Prof. Gérard Mourou, wybitny francuski fizyk, inicjator europejskiego projektu Extreme Light Infrastructure (ELI), laureat Nagrody Nobla sprzed sześciu lat, otrzymał tytuł doktora honoris causa Politechniki Wrocławskiej.
Najwyższą godność akademicką przyznano wybitnemu uczonemu w dowód uznania dla wybitnych jego osiągnięć, w szczególności za opracowanie metody wzmacniania ultra-krótkich optycznych impulsów laserowych o ekstremalnych mocach (tzw. techniki CPA – Chirped Pulse Amplification), a także za wizjonerską inicjatywę europejskiej inwestycji ELI oraz za wieloletnią współpracę z polskim środowiskiem naukowym. Decyzję o nadaniu tytułu Senat PWr podjął we wrześniu 2021 roku, ale ze względu na pandemię koronawirusa uroczystość odbyła się dopiero teraz.
Dokonania prof. Gérarda Mourou w zakresie wzmacniania ultrakrótkich impulsów światła stały się przełomem nie tylko w rozwoju fizyki i fotoniki, ale i medycyny. Podnosi to również jakość życia każdego z nas. Za to osiągnięcie w 2018 roku został uhonorowany Nagrodą Nobla, dołączając do grona wybitnych noblistów wytyczających rozwój fizyki i technologii laserów – mówił w laudacji promotor doktoratu prof. Krzysztof Abramski z Wydziału Elektroniki, Fotoniki i Mikrosystemów Politechniki Wrocławskiej.
Dodał, że bez technik opracowanych przez prof. Mourou i jego doktorantkę, Donnę Strickland, nie można już sobie wyobrazić postępu zwłaszcza w fizyce kwantowej ekstremalnych natężeń. Metoda CPA rewolucjonizuje optykę, otwiera nowe dziedziny, takie jak generacja impulsów attosekundowych, nieliniową optykę kwantową, kompaktowe akceleratory cząstek.
Jego prace miały olbrzymi wpływ na rozwój ultraszybkich laserów, ultraszybkiej elektroniki i tzw. femtosekundowej oftalmologii, która polega na zastosowaniu CPA do precyzyjnej laserowej operacji oczu – wyjaśnił prof. Abramski. – Z kolei w jego dorobku publikacyjnym zawarta jest niezwykła historia współpracy z różnymi zespołami badawczymi, gdzie inspirował i współrealizował pomysły naukowe i inżynierskie. Jego całe życie naukowe to pochwała pracy zespołowej – podkreślił.
W 2005 roku prof. Gérard Mourou zaproponował budowę w Europie systemu super-laserów o ekstremalnych mocach, pozwalających prowadzić nowe badania materiałowe z mocami do tej pory nieosiągalnymi. W przedstawionym pięć lat później raporcie nakreślono ramy inicjatywy Extreme Light Infrastructure (ELI) i zaproponowano, by tę strukturę zbudować w krajach Europy Środkowo-Wschodniej. Ostatecznie powstaje ona w trzech krajach – Czechach (ELI Beamlines), na Węgrzech (ELI ALPS) i w Rumunii (ELI-NP). Jedenaście polskich instytucji naukowych utworzyło konsorcjum „ELI Poland”, którego zadaniem jest popularyzowanie korzystania z infrastruktury ELI do współpracy i kreowania nowych oryginalnych pomysłów badawczych.
Prof. Gérard Mourou studiował fizykę na Uniwersytecie w Grenoble, a następnie na Uniwersytecie Pierre-et-Marie-Curie w Paryżu, gdzie w 1973 r. uzyskał stopień doktora. Cztery lata później został profesorem na Rochester University w USA, gdzie wraz ze swoją doktorantką Donną Strickland opracował technikę CPA (ang. Chirped Pulse Amplification), która pozwoliła na wzmacnianie ultrakrótkich impulsów laserowych do bardzo wysokich mocy optycznych. Właśnie za przełomową ideę CPA Gérard Mourou otrzymali oboje Nagrodę Nobla z fizyki w 2018 roku.
Jest inicjatorem i „ojcem chrzestnym” europejskiego projektu Extreme Light Infrastructure, utworzonego w celu badań oddziaływania światła z materią na poziomie najwyższych natężeń promieniowania świetlnego w najkrótszej skali czasowej. W 2012 roku uczony został odznaczony Legią Honorową Francji.
źródło: PWr