Kilkanaście zespołów naukowych z Uniwersytetu w Białymstoku skorzystało w 2016 roku z możliwości, jakie daje klaster obliczeniowy w Uniwersyteckim Centrum Obliczeniowym UwB. Warto podkreślić, że duża część zespołów realizowała projekty we współpracy z innymi instytucjami krajowymi (Uniwersytet Warszawski, Politechnika Łódzka) i zagranicznymi (z Litwy, Białorusi i Holandii).
UCO działa w systemie grantowym: naukowcy, którzy chcą skorzystać z obliczeń składają wniosek o utworzenie grantu obliczeniowego, zawierający m.in. opis badań oraz stosowanej metodologii obliczeniowej i wnioskowanych zasobów (czasu procesorów, pamięci dyskowej i oprogramowania). Moce obliczeniowe przydzielane są automatycznie przez nadzorujący pracę klastra UCO system kolejkowy zgodnie z zapotrzebowaniem. Zespół Centrum oferuje też wsparcie merytoryczne w zakresie optymalizacji obliczeń.
Moce obliczeniowe klastra UCO w 2016 r. były wykorzystywane do badań z zakresu informatyki (w tym bioinformatyki), chemii, matematyki, inżynierii materiałowej, fizyki i biologii. Swoje testowe obliczenia prowadzili też informatycy zajmujący się administrowaniem oraz nadzorem nad sprzętem i oprogramowaniem wykorzystywanym w Centrum.
Obliczenia to niezwykle ważna i pomocna metoda badań we współczesnej nauce. Jak podkreślają naukowcy – to dużo mniej kosztowny niż klasyczne eksperymenty, a jednocześnie bardzo efektywny sposób odkrywania i przewidywania mechanizmów i skutków różnych zjawisk chemicznych czy fizycznych. Modelowanie ma jeszcze jedną przewagę nad eksperymentowaniem: jest bezpieczne, nie wymaga bezpośredniego kontaktu z badanym materiałem. Wśród projektów, które skorzystały z infrastruktury UCO w 2016 r., były m.in. badania nad chemicznymi gazami bojowymi zalegającymi w Bałtyku czy absorbcją związków zawartych w lekach przeciwbólowych, które wydalane z naszych organizmów trafiają do środowiska i zanieczyszczają je. Autorzy innego grantu obliczeniowego zajmowali się prognozowaniem przeżywalności pacjentów z nieoperacyjnym rakiem prostaty i wpływu wybranych leków na podstawie danych z badań klinicznych.
Obliczenia prowadzone w UCO zostały wykorzystane już wo 12 publikacjach naukowych (publikowanych lub przyjętych do druku). Osiem z nich to publikacje w wysoko punktowanych czasopismach (25 i więcej punktów wg punktacji MNiSW). Kolejnych 9 publikacji jest w przygotowaniu lub czeka na recenzje.
Komputery UCO realizują obliczenia z wykorzystaniem standardowego oprogramowania naukowego – akademickiego i komercyjnego, a także programów autorstwa samych użytkowników.
Uniwersyteckie Centrum Obliczeniowe powstało w 2015 roku, dzięki dofinansowaniu Unii Europejskiej, jako jeden z elementów projektu budowy i wyposażenia kampusu UwB. Centrum mieści się w budynku Wydziału Matematyki i Informatyki.
Katarzyna Dziedzik