Rekonstrukcja i renowacja kompleksu Al Nouri w Mosulu – to temat rozstrzygniętego właśnie konkursu architektonicznego zorganizowanego przez UNESCO i irackie Ministerstwo Kultury. Jednym z ekspertów i jurorów oceniających prace był dr hab. inż. arch. Jerzy Uścinowicz z Politechniki Białostockiej.
Konkurs ogłoszono w listopadzie ubiegłego roku. To część finansowanej przez Zjednoczone Emiraty Arabskie ogólnoświatowej inicjatywy, mającej ożywić ducha Mosulu poprzez odbudowę jego zabytków. Zadaniem, jakie postawiono przez architektami i inżynierami z całego świata, było opracowanie projektu przebudowy i renowacji wyjątkowego XII-wiecznego meczetu Al-Nouri i jego słynnego, pochylonego minaretu Al-Hadba, stanowiących centrum duchowe islamu w Iraku. Obiekty zostały zniszczone w czasie wojny w 2017 roku. Projekt ten obejmuje również dwie świątynie chrześcijańskie na Starym Mieście w Mosulu, syryjski kościół Al Tahera i Al Saa’a.
Poprzez odbudowę i przywrócenie dziedzictwa kulturowego Starego Miasta w Mosulu, inicjatywa ma przyczynić się do powrotu wysiedlonych stamtąd ludzi i kształtowania ich nowego życia po okrutnej i wyniszczającej wojnie – mówi dr hab. inż. arch. Jerzy Uścinowicz, prof. PB, któremu UNESCO oraz Międzynarodowa Unia Architektów powierzyły – jako jedynemu z Polski – funkcję eksperta i jurora w tym prestiżowym konkursie architektonicznym.
Nadesłano w sumie 123 zgłoszenia. Wyniki ogłoszono w czwartek 15 kwietnia. Za najlepszą uznano pracę zespołu egipskich architektów pt. „Dialog dziedzińców” (na fot.). Ich projekt przewiduje rekonstrukcję historycznej sali modlitewnej Al-Nouri oraz integrację kompleksu, który jest największą przestrzenią publiczną na Starym Mieście w Mosulu, z jego miejskim otoczeniem poprzez wybudowanie dziecińców z dochodzącymi do nich pięcioma wejściami z okolicznych ulic. Wokół sali modlitewnej utworzone zostaną ogrody nawiązujące do tych, które znajdowały się przed przebudową meczetu w 1944 roku.
Po konkursie architektonicznym na memoriał w miejscu zburzonych wież Word Trade Center w Nowym Jorku, to z pewnością jedno z najbardziej spektakularnych i symbolicznych dla światowej kultury przedsięwzięć w ostatniej dekadzie. Ma ono znaczenie nie tylko dla kształtowania teorii i praktyki architektonicznej w środowisku o najwyższych wartościach kultowych i kulturowych, ale także dla przezwyciężenia współczesnych kryzysów duchowych i religijnych oraz potrzeby odbudowy i pielęgnowania wartości pojednania, tolerancji i dialogu. To inicjatywa wpisująca się w uniwersalne wartości humanistyczne. Symbol wiary i nadziei w duchowy potencjał człowieka – opisuje dr hab. inż. arch. Jerzy Uścinowicz, prof. PB.
Jest specjalistą w zakresie architektury użyteczności publicznej, architektury kultur lokalnych, architektury i sztuki sakralnej, sztuki monumentalnej oraz ochrony i konserwacji zabytków. Pracuje na Wydziale Architektury Politechniki Białostockiej, gdzie kieruje Zakładem Architektury Kultur Lokalnych. Jest członkiem Komitetu Architektury i Urbanistyki Polskiej Akademii Nauk oraz członkiem Polskiej Komisji Akredytacyjnej (Zespół Nauk Technicznych). Za działalność naukową i twórczą w dziedzinie architektury i sztuki sakralnej otrzymał w 2019 roku honorowy tytuł akademika Rosyjskiej Akademii Sztuki.
Wśród jego realizacji należy wymienić m.in. Cerkiew Zmartwychwstania Pańskiego w Białymstoku, Cerkiew św. Jerzego w Białymstoku, Cerkiew Opieki Matki Bożej w Bielsku Podlaskim, Ośrodek Praktyk Teatralnych „Gardzienice”, Cerkiew Zmartwychwstania Pańskiego w Bobrownikach, Kaplicę Świętej Trójcy przy Policealnym Studium Ikonograficznym w Bielsku Podlaskim.
MK