopism naukowych i recenzowanych materiałów z konferencji międzynarodowych. To jeden z elementów systemu oceny działalności naukowej badaczy. W nowym wykazie uwzględniono 31 433 czasopisma naukowe oraz recenzowane materiały z 1638 konferencji naukowych (głównie związanych z dyscyplinami informatyka oraz informatyka techniczna i telekomunikacja). W porównaniu z ostatnim wykazem z 2019 r. dodane zostały 1032 czasopisma, ponadto podwyższono punktację 264 czasopism dotychczas ujętym w wykazie.
Zmiany w wykazie dotyczyły w dużej mierze polskich czasopism naukowych, zwłaszcza czasopism związanych z HST. Do wykazu dodanych zostało 129 czasopism polskich, z czego 125 to czasopisma z dziedzin HST. Podwyższono także punktację 233 polskim czasopismom, w tym 223 czasopismom związanym z dziedzinami HST – wyliczał resort w specjalnym komunikacie.
Odnosząc się do stanowiska Komisji Ewaluacji Nauki, w którym wyrażono zaniepokojenie publikacją wykazu zawierającego liczne pozycje niekonsultowane z KEN, ministerstwo napisało, że wykaz w swojej ostatecznej formie jest sporządzany na podstawie projektu przekazanego przez KEN, ale szef resortu może w uzasadnionych przypadkach dokonać w nim modyfikacji. Swoje zdanie wyraziły wówczas także m.in. Komitet Etyki w Nauce PAN, Konferencja Rektorów Akademickich Szkół Polskich oraz Rada Główna Nauki i Szkolnictwa Wyższego.
W czwartek, 24 czerwca, do tej sprawy odniosło się Zgromadzenie Ogólne PAN, wyrażając protest przeciwko wprowadzaniu zmian w punktacji wypracowanej przez KEN. Gremium to wypowiedziało się również w kwestii innych wprowadzanych w ostatnich miesiącach i proponowanych do wdrożenia zmian w systemie nauki i szkolnictwa wyższego.
ZO PAN zdecydowanie sprzeciwia się próbom redefiniowania nauki i wprowadzaniu do dyskursu naukowego, na równych prawach lub nawet w sposób uprzywilejowany, opinii pozanaukowych, motywowanych ideologicznie. Nowelizacja ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, nazywana przewrotnie „pakietem wolnościowym”, jest merytorycznie nieuzasadniona, a społecznie szkodliwa, prowokując napięcia, których skali i konsekwencji nie jesteśmy w stanie przewidzieć – czytamy w komunikacie.
To z kolei nawiązanie do projektu nowelizacji PSWN odnoszącego się do odpowiedzialności dyscyplinarnej nauczycieli akademickich. Zgodnie z nim, wyrażanie przekonań religijnych, światopoglądowych lub filozoficznych nie będzie już mogło być przedmiotem postępowań dyscyplinarnych. Nakłada także na rektora obowiązek podjęcia działań zapewniających poszanowanie wolności nauczania, wolności słowa, badań naukowych, ogłaszania ich wyników, a także debaty akademickiej organizowanej przez członków wspólnoty z zachowaniem zasad pluralizmu światopoglądowego. Jak zaznaczają autorzy projektu, nowelizacja ma na celu wzmocnienie istniejących regulacji prawnych, które w większym niż obecnie stopniu zapewnią poszanowanie fundamentalnych praw i wolności członków uczelnianej wspólnoty.
Polska Akademia Nauk, jako korporacja uczonych, broni i będzie bronić standardów w nauce i niezależności badań naukowych, i stanowczo sprzeciwia się działaniom polityków, którzy w imię doraźnych korzyści politycznych lub z pobudek ideologicznych, próbują niszczyć autonomię i powagę nauki – napisano w podsumowaniu stanowiska Zgromadzenia Ogólnego PAN.
MK