W Obserwatorium Uniwersytetu w Białymstoku stanął teleskop zwierciadlany ASA 600. To jeden z największych tego typu teleskopów w Polsce. W tej chwili trwa jego montaż.
Sprzęt stanął w Obserwatorium, które znajduje się na najwyższej – szóstej kondygnacji astronomicznej wieży w kampusie Uniwersytetu w Białymstoku. Obserwatorium przykryte jest specjalną, ruchomą kopułą. Aby umieścić teleskop w tym miejscu, potrzebny był dźwig o wysięgu 25 metrów, który podniósł elementy teleskopu i przeniósł je do Obserwatorium właśnie przez tę kopułę.
To największy, profesjonalny i jedyny, jak do tej pory, teleskop firmy ASA Astrosysteme GmbH (Astro Systeme Austria) zainstalowany w Polsce. Posiada on kwarcowe zwierciadło główne o średnicy 60 cm. Konstrukcja tuby teleskopu to układ optyczny Ritchey-Chrétien (RCT). Wykonana została z włókna węglowego, co zapewniło jej niezwykłą sztywność i stabilność. Jej waga to 105 kg – informuje Leszek Hus, współwłaściciel firmy Delta SP.J. Krentowski Hus, odpowiedzialnej za dostawę i montaż teleskopu do Obserwatorium.
Dodaje, że większość dużych profesjonalnych teleskopów badawczych to właśnie podobne układy Ritchey-Chrétien, np. kosmiczny teleskop Hubble’a czy jedne z największych na świecie teleskopy Keck Observatory na Hawajach. RCT oferuje bardzo dobre parametry optyczne poza osią i posiada bardzo krótką tubę optyczną oraz kompaktową konstrukcję dla danej ogniskowej.
To sprzęt z najwyższej półki, jeśli chodzi o teleskopy dydaktyczne służące do bardzo zaawansowanej dydaktyki astronomów i fizyków. Jego rozmiary i parametry pozwalają również na wykonywanie obserwacji o charakterze naukowym. W Polsce są tylko dwa teleskopy o tych rozmiarach. Pod względem wielkości sprzętu właśnie znaleźliśmy się na krajowym podium – z dumą podkreśla astronom Andrzej Branicki z Wydziału Fizyki Uniwersytetu w Białymstoku.
Teleskop ASA 600 ma wiele profesjonalnych zastosowań – od konwencjonalnej funkcjonalności, czyli obserwacji wzrokowych, poprzez patrzenie przez okular w niebo, do automatycznych obserwacji nieba z wykorzystaniem automatyki, specjalistycznych badań spektrograficznych czy rejestracji „astro” aparatem fotograficznym oraz nowoczesną kamerą rejestracyjną opartą o sensor CMOS.
Montaż teleskopu już się rozpoczął. Potem rozpocznie się rozruch i kalibracja, czyli dopasowanie parametrów urządzenia do otaczających go warunków. Ten etap może potrwać nawet kilka miesięcy. W najbliższym roku akademickim teleskop będzie już używany zarówno do celów dydaktycznych, jak i naukowych. Skorzystają z niego głównie naukowcy i studenci Uniwersytetu w Białymstoku, którzy mogą liczyć na więcej zajęć praktycznych.
Do obserwatorium będziemy również zapraszać młodzież szkolną, a okazjonalnie teleskop będzie dostępny także dla szerokiej publiczności, np. podczas imprez popularyzujących naukę, takich jak Noc Muzeów czy Festiwal Nauki i Sztuki. W pełni ogólnodostępne będzie za to planetarium. Będzie tu można obejrzeć ciekawe projekcje poświęcone badaniom astronomicznym – dodaje Andrzej Branicki.
Budowa Obserwatorium z Planetarium kosztowała ponad 8,4 mln zł i finansowana była ze środków Ministerstwa Edukacji i Nauki oraz uczelni. Wyposażenie obiektu wsparł Samorząd Województwa Podlaskiego, przekazując na ten cel 1,3 mln zł, sam teleskop ASA 600 wraz z wyposażeniem to koszt ok. 670 tys. zł.
źródło: UwB