Hala eksperymentalna krakowskiego synchrotronu zostanie rozbudowana. Jej otwarcie zaplanowano na przyszły rok.
Decyzję o pozwoleniu na budowę w ramach strategicznego projektu „Przebudowa i rozbudowa budynku Narodowego Centrum Promieniowania Synchrotronowego SOLARIS” wydał prezydent Krakowa Jacek Majchrowski. Prace budowlane mają się rozpocząć w drugiej połowie tego roku.
W ich ramach powierzchnia hali synchrotronu powiększy się o ponad 2 tys. metrów kwadratowych. W nowej części zostaną wybudowane linie badawcze, których umiejscowienie w obecnie istniejącej przestrzeni byłoby niemożliwe, ponieważ wymagają one dużej odległości próbki od źródła promieniowania synchrotronowego. Będzie to przede wszystkim linia SOLCRYS, przeznaczona do badań strukturalnych, której stacje końcowe umożliwią m.in. analizy struktury białek, wirusów, kwasów nukleinowych i polimerów. Badania te dostarczają wiedzy o molekularnych podstawach funkcjonowania organizmów żywych oraz o architekturze makrocząsteczek, dzięki czemu znajdują zastosowanie m.in. w naukach biologicznych, medycynie (projektowanie leków), chemii i naukach materiałowych. SOLCRYS będzie jedyną tego rodzaju infrastrukturą badawczą nie tylko w Polsce, ale i w całej Europie Środkowo-Wschodniej.
W związku z rozwojem ośrodka i kolejnymi otwartymi i planowanymi projektami, koncepcję rozbudowywanego budynku poddano w fazie końcowego projektowania szeregowi zmian i optymalizacji. Dzięki temu oprócz funkcji i przestrzeni pierwotnie zakładanych przewidziano także instalację mikroskopów w ramach rozwoju Krajowego Centrum Kriomikroskopii Elektronowej. Miejsce znajdzie tutaj także instalacja odzysku i skraplania helu używanego do eksperymentów oraz infrastruktura serwerowni.
Inwestycja jest możliwa dzięki dotacji Ministerstwa Edukacji i Nauki. Budowa nowej części hali eksperymentalnej powinna się zakończyć w 2022 roku.
Narodowe Centrum Promieniowania Synchrotronowego SOLARIS zostało wybudowane w latach 2010–2015 przy Uniwersytecie Jagiellońskim. Inwestycję dofinansowała Unia Europejska ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Znajduje się w nim synchrotron – źródło wyjątkowego światła, czyli promieniowania elektromagnetycznego (synchrotronowego). Promieniowanie to jest wykorzystywane do badań w wielu dziedzinach nauki: od fizyki, chemii i medycyny po archeologię i historię sztuki. Krakowski ośrodek to pierwsza i jedyna tego typu infrastruktura badawcza w Europie Środkowo-Wschodniej. Na świecie funkcjonuje kilkadziesiąt takich ośrodków badawczych, które mają ogromny wpływ nie tylko na rozwój nauki w krajach, w których działają, ale też na innowacyjność oraz konkurencyjność ich gospodarek.
Łukasz Wspaniały, źródło: UJ