Ponad 17,8 mld zł wynosi tegoroczna subwencja na utrzymanie potencjału dydaktycznego i badawczego. To o 14,26% więcej niż przed rokiem. Kwotę tę minister podzielił między 259 instytucji, w tym 64 publiczne uczelnie akademickie, 31 publicznych uczelni zawodowych, 6 uczelni kościelnych, 24 niepubliczne uczelnie akademickie, 67 instytutów naukowych Polskiej Akademii Nauk, 65 instytutów badawczych, Międzynarodowy Instytut Biologii Molekularnej i Komórkowej oraz Polską Akademię Umiejętności.
W rozporządzeniu z 29 maja minister nauki określił pojemność tzw. tunelu, ograniczającego działanie algorytmu przy ustalaniu wysokości subwencji na utrzymanie potencjału dydaktycznego i badawczego dla uczelni mu podległych oraz instytutów PAN. W tym roku mieści się on w granicach 100–106 procent (w roku 2023 „tunel” był nieco węższy i wyniósł 101–105 proc.). Oznacza to, że wartość subwencji dla danego podmiotu nie może być niższa niż 100 proc. subwencji ubiegłorocznej, ani wyższa niż 106 procent. Wyjątkiem jest podmiot, który powstał w wyniku konsolidacji – taki może otrzymać subwencję w wysokości 110 proc. tej, którą wyliczono osobno dla każdego z podmiotów skonsolidowanych. Na razie nie ma podmiotu uprawnionego do zwiększenia subwencji do tego poziomu, jednak taki zapis w rozporządzeniu potwierdza wyrażane przez ministra Dariusza Wieczorka poparcie Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego dla tego typu inicjatyw.
Komunikat o wysokości subwencji na utrzymanie potencjału dydaktycznego i potencjału badawczego resort ogłosił 14 czerwca, czyli dokładnie tak, jak rok temu. Tym razem łączna wysokość subwencji wyniosła 17 878 711 000 zł. Podzielono tę kwotę między 259 instytucji (252 w ub.r.), w tym 64 publiczne uczelnie akademickie (w tym 9 laureatów konkursu IDUB), 31 publicznych uczelni zawodowych (w tym kilka, które są akademiami, ale wyraziły wolę pozostania w tej grupie), 6 uczelni kościelnych (w tym 5 akademickich i 1 zawodowej), 24 niepubliczne uczelnie akademickie, 67 instytutów naukowych Polskiej Akademii Nauk (68 w ub.r.), 65 instytutów badawczych, Międzynarodowy Instytut Biologii Molekularnej i Komórkowej oraz Polską Akademię Umiejętności. W stosunku do ubiegłorocznej subwencji w wysokości 15 647 866 000 zł, tegoroczna jest wyższa o 2 230 845 000 zł, czyli o 14,26%.
Należy zauważyć, że wcześniej minister nauki przyznał zwiększenia subwencji w celu zapowiadanego od samego początku wzrostu wynagrodzeń o 30 proc. dla nauczycieli akademickich i 20 proc. dla pozostałych pracowników instytucji naukowych. Komunikat na ten temat dotyczący 93 uczelni publicznych i 6 kościelnych ukazał się 23 lutego. Instytuty PAN stosowny komunikat – po długich negocjacjach, zakończonych wzrostem dodatku o 10 mln zł – otrzymały 30 kwietnia. W międzyczasie, 7 marca, opublikowano komunikat o dodatkowej subwencji dla drugiej dziesiątki uczelni z konkursu IDUB (w tym wypadku na liście znalazły się też 3 uniwersytety medyczne). Kolejne zwiększenie dla 11 uczelni, które obecnie spełniają kryteria przystąpienia do konkursu IDUB opublikowano 17 maja. A 31 maja minister opublikował komunikat o zwiększeniu subwencji dla 9 niepublicznych uczelni akademickich. Łącznie w tych pięciu komunikatach przyznano uczelniom i instytutom PAN 4 032 009 564 zł. Zatem MNiSW do połowy czerwca przeznaczyło na subwencje dla instytucji naukowych 21 910 720 564 zł. Takiego poziomu subwencja na utrzymanie potencjału naukowego i dydaktycznego dotychczas jeszcze nigdy nie osiągnęła!
Warto wskazać największych beneficjentów, bo złamano w tym roku mityczną barierę miliarda złotych dla jednej uczelni. Faktycznie podobna sytuacja miała miejsce już wcześniej, ale dotyczyła sytuacji subwencji ze zwiększeniami. W tym roku jednak w komunikacie podstawowym (z 14 czerwca) dwóm uniwersytetom: Warszawskiemu i Jagiellońskiemu przyznano ponad 1 mld zł subwencji. Uniwersytet Jagielloński w Krakowie otrzymał 1 131 900,5 zł, a Uniwersytet Warszawski – 1 011 083,4 zł. Oczywiście, obie te uczelnie otrzymały też najwyższe dodatki na wzrost wynagrodzeń, odpowiednio: 251 925 000,00 zł i 244 241 900,00 zł. Zatem miliardowa subwencja stała się faktem i to od razu z przytupem. Biorąc pod uwagę to, że każdy z tych uniwersytetów otrzyma znaczącą kwotę (zapewne w papierach wartościowych) z racji udziału w IDUB oraz po około 200 mln zł w postaci grantów Narodowego Centrum Nauki, można z niemal stuprocentową pewnością zaryzykować stwierdzenie, iż dostaną w tym roku z budżetu państwa po ok. 1,5 miliarda złotych.
W tym roku jako pierwszy całkowitą wysokość subwencji dla podległych sobie uczelni artystycznych określił minister kultury i dziedzictwa narodowego. Na podstawie komunikatu z 19 marca, 19 uczelni artystycznych otrzyma w 2024 roku niemal 999,5 mln zł. W stosunku do roku ubiegłego subwencja wzrośnie o 189,6 mln zł, czyli o ponad 23 proc. (w stosunku do subwencji pierwotnej w roku 2023, której wysokość wyniosła 809,9 mln zł). Dostaną one także 16,9 mln zł dotacji na działalność kulturalną – to tyle samo, co w roku 2023, ale także w 2022. Minister kultury nie wydał w tym roku żadnego komunikatu o zwiększeniu subwencji.
Minister zdrowia ogłosił wysokość subwencji dla podległych sobie 9 uczelni medycznych 31 maja. Podstawowa subwencja wyniosła 2 mld 355 mln zł, ale w tym samym rozporządzeniu minister ogłosił zwiększenie subwencji o niemal 40 mln zł, co dało 2 mld 389 mln zł. Należy jednak pamiętać, że 4 kwietnia minister zdrowia przyznał swoim 9 uczelniom 471 mln zł na podwyżki płac. Oznacza to, że do tej pory uniwersytety medyczne otrzymały w 2024 roku 2 mld 860 mln zł subwencji na utrzymanie i rozwój potencjału dydaktycznego i naukowego.
Piotr Kieraciński
Szczegółowe omówienie subwencji dla instytucji naukowych na rok 2024 wraz z obszernym komentarzem ukaże się w czerwcowym numerze FA
Z czego wynika, że niektóre jednostki dostały mniejszą subwencję niż w roku ubiegłym?