Z nowym rokiem nastąpił podział Ministerstwa Edukacji i Nauki. Od teraz działają dwa odrębne resorty: Ministerstwo Edukacji Narodowej oraz Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego.
O odseparowanie od siebie tych dwóch obszarów apelowało środowisko akademików. „Utworzenie w 2021 roku jednego ministerstwa obejmującego naukę, szkolnictwo wyższe i oświatę doprowadziło do spadku znaczenia badań naukowych i obniżenia realnych nakładów przeznaczanych na ten cel. Pokazało również całkowitą odmienność mechanizmów finansowania i zarządzania edukacją szkolną względem edukacji akademickiej i nierozerwalnie z nią związanych badań naukowych” – pisali pod koniec października szefowie Rady Głównej Nauki i Szkolnictwa Wyższego (Marcin Pałys), Polskiej Akademii Nauk (Marek Konarzewski) i Fundacji na rzecz Nauki Polskiej (Maciej Żylicz). Podkreślali, że połączenie obu tych dziedzin w jednym resorcie nie przyniosło spodziewanych korzyści. Za rozdziałem opowiedziała się też Konferencja Rektorów Akademickich Szkół Polskich.
Akademikom sprzyjały okoliczności. Wiadomo było, że przy tak dużej koalicji tworzącej większość parlamentarną, dodatkowy resort nie będzie stanowił przeszkody, a wręcz przeciwnie – ułatwi podział władzy między wszystkich partnerów. Zdecydowano się więc na dwa ministerstwa, w wyniku czego obszar edukacji trafił w ręce Koalicji Obywatelskiej (Barbara Nowacka), a nauki i szkolnictwa wyższego – do Nowej Lewicy. Wiceprzewodniczący (od 2021 roku) tej partii powstałej z przekształcenia SLD – Dariusz Wieczorek – stanął na czele Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego.
Dariusz Wieczorek ur. się w 1965 roku. Jest absolwentem Wydziału Elektrycznego Politechniki Szczecińskiej (magister inżynier elektryk). Do tej pory nie był kojarzony z podległym mu obecnie sektorem. W latach 1998–2001 piastował stanowisko wiceprezydenta Szczecina. Przez dwie kadencje zasiadał w Radzie Miasta Szczecin, a przez trzy – w Sejmiku Województwa Zachodniopomorskiego. Pracował w różnych instytucjach turystycznych, m.in. jako dyrektor oddziału w fundacji „Almatur” i Centralnym Ośrodku Informacji Turystycznej, a także jako dyrektor generalny Regionalnej Agencji Promocji Turystyki. Pod koniec lat osiemdziesiątych był zaangażowany w działalność Zrzeszenia Studentów Polskich. Otrzymał za to w 2000 roku Złoty Krzyż Zasługi.
Wiceministrami zostali: prof. Marek Gzik (w randze sekretarza stanu), dr. hab. Maciej Gdula, dr hab. Maria Mrówczyńska oraz dr hab. Andrzej Szeptycki (wszyscy troje w randzie podsekretarzy stanu).
Prof. Marek Gzik – inżynier, specjalizuje się w zagadnieniach związanych z inżynierią biomedyczną i biomechaniką. W 2011 r. objął stanowisko kierownika współtworzonej przez siebie Katedry Biomechatroniki. W latach 2012–2020 był dziekanem Wydziału Inżynierii Biomedycznej. Pełnił także funkcję pełnomocnika rektora uczelni ds. współpracy z przemysłem. W wyborach parlamentarnych w 2023 r. wystartował do Sejmu RP z listy Koalicji Obywatelskiej w okręgu gliwickim, uzyskując mandat posła X kadencji. W MNiSW będzie odpowiadał m.in. za kwestie związane z inwestycjami.
Dr hab. Maciej Gdula – socjolog, specjalizuje się w teorii społecznej i teorii polityki. Jest współpracownikiem Instytutu Socjologii oraz Instytutu Studiów Zaawansowanych Uniwersytetu Warszawskiego. Jest publicystą „Krytyki Politycznej” oraz członkiem Stowarzyszenia im. Stanisława Brzozowskiego (był członkiem zarządu, zasiadał w komisji rewizyjnej). W 2019 r. uzyskał mandat posła na Sejm IX kadencji. W MNiSW będzie nadzorował Departament Nauki.
Dr hab. Maria Mrówczyńska – ukończyła Wydział Melioracji i Inżynierii Środowiska Akademii Rolniczej we Wrocławiu na kierunku geodezja i kartografia. Od 1999 roku związana z Uniwersytetem Zielonogórskim. W latach 2019–2020 była dyrektorem Instytutu Budownictwa UZ, a później – prorektorem ds. współpracy z gospodarką. Jest autorką lub współautorką ponad 130 publikacji z zakresu wykorzystania sztucznej inteligencji do rozwiązywania zagadnień z geodezji inżynieryjnej oraz zastosowań AI w budownictwie, planowaniu przestrzennym i inżynierii środowiska. W MNiSW zajmie się sprawami dotyczącymi innowacji i rozwoju.
Dr hab. Andrzej Szeptycki – politolog, jego zainteresowania badawcze skupiają się na polityce wewnętrznej i zagranicznej Ukrainy, polityce zagranicznej Polski, sytuacji na obszarze poradzieckim, a także studiach postkolonialnych i polityce pamięci. Związany z Wydziałem Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych Uniwersytetu Warszawskiego. W MNiSW będzie odpowiadał za współpracę międzynarodową.
Przypomnijmy, że resorty edukacji oraz nauki i szkolnictwa wyższego scalono – po 15 latach – w 2021 roku. Było to efektem zmian, do jakich doszło w wyniku ówczesnej rekonstrukcji rządu. Radę Ministrów uszczuplono wtedy o sześć resortów: z 20 do 14. Modyfikacje objęły właśnie m.in. naukę i szkolnictwo wyższe, które połączono z edukacją. Co ciekawe, część środowiska akademickiego w liście otwartym do posłów i senatorów RP sugerowała wtedy, by w razie konieczności rozważyć ewentualne połączenie nauki i szkolnictwa wyższego, ale z Ministerstwem Rozwoju. Ostatecznie utworzono Ministerstwo Edukacji i Nauki. Takie rozwiązanie funkcjonowało już w przeszłości. Ostatnim ministrem, w kompetencjach którego leżały obie te domeny, był od 31 października 2005 do 5 maja 2006 roku prof. Michał Seweryński. Jemu też jako pierwszemu powierzono później (do 16 listopada 2007) kierowanie wyodrębnionym Ministerstwem Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Przez kolejne lata szefami resortu byli: prof. Barbara Kudrycka (6 lat), prof. Lena Kolarska-Bobińska (2 lata), dr Jarosław Gowin (4,5 roku) i Wojciech Murdzek (pół roku). W 2020 r. na utworzone z połączenia dwóch resortów stanowisko ministra edukacji i nauki powołano dr. hab. Przemysława Czarnka.
MK