Prezydent Andrzej Duda podpisał nowelizację ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce. Ma ona wzmocnić istniejące regulacje prawne, zapewniające poszanowanie fundamentalnych praw i wolności członków wspólnoty akademickiej.
Nowelizacja, określana też mianem pakietu wolności akademickiej, została podpisana przez prezydenta 23 listopada, a więc blisko rok od czasu zaprezentowania założeń projektu. W grudniu 2020 roku, przedstawiając proponowane zmiany, minister edukacji i nauki Przemysław Czarnek wskazywał, że głównym celem jest zagwarantowanie nauczycielom wolności nauczania, wolności słowa, wolności badań naukowych, ogłaszania ich wyników, a także wolności debaty akademickiej na zasadach pluralizmu światopoglądowego. Zapewnienie poszanowania tych wartości dodano w nowelizacji do katalogu zadań rektora uczelni.
Zmiany mają wzmacniać na gruncie akademickim poszanowanie konstytucyjnego prawa do wolności wyrażania przekonań religijnych, światopoglądowych i filozoficznych. Dlatego, w myśl nowych zapisów, wyrażanie takich przekonań nie stanowi przewinienia dyscyplinarnego.
Ponadto wprowadzono możliwość wniesienia zażalenia od postanowienia rektora o poleceniu prowadzenia sprawy do komisji dyscyplinarnej przy ministrze właściwym do spraw szkolnictwa wyższego i nauki, w przypadku gdy sprawa objęta postanowieniem dotyczy wyrażania przez tę osobę przekonań religijnych, światopoglądowych lub filozoficznych. Nowelizacja umożliwia także wznowienie postępowania dyscyplinarnego zakończonego prawomocnym orzeczeniem w przypadku, gdy po wydaniu orzeczenia ujawniono nowe fakty lub dowody nieznane w chwili jego wydania. Zgodnie z treścią nowych przepisów rektor został pozbawiony możliwości zawieszenia nauczyciela akademickiego w pełnieniu obowiązków w toku postępowania wyjaśniającego.
Jeszcze zanim projekt trafił do Sejmu krytycznej ocenie poddały go Konferencja Rektorów Akademickich Szkół Polskich, specjalny Zespół ds. zmian w ustawie, działający przy Prezydium KRASP, a także Rada Główna Nauki i Szkolnictwa Wyższego, pisząc m.in. że wprowadzanie do naukowego dyskursu przekonań religijnych, światopoglądowych lub filozoficznych może sugerować, że w badaniach dopuszczalne są dowolne metody docierania do poglądów. Tymczasem „jedyną poprawnością, jakiej mamy prawo domagać się w szkołach wyższych, jest poprawność metodologiczna z zachowaniem zasad etosu akademickiego”. Negatywną ocenę wystawił mu też Komitet Etyki w Nauce PAN za wyjątkiem głosu odrębnego, który przedstawił wówczas dr hab. n. med. Marek Czarkowski, bioetyk z UKSW. Propozycje zmian zgłaszał z kolei Komitet Kryzysowy Humanistyki Polskiej. Natomiast w ocenie Rzecznika Praw Obywatelskich pakiet w ogóle nie zasługiwał na akceptację.