Dokument „Polarniczki”, opowiadający o polskich pionierkach badań w Arktyce i Antarktyce, zdobył nagrodę publiczności i wyróżnienie dla najlepszego filmu polskiego podczas Festiwalu Moc Gór, który zakończył się w niedzielę w Zakopanem.
Trzydniowe święto filmu górskiego odbyło się w stolicy Tatr już po raz dziewiętnasty. Pasjonatom górskich szczytów zapewniono prawdziwą ucztę. Uczestnicy mogli obejrzeć 30 filmów z całego świata. W konkursowe szranki stanęło 19 produkcji, w tym trzy polskie. Jedną z nich były „Polarniczki”, dokument opowiadający o polskich pionierkach badań w Arktyce i Antarktyce. Jego pomysłodawczynią jest Dagmara Bożek, specjalistka ds. komunikacji naukowej i edukacji w Instytucie Geofizyki PAN, a reżyserem Kuba Witek. Podczas festiwalu film miał swoją premierę. Wypadła nader okazale, bo autorzy zdobyli nagrodę publiczności oraz wyróżnienie Schroniska PTTK w Dolinie Roztoki dla najlepszego filmu polskiego.
Inspiracją do nakręcenia filmu był rozpoczęty cztery lata temu projekt „Polarniczki”, o którym pisaliśmy także na łamach „Forum Akademickiego”. Jego autorka, Dagmara Bożek, chciała pokazać kobiety, które pracowały lub wciąż pracują w regionach polarnych w ramach polskich wypraw badawczych. Doliczyła się ich ponad czterystu. Na bazie tych opowieści wydała książkę pt. „Polarniczki. Zdobywczynie podbiegunowego świata”. Niektóre z tych historii można teraz poznać w wersji filmowej.
Przez wieki w wielu kulturach zakładano, że badania i eksploracje polarne są wyłącznie męskimi przedsięwzięciami. Wszyscy interesujący się historią naszej planety znają nazwiska wielkich odkrywców – Amundsen, Shackleton czy Scott. Wśród polskich polarników zasłynęli Arctowski, Dobrowolski i Siedlecki. Tymczasem kobiety zajmujące się badaniami polarnymi były także pionierkami w wielu dziedzinach i mają swój ważny udział w tej historii. W ostatnich latach kierowały wiodącymi światowymi organizacjami zajmującymi się badaniami polarnymi, prowadziły stacje, zespoły terenowe i duże międzynarodowe wyprawy – przekonuje Dagmara Bożek.
Ona sama zimowała na stacjach badawczych po obu stronach globu (w 2012–2013 w Polskiej Stacji Polarnej Hornsund na Spitsbergenie oraz w 2015–2016 w Polskiej Stacji Antarktycznej im. Henryka Arctowskiego na Wyspie Króla Jerzego). Jej film przybliża nieopowiedziane dotąd historie polskich pionierek badań polarnych. Wśród bohaterek są m.in. biotechnolożka Anna Kołakowska – pierwsza Polka, która dwukrotnie zimowała w Antarktyce; chemiczka Wiesława Krawczyk – która w 1979 r. organizowała laboratorium chemiczne w Polskiej Stacji Polarnej Hornsund na Spitsbergenie, a w 1986 r. była pierwszą kobietą na stanowisku kierownika grupy naukowej podczas VIII wyprawy glacjologicznej Uniwersytetu Śląskiego na Spitsbergen; ekolożka Anna Krzyszowska Waitkus, która w Hornsundzie prowadziła pionierskie badania wpływu człowieka i jego działalności na środowisko polarne; Maria Agata Olech – pierwsza w Polsce lichenolog polarna, pierwsza kobieta na stanowisku kierownika wyprawy całorocznej do Polskiej Stacji Antarktycznej im. Henryka Arctowskiego; hydrolożka Joanna Pociask-Karteczka, uczestniczka ekspedycji polarnych na Spitsbergen.
Dodajmy, że muzyka do filmu została stworzona na bazie dźwięków nagrywanych przez naukowców badających lodowce oraz „życie podwodne” Arktyki i Antarktyki. Zadbał o to Łukasz Palkiewicz – dwukrotnie nominowany do Fryderyków kompozytor, autor muzyki do filmów oraz producent muzyki elektronicznej, który ma za sobą występy na największych festiwalach muzycznych w Polsce.
MK