Politechnika Krakowska wzbogaciła się o nowe centrum badawcze. Warte ponad 7 mln zł Laboratorium Maszyn i Urządzeń Energetycznych otwarto na Wydziale Inżynierii Środowiska i Energetyki.
Nowe laboratorium prowadzi badania właściwości cieplno-fizycznych i mechanicznych nowoczesnych materiałów najbardziej zaawansowanymi technikami badawczymi. Wykonuje też – ważne dla ochrony środowiska – analizy chemiczne i oznaczenia zanieczyszczeń trwałych, m.in. pestycydów, hormonów i leków w glebie, wodzie i powietrzu. Z szerokiej palety możliwości laboratorium i wiedzy eksperckiej specjalistów PK będą korzystać nie tylko naukowcy, ale też firmy.
Jednostka jest częścią Regionalnego Zespołu Akredytowanych Laboratoriów Badawczych i Wzorcujących, które powstało na Politechnice Krakowskiej dzięki wsparciu ze środków unijnych. W jego skład wchodzą trzy uczelniane pracownie – oprócz nowo otwartej także dwie z Wydziału Mechanicznego: Laboratorium Metrologii Współrzędnościowej oraz Laboratorium Badań Technoklimatycznych i Maszyn Roboczych.
Projekt RZAL pozwolił nam skonsolidować potencjał badawczy uczelni w kilku znaczących dyscyplinach naukowych: inżynierii materiałowej, inżynierii środowiska, górnictwie, energetyce, inżynierii chemicznej. Tym samym Kraków i Małopolska zyskują kluczowy ośrodek naukowo-badawczy, działający w oparciu o najnowocześniejszą technologię pomiarową i systemy badawcze oraz ściśle łączący naukę i innowacje techniczne z zastosowaniami przemysłowymi – przekonuje dr hab. inż. Magdalena Niemczewska-Wójcik, kierownik całego unijnego projektu.
Imponujące możliwości badawcze
Nowe laboratorium PK powstało w specjalnie odnowionych na ten cel przestrzeniach przyziemia budynku Wydziału Inżynierii Środowiska i Energetyki na kampusie głównym uczelni. Jednostkę wyposażono m.in. w stanowiska do badań przewodności cieplnej materiałów izolacyjnych płaskich i cylindrycznych; zestaw do kompleksowych analiz chromatograficznych, w tym analiz śladowych, zanieczyszczeń powietrza, wód, gruntów, żywności; wieloparametrowy, przenośny analizator gazów; analizator do pomiaru przewodności cieplnej i dyfuzyjności ciał stałych, proszków, płynów i past; przenośne systemy pomiarowe do określania współczynnika przenikania ciepła przez przegrody budowlane i szkło; stanowiska do badań dyfuzyjności i przewodności cieplnej w zakresie temperatur od -150 do 1500°C; dylatometr do wyznaczania współczynnika rozszerzalności termicznej materiałów; stanowisko do wyznaczania modułu Younga i współczynnika Poissona rożnych materiałów; piec komorowy do badań materiałów w wysokich temperaturach – do 1600°C.
Będziemy za ich pomocą określać właściwości cieplno-fizyczne i mechaniczne materiałów, np. izolacyjnych czy budowlanych, w warunkach zbliżonych do tych, w jakich będą eksploatowane. Możliwości badawcze laboratorium obejmują również określanie charakterystycznych temperatur przemian fazowych w materiałach różnych typów, efektów cieplnych oraz zmian masy podczas przemian fizycznych i chemicznych w badanych próbkach. Ponadto możliwe jest określanie dyfuzyjności cieplnej i współczynników przewodzenia ciepła, a także modułu Younga i współczynnika Poissona dla materiałów metodą wzbudzania impulsowego w szerokim zakresie temperatury. Takie badania służą m.in. ograniczaniu zużycia energii w budynkach i instalacjach przemysłowych – opisuje dr inż. Jan Wrona, kierownik laboratorium.
Dostępna aparatura daje też możliwości badania emisji składników gazowych z procesów spalania, zgazowania czy pirolizy. Do tego pozwoli na wykonywanie analiz chemicznych surowców i produktów wykorzystywanych w procesach produkcyjnych oraz oznaczenia zanieczyszczeń obecnych w środowisku – w glebie, wodzie i powietrzu – m.in. pestycydów, hormonów i leków. Wyniki badań będą mogły być wykorzystane do unowocześniania procesów wytwórczych i produktów, oraz podejmowania wyzwań o charakterze ekologicznym czy związanych ze zrównoważonym rozwojem, takich np. jak walka ze smogiem.
Z akredytacją PCA w służbie społeczeństwu
Mimo że nowa placówka badawcza Politechniki Krakowskiej dopiero rozpoczyna swoją działalność, już zdobyła prestiżową akredytację Polskiego Centrum Akredytacji. W ramach badań objętych akredytacją, w LMiUE naukowcy mogą wyznaczać przewodność cieplną w stanie ustalonym np. dla materiałów izolacyjnych – płaskich i cylindrycznych. Ponadto, mogą badać temperaturę i entalpię topnienia i krystalizacji tworzyw sztucznych metodą skaningowej kalorymetrii różnicowej (DSC). Poza akredytowanym zakresem badawczym, oferta Laboratorium Maszyn i Urządzeń Energetycznych to także szeroki wachlarz innych analiz m.in.: ustalanie współczynnika przenikania ciepła dla przegród budowlanych i okien, analiza składu spalin, gazów odlotowych, procesowych i zanieczyszczeń powietrza, badania substancji organicznych, w tym ropopochodnych, w glebie i materiale skalnym, ze szczególnym uwzględnieniem biomarkerów geologicznych.
Oprócz korzyści wynikających z prowadzenia wysoko zaawansowanych badań, laboratoria tego typu przynoszą również ważne korzyści społeczne.
To m.in. wdrożenie na rynek nowych, dokładnie sprawdzonych produktów firm z różnych branż przemysłu. Przebadane w akredytowanych laboratoriach – według restrykcyjnych przepisów, norm, z zastosowaniem aparatury badawczej na światowym poziomie – będą miały gwarancję najwyższej jakości i w lepszym stopniu posłużą konsumentom i społeczeństwu – zaznacza dr inż. Jan Wrona. – Akredytowane badania pozwolą producentom ograniczyć koszty produkcji, zmniejszyć liczbę wadliwych wyrobów, a to wpłynie na sukcesy ekonomiczne firm, wzrost liczby klientów, co otworzy możliwości ekspansji małopolskich przedsiębiorstw poza region.
Laboratorium Maszyn i Urządzeń Energetycznych, działające w ramach Katedry Procesów Cieplnych, Ochrony Powietrza i Utylizacji Odpadów, jest jedną z 7 placówek badawczych Politechniki Krakowskiej, które mają akredytację Polskiego Centrum Akredytacji. Pozostałe to: Laboratorium Metrologii Współrzędnościowej, Laboratorium Badań Technoklimatycznych i Maszyn Roboczych (Wydział Mechaniczny), Laboratorium Analiz Śladowych im. Profesora Adama Grochowalskiego (Wydział Inżynierii i Technologii Chemicznej), Laboratorium Badania Odkształceń i Drgań Budowli, Laboratorium Badawcze Materiałów i Konstrukcji Budowlanych (oba na Wydziale Inżynierii Lądowej), Laboratorium Ogrzewnictwa, Wentylacji, Klimatyzacji i Chłodnictwa (Wydział Inżynierii Środowiska i Energetyki).
Koszty utworzenia otwartego właśnie laboratorium to 7,35 mln zł, z czego dofinansowanie z UE wyniosło 5,41 mln zł, a pozostałe środki pochodziły z budżetu uczelni i wydziałów PK.
MK, źródło: PK