Badanie zdrowia psychicznego doktorantów, debata ekspercka, uruchomienie poradni oferującej bezpłatne konsultacje psychologiczne – to tylko część z działań przewidzianych do realizacji w ramach projektu Phd Mental Health koordynowanego przez Krajową Reprezentację Doktorantów.
Problematyka zdrowia psychicznego stanowi jedno z największych wyzwań współczesnej nauki. Z przedstawionego niedawno raportu Rzecznika Praw Pacjenta, oceniającego stan zdrowia psychicznego osób kształcących się na studiach I i II stopnia, wynika, że zarówno przed, jak i w czasie pandemii, studentki i studenci doświadczali wielu trudności o podłożu psychicznym. Wśród najpoważniejszych wymieniono: stres, myśli samobójcze, zaburzenia lękowe, depresyjne, nerwice, problemy adaptacyjne, zaburzenia osobowości, poczucie samotności czy kryzysy relacyjne.
Z podobnymi problemami mierzą się także doktoranci. Badania przeprowadzone w Belgii ujawniły, że 1/3 młodych naukowców zagrożona jest wystąpieniem lub rozwojem częstych zaburzeń psychicznych, zwłaszcza depresji. Z kolei wśród doktorantów medycyny w Chinach blisko co czwarty ma objawy typowe dla depresji, a jeden na pięciu – objawy lękowe. Obciążenie psychiczne związane z pisaniem projektów, umożliwiających pozyskanie środków finansowych na realizację badań naukowych, czy procesem publikacji artykułów naukowych, jest dla doktorantów źródłem stresu i zmartwień. Wyniki ankiety przeprowadzonej w 2017 roku przez Springer Nature na 2279 młodych naukowcach wykazały, że 12% z nich szuka pomocy w związku z lękiem lub depresją spowodowaną kształceniem.
Wyniki zagranicznych badań nad zdrowiem psychicznym społeczności doktoranckiej dobitnie pokazują rosnącą potrzebę zwrócenia uwagi na tę kwestię także w Polsce. Chcemy pomóc w poszukaniu i wdrożeniu efektywnych rozwiązań, które pozwolą na niwelowanie trudności, z jakimi zmagają się doktorantki i doktoranci – przekonuje Jarosław Olszewski, przewodniczący KRD.
W tym właśnie celu KRD przygotowała projekt o nazwie PhD Mental Health, który uzyskał finansowanie z budżetu Ministerstwa Edukacji i Nauki w ramach zadania publicznego „Organizowanie i animowanie działań na rzecz środowiska akademickiego”. Przedsięwzięcie obejmuje realizację czterech głównych zadań ukierunkowanych na zdrowie psychiczne społeczności doktoranckiej. Interdyscyplinarny zespół złożony z psychologów, socjologów, statystyków i lekarzy psychiatrów przygotuje raport na temat stanu zdrowia psychicznego doktorantów. Poprzedzą go badania ilościowe, w których udział będzie mógł wziąć każdy doktorant i doktorantka, również ci, którzy przyjechali do Polski z innych krajów, by realizować swoje dysertacje naukowe.
Zapytamy doktorantów m.in. o ich poczucie samotności, doświadczanie stresu czy wypalenie zawodowe. Część zagadnień będzie odnosiła się także do oceny realizowanych przez doktorantów rozpraw doktorskich. Nie zabraknie pytań związanych z pandemią koronawirusa SARS-CoV-2. W kwestionariuszu uwzględniliśmy także kwestię dostępu do pomocy psychologicznej wśród społeczności doktoranckiej. W raporcie z badań, który powstanie pod opieką naukową specjalistów z dziedziny psychiatrii, psychologii klinicznej oraz psychologii zdrowia, znajdą się też informacje na temat zaleceń dotyczących zdrowia psychicznego wraz z możliwością ich wdrażania w poszczególnych jednostkach naukowych – zapowiada Patrycja Uram, koordynatorka projektu z ramienia KRD i doktorantka w Instytucie Psychologii PAN.
Tematyka przeprowadzonych badań stanowić będzie punkt wyjścia w zaplanowanej na jesień debacie eksperckiej, podczas której omówione zostaną także dobre praktyki dotyczące zdrowia psychicznego. W kolejnym etapie przewidziano również uruchomienie pilotażowej Doktoranckiej Poradni Psychologicznej, oferującej bezpłatne konsultacje psychologiczne dla doktorantek i doktorantów. Projektowi PhD Mental Health towarzyszyć będzie cały czas kampania promująca zdrowie psychiczne wśród społeczności doktoranckiej.
Chęć współpracy przy realizacji projektu wyraziły już wstępnie: Polska Akademia Nauk, SWPS Uniwersytet Humanistycznospołeczny, Narodowa Agencja Wymiany Akademickiej i Doktoranckie Forum Uczelni Medycznych.
Więcej szczegółów już wkrótce na stronie internetowej projektu: phdmentalhealth.pl oraz na profilu na Facebooku.
MK