Biblioteka Uniwersytecka KUL świętuje w tym roku swoje 105-lecie. rocznicę jubileusz powstania. Jej obecny księgozbiór liczy ponad 2 miliony tytułów.
Zbiory biblioteczne zaczęto gromadzić w Petersburgu już wiosną 1918 r. na drodze darowizn i zakupów. Założyciel Uniwersytetu Lubelskiego, ks. Idzi Radziszewski, był świadom, że stworzenie warsztatu naukowego dla nieistniejącej jeszcze formalnie uczelni jest – obok zebrania grona wykładowców – jedną z podstaw funkcjonowania każdej szkoły wyższej. Część ze zgromadzonych i opracowanych jeszcze przed inauguracją uniwersytetu zbiorów (w sumie ok. 40 tys. jednostek) zaginęła w zawierusze historii, część zaś udało się odzyskać po traktacie ryskim i przewieźć do Lublina.
Biblioteka funkcjonowała na początku w pozbawionym wszelkich technicznych udogodnień XVI-wiecznym budynku dawnego klasztoru oo. bernardynów przy ul. Dolnej Panny Marii 2 (później 4). W Lublinie zasób biblioteczny powstawał znów od podstaw, składały się na niego m.in. dary i spuścizny profesorów. Sam ks. Radziszewski przekazał bibliotece swój księgozbiór, a później przychodził specjalnie na ul. Dolną Panny Marii, by z niego skorzystać. Dopiero w roku 1949 Biblioteka została przeniesiona do budynku przy ul. Chopina 27, w którym funkcjonuje do dziś. W latach 1960–1975 obiekt gruntownie zmodernizowano oraz rozbudowano.
Po przeniesieniu do nowej siedziby uzyskała strukturę organizacyjną podobną do innych bibliotek uniwersyteckich. Gromadząc literaturę z zakresu dyscyplin naukowych reprezentowanych w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim, stała się jednocześnie centralną biblioteką w Polsce w zakresie religioznawstwa, teologii i filozofii chrześcijańskiej. Jej zbiory wzrosły przez ten czas ponad ośmiokrotnie i osiągnęły na przełomie lat 1975/1976 niemal 700 tys. jednostek (w tej liczbie było ponad 36,5 tysiąca starodruków). Biblioteka udostępniała wówczas 2822 tytuły czasopism bieżących, w tym 1641 czasopism zagranicznych. Przez następne dwie dekady zbiory zostały niemalże podwojone (wzrosły o blisko 591 tys. jednostek). W 1997 roku uzyskała prawo egzemplarza obowiązkowego. Dziś jej księgozbiór, wraz ze zbiorami zgromadzonymi w bibliotekach zakładowych, liczy ponad 2 miliony jednostek.
W Oddziale Zbiorów Specjalnych BU KUL przechowywane są różne dokumenty związane z powstaniem zarówno naszego uniwersytetu, jak i biblioteki. Szczególną wartość – jako jedyne znane prywatne zapiski o tamtych wydarzeniach – ma rękopis „Wspomnień o ks. Idzim Radziszewskim i początkach Uniwersytetu 1917–1920” pióra pierwszej bibliotekarki KUL, Emilii Szeligi-Szeligowskiej, w których opisuje ona m.in. tworzenie podstaw uczelni i książnicy w niezwykle trudnym czasie rewolucyjnego Petersburga. Wspomnienia te kilka lat temu zostały opracowane i wydane w formie drukowanej. Opatrzone przypisami i komentarzami historycznymi dają rzetelny obraz okoliczności powstania czwartego uniwersytetu II Rzeczpospolitej – informuje Jadwiga Jaźwierska, kustosz naukowy w Oddziale Zbiorów Specjalnych.
W zbiorach rękopiśmiennych BU KUL odnaleźć można wiele dokumentów związanych z ks. Idzim Radziszewskim, założycielem i pierwszym rektorem KUL, oraz innymi osobami zaangażowanymi w misję budowania uniwersytetu. Ciekawymi pamiątkami z przeszłości uczelni są fotografie pierwszych siedzib Uniwersytetu Lubelskiego i jego biblioteki, o których dzisiaj nieczęsto się wspomina (chodzi o tzw. Nowy Gmach lubelskiego seminarium czy dawny bernardyński klasztor przy ul. Dolnej Panny Marii), oraz wizerunki osób szczególnie zaangażowanych w tworzenie biblioteki.
Obecnie Biblioteka przeżywa kolejny etap swojego rozwoju: komputeryzacja zmienia jej wewnętrzną strukturę i ułatwia dostęp do zasobów. Obecnie zbiory udostępniane są w siedmiu czytelniach, w których łącznie przygotowane jest 310 miejsc dla czytelników. W poszczególnych czytelniach są w stałej dyspozycji odpowiednie księgozbiory podręczne. Czytelnie wyposażone są również w specjalistyczne katalogi i bazy danych.
Cechą wyróżniającą Bibliotekę Uniwersytecką KUL są bardzo bogate zbiory wydawnictw obcych, pochodzących z USA, Kanady, krajów zachodnioeuropejskich i innych. Zgromadzono piśmiennictwo głównie z zakresu religiologii, teologii, prawa kanonicznego, filozofii, nauk humanistycznych, prawnych i społeczno-ekonomicznych, publikacje o charakterze informacyjno-naukowym (encyklopedie, słowniki, bibliografie, biografie, wydawnictwa źródłowe) oraz czasopisma naukowe polskie i obce z zakresu dyscyplin leżących w profilu uczelni. Biblioteka przejmuje też księgozbiory wybitnych uczonych pracowników i przyjaciół KUL, m.in. ks. prof. Mieczysława Żywczyńskiego, prof. Władysława Tatarkiewicza, prof. Józefa De Smeta z Leuven. Posiada cenne zbiory starodruków (w tym unikatowe w skali krajowej) – przede wszystkim z teologii, literatury, historii. Powiększa również stale, głównie w drodze darowizn, zbiory źródeł rękopiśmiennych do badań historycznych i literaturoznawczych. W Bibliotece są gromadzone także polskie wydawnictwa emigracyjne (druki zwarte i czasopisma), zaś ich zbiór należy do największych w kraju.
GaL, źródło: KUL