Jubileusz 20-lecia obchodzi w tym roku Uniwersytet Zielonogórski. Powstał z połączenia Politechniki Zielonogórskiej i Wyższej Szkoły Pedagogicznej im. Tadeusza Kotarbińskiego na mocy ustawy z 7 czerwca 2001 roku.
Dzieje kształcenia wyższego w Zielonej Górze sięgają roku 1965, gdy utworzono tam Wyższą Szkołę Inżynierską im. Jurija Gagarina, przekształconą później w PZ. Uczelnia miała w 2001 roku 4 wydziały: Budownictwa i Inżynierii Sanitarnej; Elektryczny; Mechaniczny i Podstawowych Problemów Techniki. Kształciła 8,5 tys. studentów. Humanistyczna „noga” UZ powstała w 1971 r. jako Wyższa Szkoła Nauczycielska, która już dwa lata później została przekształcona w WSP. W 2001 r. tworzyły ją 4 wydziały: Artystyczny, Humanistyczny, Nauk Pedagogicznych i Społecznych oraz Matematyki, Fizyki i Techniki. W Zielonej Górze istniały dwa kampusy akademickie; uczelnie dysponowały też pojedynczymi obiektami poza kampusami.
Początkowo UZ miał strukturę federacyjną, którą tworzyły 3 szkoły: Nauk Ścisłych i Ekonomicznych, Nauk Humanistycznych i Społecznych, Nauk Technicznych. Miał też bodaj najszersze spektrum kształcenia w kraju (podobny charakter miał Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie). Kształcił wówczas niemal 23 tys. studentów, z których niemal połowa studiowała na zaocznych studiach płatnych. Dzisiaj wprawdzie szkoły już nie istnieją, a struktura organizacyjna opiera się na instytutach (dyscyplinowych, odpowiedzialnych za naukę) i wydziałach (odpowiedzialnych za kształcenie). Zielonogórska Alma Mater ma 12 wydziałów: Artystyczny; Budownictwa, Architektury i Inżynierii Środowiska; Ekonomii i Zarządzania; Fizyki i Astronomii; Humanistyczny; Informatyki, Elektrotechniki i Automatyki; Matematyki, Informatyki i Ekonometrii; Mechaniczny; Nauk Biologicznych; Nauk Społecznych oraz Prawa i Administracji. Wydział Lekarski i Nauk o Zdrowiu jest w wyodrębnionym Collegium Medicum. Oprócz nich działa Filia UZ w Sulechowie (to blisko Zielonej Góry, dojeżdżają tam autobusy komunikacji miejskiej).
UZ zatrudnia 1066 nauczycieli akademickich, w tym 334 profesorów i doktorów habilitowanych oraz 495 doktorów. Administrację i obsługę uczelni stanowi 750 osób. Kadra naukowa uprawia badania w 28 dyscyplinach (i tyle samo jest instytutów w strukturze uczelni), ale do ewaluacji UZ zamierza przedstawić 23 dyscypliny.
Przed dwudziestu laty UZ kształcił studentów na 23 kierunkach: humanistycznych, społecznych, ścisłych, przyrodniczych, ekonomicznych, technicznych i artystycznych. Obecnie w ofercie uniwersytetu są 63 kierunki i ponad 100 specjalności, w tym kierunki medyczne i prawne, a także 40 ofert studiów podyplomowych. Na UZ kształci się 9,5 tys. studentów, w tym 6270 w trybie stacjonarnym i 3193 na studiach niestacjonarnych. Na studiach doktoranckich i w dwóch szkołach doktorskich (Nauk Humanistycznych i Społecznych UZ oraz Nauk Ścisłych i Technicznych UZ) jest 140 doktorantów, którzy doktoryzują się w 16 dyscyplinach. Uniwersytet posiada 7 uprawnień do nadawania stopnia doktora habilitowanego w 3 dziedzinach i prawa do nadawania stopnia naukowego doktora w 17 dyscyplinach w 4 dziedzinach. W ciągu 20 lat dyplomy uniwersytetu uzyskało 80 tys. absolwentów. UZ wypromował w tym okresie 514 doktorów i 76 doktorów habilitowanych.
Kiedy 20 lat temu powoływano Uniwersytet Zielonogórski, nie wszyscy w pełni doceniali jego przyszłe znaczenie dla rozwoju regionu. Przez ostatnie dwa dziesięciolecia uniwersytet był największym inwestorem w mieście i jednym z większych w regionie. Wybudowano nową siedzibę dla dwóch wydziałów: Budownictwa, Architektury i Inżynierii Środowiska oraz Nauk Biologicznych. Zmodernizowano siedziby dwóch kolejnych wydziałów: Informatyki, Elektrotechniki i Automatyki oraz Mechanicznego. Wybudowano nowy gmach Biblioteki Uniwersyteckiej i zmodernizowano DS Wcześniak. Jeden z uniwersyteckich budynków przebudowano i wyposażono na potrzeby Instytutu Automatyki, Elektroniki i Elektrotechniki. Dla Collegium Medicum UZ wybudowano nowoczesne centra symulacji medycznej: monoprofilowe dla pielęgniarstwa i wieloprofilowe dla kierunku lekarskiego. Dzisiaj uniwersytet dysponuje dwoma kampusami – to pozostałość po tworzących go niegdyś uczelniach – w których znajduje się 37 budynków naukowo-dydaktycznych i administracyjnych. Posiada też 6 domów studenckich, 2 hale sportowe, Bibliotekę Uniwersytecką i Ogród Botaniczny.
Rozwój był możliwy m.in. dzięki środkom pozyskiwanym z zewnątrz. Od momentu powstania Uniwersytet Zielonogórski pozyskał ponad 200 mln zł pochodzących ze środków strukturalnych oraz pomocy przedakcesyjnej Unii Europejskiej. Zrealizowano niemal 70 projektów inwestycyjnych rozwojowych, w tym budowę Parku Naukowo-Technologicznego UZ. Jest on jedną z czterech spółek uniwersytetu, dysponuje nowoczesną aparaturą z dziedziny zrównoważonego budownictwa, energii odnawialnej, technologii informatycznych, bioinżynierii i biotechnologii oraz nowoczesnych technologii obróbki metali. Posiada unikatowe w skali kraju laboratoria i jest liderem w tworzeniu innowacji w regionie. Działają w nim firmy reprezentujące takie branże, jak: odnawialne źródła energii, technologie informatyczno-telekomunikacyjne, inżynieria środowiska, nanotechnologia czy szeroko rozumiana branża budowlana. Od ubiegłego roku na terenie PNT powstaje Park Technologii Kosmicznych. UZ został partnerem projektu wspólnie z Centrum Badań Kosmicznych PAN i zielonogórską firmą Hertz.
W wyniku konsolidacji uniwersytetu z PWSZ w Sulechowie w strukturze UZ znalazły się kolejne dwa ośrodki badawcze: Centrum Energetyki Odnawialnej oraz Lubuski Ośrodek Innowacji i Wdrożeń Agrotechnicznych. Są to spółki celowe Uniwersytetu Zielonogórskiego dysponujące bazą badawczą w zakresie technologii żywności, badań produktów żywnościowych i DNA, zapleczem w zakresie rozwoju roślin i świetnie wyposażonym laboratorium energetyki odnawialnej i efektywności energetycznej. Czwartą spółką UZ jest Uniwersytecki Szpital im. Karola Marcinkowskiego w Zielonej Górze (49% udziałów pozostało w rękach samorządu województwa lubuskiego – dotychczasowego właściciela placówki).
Utworzenie Wydziału Lekarskiego i Nauk o Zdrowiu było procesem wieloletnim. Nie bez wpływu na powstanie zielonogórskiej medycyny akademickiej była trudna sytuacja kadrowa w lubuskiej służbie zdrowia, która spowodowała, że wszystkie środowiska regionu było zainteresowane stworzeniem i rozwojem tego typu kształcenia. Obecnie kształcenie i badania medyczne odbywają się w wyodrębnionym Collegium Medicum UZ. Jego kadrę stanowi 220 pracowników, w tym 16 profesorów tytularnych i 23 profesorów uczelni. Pierwsza inauguracja roku akademickiego na zielonogórskiej medycynie odbyła się w 2015 r., a w tym roku pierwsi absolwenci przystąpią do Lekarskiego Egzaminu Końcowego. Wielu z nich podejmie pracę w regionalnej służbie zdrowia – z pewnością przyczyniły się do tego stypendia przyznawane przez marszałka województwa.
W krótkiej historii Collegium Medicum UZ najważniejszym wydarzeniem było połączenie w czerwcu 2017 r. Wojewódzkiego Szpitala Klinicznego oraz Poradni Akademickiej Uniwersytetu Zielonogórskiego Sp. z o.o., w wyniku czego powołany został Szpital Uniwersytecki stanowiący zaplecze kliniczne dla badań i kształcenia medycznego na UZ.
esa, PK
Prof. Wojciech Strzyżewski, rektor UZ:
Jako największa uczelnia w regionie znamy jego potrzeby i wiemy, że dziś najważniejsze jest wykształcenie kadry dla opieki zdrowotnej. Dlatego planując nowe kierunki, myślimy o Collegium Medicum. Ale wiemy też, że nie możemy pominąć kierunków związanych z nowymi technologiami. Przed wszystkimi uczelniami stoi wyzwanie dostosowania kształcenia do wymogów rynku pracy, a rośnie zapotrzebowanie na nowocześnie wykształcone kadry w zakresie innowacyjnych technologii, elektromobilności, efektywności energetycznej czy e-commerce. W przyszłości w tę stronę będziemy rozwijać uniwersytecką ofertę kształcenia. Mam nadzieję, że kształceni przez nas humaniści odnajdą się w coraz bardziej scyfryzowanym świecie, bo rośnie znaczenie takich kompetencji, jak kreatywne myślenie, zdolność do tworzenia nowej wiedzy, umiejętność opisywania otaczającej nas rzeczywistości oraz twórczego rozwiązywanie problemów.
Fot. Marcin Fijałkowski/wzielonej.pl