„Znani nieznani” oraz „Zapomniani polscy romantycy” – to dwa nowe projekty Instytutu De Republica, w których przypomniane zostaną wybitne, choć pozostające w cieniu innych, postacie polskiej kultury i nauki.
Historia polskich naukowców i ich odkryć, które niejednokrotnie zrewolucjonizowały świat, wciąż poukrywana jest w zakamarkach bibliotek, muzeów czy notatkach badaczy. Instytut De Repśublica, którego jedną z misji jest promocja i popularyzacja rodzimej myśli badawczej, od samego początku swojej działalności zabiega o to, by przypominać o wybitnych, dziś zapomnianych postaciach. O osobach, których dorobek na stałe wpisał się w polskie oraz zagraniczne dziedzictwo naukowe i kulturowe, przypomną dwie nowe inicjatywy: „Znani nieznani” oraz „Zapomniani polscy romantycy”.
Projekt „Znani nieznani” ma na celu przywrócenie pamięci o Polakach, którzy w szczególny sposób przysłużyli się światowej nauce. Przypominane są w nim postaci, których osiągnięcia czy wynalazki okazały się rewolucyjne i pionierskie, ale z jakichś względów ich nazwiska pozostają zapomniane lub wręcz nieznane. Biogramy opracowywane są specjalnie dla Instytutu De Republica przez wybitnych naukowców, którzy mają dostęp do unikalnych źródeł wiedzy.
Wśród wybranych i opisanych już postaci znaleźli się między innymi: Maria Zakrzewska – pionier kobiecej służby zdrowia, twórca pierwszego szpitala dla kobiet w Stanach Zjednoczonych; Ernest Malinowski – budowniczy kolei w Peru i Ekwadorze; Karol Stefan Szolc-Rogoziński – podróżnik, odkrywca i badacz Kamerunu; Kazimierz Romuald Nowak – podróżnik po Afryce, pionier polskiego reportażu; Ferdynand Karo – farmaceuta-botanik, najbardziej zasłużony polski badacz Syberii czy Erazm Jerzmanowski – „człowiek, który oświetlił Amerykę” zwany także polskim Noblem. Częścią projektu jest dwujęzyczna, interaktywna mapa zamieszczona na stronie internetowej https://iderepublica.pl, która pozwala odbiorom zobaczyć i uświadomić sobie, w jak wielu zakątkach świata wspominani i cenieni są nasi rodacy.
Upowszechnienie wiedzy o wielkich polskich nazwiskach ma także na celu projekt „Zapomniani polscy romantycy”. Zakłada on przypomnienie kilkunastu mniej znanych, nieco zapomnianych, postaci świata polskiej kultury i nauki z XIX wieku. Wpisuje się on z jednej strony w istniejący już cykl „Znani nieznani”, z drugiej zaś – w obchody Roku Romantyzmu Polskiego ogłoszonego przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej.
Od 9 kwietnia, co drugą sobotę, aż do końca 2022 roku, na stronie internetowej Instytutu De Republica oraz na instytutowym Facebooku będą pojawiały się kolejne teksty, przybliżające wybrane sylwetki. Wśród nich między innymi Karol Appel – wybitny polski językoznawca; Józef Chodźko – topograf i geodeta, jeden z pierwszych na świecie badaczy Kaukazu; Aleksander Kokular, który zainicjował antykwaryczny handel dziełami sztuki w Warszawie, czy Feliks Wierzbicki – polski lekarz i podróżnik, który jest autorem pierwszego opisu Kalifornii w języku angielskim.
Poszczególne biogramy opracowywać będą przede wszystkim językoznawcy, kulturoznawcy, historycy sztuki oraz literaturoznawcy. To specjaliści w dziedzinie romantyzmu, osoby od lat prowadzące badania i publikujące swoje odkrycia: dr Adam Cedro, dr Edyta Chlebowska, dr hab. Tomasz Korpysz, dr Mateusz Kowalski, dr Elżbieta Lijewska, dr Małgorzata Majewska, dr hab. Ewa Szczeglacka-Pawłowska, dr Magdalena Woźniewska-Działak. Każda nota biograficzna opatrzona zostanie bogatą ikonografią przedstawiającą nie tylko samą postać, ale również środowisko i otoczenie, w którym tworzyła.
MK
