Prof. Krzysztof Matyjaszewski, światowej sławy naukowiec specjalizujący się w dziedzinie chemii polimerów, od kilku lat wymieniany jako kandydat do Nagrody Nobla w dziedzinie chemii, otrzymał tytuł doktora honoris causa Politechniki Rzeszowskiej.
Prof. Krzysztof Matyjaszewski od 1972 roku związany jest z Centrum Badań Molekularnych i Makromolekularnych Polskiej Akademii Nauk w Łodzi. Pracuje też na Wydziale Chemicznym Politechniki Łódzkiej. Jest również profesorem na Wydziale Inżynierii Chemicznej i Petrochemicznej na uniwersytecie stanowym w Pittsburghu.
W 1995 roku opracował technikę polimeryzacji rodnikowej z przeniesieniem atomu (ang. Atom Transfer Radical Polymerization, ATRP), która obecnie jest uważana za jedną z najbardziej uniwersalnych, kontrolowanych metod syntezy związków wielkocząsteczkowych o określonej masie cząsteczkowej, wąskim rozrzucie mas cząsteczkowych, szerokimi możliwościami funkcjonalizacji, modulowania składem i architekturą polimerów. Nowa wówczas koncepcja polegała na wydłużeniu czasu życia pojedynczego rodnika przez wprowadzenie go odpowiednio w stan uśpiony na czas ok. 1 min., po jego aktywności trwającej ok. 1 ms. Dzięki takiemu mechanizmowi całkowity czas życia rodnika mógł być przedłużony nawet do kilku dni, podczas gdy w tradycyjnej polimeryzacji wolnorodnikowej wynosił on zaledwie ok. 1 sekundę.
Metoda ATRP pozwoliła syntezować z niespotykaną dotąd precyzją znane już wcześniej makrocząsteczki, jak również otworzyła drogę do zupełnie nowych układów o skomplikowanych strukturach, takich jak makrocząsteczki w postaci gwiazd, szczotek molekularnych, kopolimerów gradientowych i multiblokowych. Metoda ATRP daje szansę m.in. na prowadzenie procesu polimeryzacji z powierzchni płaskich, porowatych czy biomolekuł, tj. DNA i RNA, co było dotąd nieosiągalne i niewyobrażalne. Szeroki wachlarz możliwych do otrzymania układów za pomocą ATRP sprawił, że zaczęto uważać ten proces za metodę, z której wykorzystaniem można niemalże „szyć polimery na miarę”.
Inżynieria makromolekularna, w ramach której prof. Matyjaszewski prowadzi swoją działalność naukową, stanowi
istotny zakres nanotechnologii, technologii, jak również nauki o biomateriałach. Inżynieria makromolekularna
to innymi słowy proces, w którym precyzyjna synteza i przetwarzanie polimerów umożliwiają osiągnięcie wymaganych właściwości i w konsekwencji przełożenie ich na poszczególne zastosowania. Powszechnie spekuluje
się, że dyscyplina ta będzie się rozwijać bardzo dynamicznie, jako że wiele problemów dotyczących istotnych
zagadnień pozostaje nadal nie w pełni wyjaśnionych. Uzyskane materiały z powodzeniem mogą być zastosowane
na przykład jako składniki nowej generacji lakierów samochodowych i sprzętu AGD, w elektronice i kosmetyce
czy też dziedzinach biomedycznych.
Olbrzymi wpływ odkrycia prof. Matyjaszewskiego na współczesną chemię obrazuje liczba ponad 1600 prac dotyczących ATRP, które zostały opublikowane w latach 1995–2022. Wkład jego zespołu badawczego w rozwój tej dziedziny to 1248 publikacji naukowych, 25 książek oraz 102 rozdziały w książkach. O roli oddziaływania jego pracy świadczy liczba cytowań sięgająca ponad 131 000 wg Web of Science, co przekłada się na wartość indeksu h = 174, który jest jednym z 10 najwyższych wśród wszystkich chemików z całego świata.
W ostatnich latach prof. Matyjaszewski współpracował z ponad 60 międzynarodowymi firmami z Europy, Japonii,
Korei, Południowej Afryki oraz Ameryki Północnej. Efekt tej współpracy to 68 amerykańskich oraz 155 międzynarodowych patentów.
Otrzymał wiele nagród i wyróżnień, m.in. Grand Prix de la Fondation de la Maison de la Chimie (2021), Menachem Lewin Award (2019), Benjamin Franklin Medal in Chemistry (2017), The Dreyfus Prize in the Chemical Sciences (2015), The Inaugural AkzoNobel North American Science Award (2013), Wolf Prize (2011), Medal Marii Skłodowskiej-Curie (2012) oraz Nagrodę Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej (2004).
Naukowy serwis Thomson Reuters typuje prof. Matyjaszewskiego jako poważnego kandydata do Nagrody Nobla w dziedzinie chemii.
MK, źródło: PRz